ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2019
Autor: Domaći
Oblast: Istorija umetnosti
Jezik: Srpski

Branka Vranešević

Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu : Institut za istoriju umetnosti 2019 170 strana ilustrovano

odlična očuvanost


Jevanđelje Nikole Stanjevića je naziv za iluminirani rukopis Jevanđelja pisan raškim stilom sredinom 14. veka. Napisao ga je monah Teoktist po nalogu vojvode Nikole Stanjevića.

Nikola Stanjević (umro posle 1366.) je bio velikaš iz doba vladavine srpskog cara Dušana i veliki vojvoda tokom vladavine Dušanovog sina Uroša. Dobio je od cara baštinu u severoistočnoj Makedoniji u oblasti Štipa, Bregalnice i Strumice. Tu je sagradio Konče, manastir posvećen Svetom Stefanu. Stanjević je pri kraju života Konču darivao Hilandu, kada se po svoj prilici i sam povukao u manastir. Moguće je da je i sam poslednje godine proveo u Hilandaru u kome se čuva jevanđelje koje je priložio `rab Hristov Stanjević, veliki vojvoda Nikola`. Stanjevićevo jevanđelje spada među najlepše ilustrovane srpske srednjovekovne knjige.

Nikola Stanjević ostao je veran centralnoj vlasti nakon Dušanove smrti. Pretpostavlja se da je nestao sa političke scene tokom širenja Vukašina Mrnjavčevića. Verovatno je nasilno potisnut, odnosno prisiljen da se zamonaši. Njegovu državu preuzeli su Vukašin i Marko. Deo njegove baštine pripao je manastiru Hilandaru. Jevanđelje Nikole Stanjevića danas se čuva u Hilandaru pod brojem 14. Jevanđelje je bez figura, ali veoma bogato ornamentikom, raznovršnošću stilova, dekoracije rukopisa.