Godina izdanja: 2018
ISBN: 978-86-80910-04-8
Autor: Domaći
Oblast: Slikarstvo
Jezik: Srpski

antologijski izbor iz privatnih zbirki

Fondacija Plavo 2018 142 strane : reprodukcije u boji

odlična očuvanost

1. Uvod: kraj XIX i početak XX veka

Kusovac postavlja istorijski i kulturni okvir srpskog slikarstva oko 1900. godine.
Naglašava:
• zakašnjeli ulazak Srbije u tokove moderne umetnosti
• presudan značaj školovanja u inostranstvu (Minhen, Beč, Pariz)
• odnos tradicije, nacionalne tematike i novih evropskih ideja
Umetnost se vidi kao deo šire društvene i političke transformacije.
________________________________________
2. Akademizam i realistička tradicija

Ovo poglavlje analizira dominantni akademski model sa kraja XIX i početka XX veka.
Ključne odlike:
• istorijsko slikarstvo, portret, žanr-scene
• tehnička perfekcija i narativnost
• slikarstvo u službi nacionalne ideologije
Glavni umetnici:
• Paja Jovanović
• Uroš Predić
Kusovac ističe da, iako vrhunski majstori, oni predstavljaju završetak jedne epohe, a ne početak moderne.
________________________________________
3. Prelom ka modernom – impresionizam i postimpresionizam

Jedno od najvažnijih poglavlja knjige.
Težište:
• raskid sa akademizmom
• nova uloga boje, svetlosti i subjektivnog doživljaja
• slikarstvo kao lični izraz
Centralna figura:
• Nadežda Petrović – simbol modernizacije srpskog slikarstva
o ekspresivna boja
o nacionalna tematika u modernoj formi
Ostali umetnici:
• Kosta Miličević
• Miloš Golubović
Kusovac naglašava da je ovaj period kratak ali presudan.
________________________________________
4. Srpsko slikarstvo između dva rata (1918–1941)

Najobimnije poglavlje, jer predstavlja zrelo doba srpske moderne.
Glavne karakteristike:
• pluralizam stilova
• uticaji Pariza, Minhena i domaćeg ambijenta
• odsustvo jedinstvenog pravca
Istaknuti umetnici:
• Petar Dobrović – konstrukcija forme, kolorizam
• Sava Šumanović – lični stil, sinteza klasicizma i modernog
• Milan Konjović – snažan kolorit, ekspresija
• Jovan Bijelić – ekspresionizam i lirika
Kusovac insistira na autonomiji umetničkog izraza u odnosu na ideologiju.
________________________________________
5. Intimizam, realizmi i „tiha moderna“

Posebno poglavlje posvećeno umerenim modernim tokovima.
Teme:
• svakodnevni život
• enterijeri, aktovi, pejzaži
• povratak figuri i intimnom raspoloženju
Ovaj pravac Kusovac vidi kao najstabilniji i najdugovečniji u srpskom slikarstvu.
________________________________________
6. Drugi svetski rat – prekid kontinuiteta

Rat se opisuje kao dramatičan prekid umetničkog razvoja.
• mnogi umetnici stradaju ili prestaju da rade
• umetnost gubi javni prostor
• dominiraju lični, tihi i često tragični motivi
Slikarstvo opstaje, ali bez kontinuiteta i institucionalne podrške.
________________________________________
7. Poraće i socijalistički realizam (1945–1950)

Kusovac kritički analizira ideološki pritisak na umetnost.
Karakteristike:
• nametanje socrealizma
• kolektivne teme, heroizacija rada i revolucije
• potiskivanje modernističkih iskustava
Ističe da je ovo period ograničenja umetničke slobode, ali i privremena faza.
________________________________________
8. Zaključak
Autor sumira razvoj srpskog slikarstva kao:
• neujednačen, ali autentičan proces
• stalnu borbu između tradicije, modernosti i ideologije
• umetnost koja, uprkos prekidima, uspeva da izgradi sopstveni identitet

Šta knjiga / katalog obuhvata

Preko 60 umetničkih dela – odabranih kao reprezentativnih za period 1900–1950.

Dela su pozajmljena iz najuglednijih privatnih zbirki i većina je retko izlagana javno.

Uključeni su radovi 43 autora, među kojima su najznačajniji predstavnici tog vremena:

Nadežda Petrović, Leon Koen, Marko Murat, Beta Vukanović, Kosta Miličević,

Jovan Bijelić, Ignjat Job, Sava Šumanović, Ivan Radović, Živorad Nastasijević,

Milan Konjović, Veljko Stanojević, Petar Lubarda, i drugi.

Konceptualna osnova Kusovčevog izbora

Kusovac se u selekciji rukovodio idejom da pokaže kontinuitet razvoja srpskog slikarstva kroz ključne likovne postupke i jedinstvene umetničke izrazne forme koje su se formirale u ranom 20. veku — ali preko dela koja se čuvaju u privatnim kolekcijama, dakle van muzeja.
Biljana Jotić

On naglašava i stav Nadežde Petrović o umetnosti:

umetnost treba „da cveta, i treba da dobije nadahnuće od prirode, slobode i naroda u kome (umetnik) živi i tvori…“ – što je jedan od idejnih polaznih momenata pri selekciji dela.
FORMAT 88

Kompletna svrha izdanja

Ovo izdanje/katalog služi dvostrukoj nameni:

Dokumentovanje umetničkog nasleđa koje nije deo muzejske zbirke, ali je bitno za razumevanje srpske umetnosti prve polovine 20. veka.

Antologijsko predstavljanje pravaca i autora kroz odabrane slike iz privatnih zbirki koje dopunjuju zvanične kulturne arhive.