ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Oblast: Slikarstvo
Jezik: Srpski
Godina izdanja: Tv

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Manastir Vraćevšnica se nalazi u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu pored istoimenog sela, na putu između Gornjeg Milanovca i Kragujevca. Sagrađen je pre 1428. godine, a živopis je završen 1431. Ktitor manastira je bio Radič Postupović, srpski vlastelin koji je živeo u vreme vladavine despota Stefana Lazarevića. Crkva koja se nalazi u krugu manastira posvećena je Svetom Đorđu.[1]

Istorija

Ktitor manastira Radič Postupović na fresci sa ktitorskom poveljom.
Izgradnja manastira je bila velika zahvalnica Bogu zbog toga što su se po predanju meštani obližnjeg sela odnosno gore pomenutog sa Kosovskog boja vratili svi do jednog živi i zdravi, pa je stoga čelnik Radič podigao manastir, a selu dao ime Vraćevšnica.[traži se izvor]

Nakon turskih osvajanja, manastir je bio oštećen i napušten, što se vidi iz turskih popisa Smederevskog sandžaka iz prve polovine 16. veka.[1] Nakon obnove Pećke patrijaršije, manastir biva obnovljen negde pre 1579. godine, zaslugom rudničkog mitropolita Diomidija.[1] Manastir živi i narednih vekova, o čemu postoje razni dokumenti, a 1737. godine, u vreme austrijske vlasti, pod upravom igumana Mihaila, a po odobrenju valjevskog episkopa Dositeja Nikolajevića, manastir doživljava najveću obnovu do tada. Crkva se obnavlja i oslikava se novi živopis preko starih fresaka koje su bile oštećene.[1]

Godine 1739. dolazi do kraćeg prekida u životu manastira tokom ponovne turske najezde, ali nakon nekoliko godina monasi ponovo dolaze u manastir. Početkom 19. veka za igumana biva postavljen Jevstratije Pavlović, rođeni brat potonjeg arhimandrita i prvog mitropolita kneževine Srbije Melentija Pavlovića, koji je takođe, nakon bratovljeve smrti, bio iguman Vraćevšnice. U to doba, 1805. godine, u manastir dolaze monasi iz Studenice i donose mošti Svetog Simeona - Stefana Prvovenčanog, koje tu ostaju do 1813, kada su prenete u manastir Fenek.[1] U vreme pred kraj Prvog srpskog ustanka, 17. septembra 1810, u Vraćevšnici se sreću Karađorđe, Milan Obrenović, Spiridon Filipović i Dositej Obradović, radi dogovora o narednom ustaničkom radu. Na Veliku Gospojinu 1812. se ovde održava skupština.[1]

Godine 1818. je u Vraćevšnici održana skupština na Đurđevdan, kada je odlučeno da se Kragujevac postavi za prestonicu kneževine. Vukov srpski rečnik kupio je 1818. godine arhimandrit Melentije Pavlović iz tog manastira.[2] Arhimandrit Gavril Popović je 1845. godine objavio u Beogradu dušekorisnu knjigu, pod naslovom `Razgovori za obrazovanje srca i duše`.[3]

Konak je obnovljen 1834. godine, a 1841/1842. godine, pod nadzorom Nastasa Stefanovića, restaurisan je manastir i dograđen zvonik iznad priprate.[1] Toranj se, nažalost, posle izvesnog vremena srušio, izazvavši oštećenje crkve, tako da 1860. knez Miloš daje novac za obnovu, a za pokoj duše svoje majke Višnje, o čemu svedoči natpis na zapadnoj strani. Od 1868-70 gradi se novi konak, započet od strane kneza Mihaila, a završen u vreme kneza Milana, trudom igumana Vikentija Krasojevića.[1]

Tih godina je u Vraćevšnici boravio i Đura Jakšić, koji je tu provodio letnji raspust kao gost-nastavnik kragujevačke gimnazije. Za vreme boravka u manastiru naslikao je izvestan broj istorijskih portreta koje je poklonio bratstvu.[1]

Manastirski posed objavljen 1889. godine čine: 144 hektara oranice i 321 hektar šume.[4]

U dvorištu manastira je sahranjena baba Višnja, majka kneza Miloša, a na tom mestu je 1901. podignut spomenik.

Početkom 20. veka, 26. novembra 1920, u manastiru izbija požar i Milošev konak biva uništen, zajedno sa brojnim manastirskim dragocenostima. Sledeće godine Joakim Milošević gradi novi konak, drugačiji od starog, a 1966. se konak restauriše tako da je vraćen prvobitni izgled. Na zapadnoj strani je 1978. sagrađena nova zgrada u kojoj je riznica, a na spratu zimska kapela. Kapelu je freskama oslikao poznati slikar i univerzitetski profesor iz Gornjeg Milanovca, Žarko Vučković.[1]

Manastir je iza 1923. zapao u dugove, zidovi su popucali u zemljotresu 1928, a kada je manastir trebalo opravljati 1934. para nije bilo, mada su kralj i banska uprava dali izvesna sredstva.[5] Od 1935. ovo je ženski manastir, kaluđerice su unapredile ranije `upropašćenu` imovinu,[6] popisanu zbog poreskog duga.[7] Monahinje iz ovog manastira su poznate po pravljenju izvanrednog meda.[1] Igumanije ovog manastira bile su Ana Adžić (1900-1975), Marija Mladenović (1975—1980), Stefanija Vukas (1980—1986), Evdokija Šutić (1996—2014).

Arhitektura
Manastirska crkva je jednobrodna građevina, u osnovi skoro pravilan pravougaonik, sa polukružnom oltarskom apsidom na zapadnoj strani, po veličini i obliku veoma slična, danas gotovo srušenoj, crkvi manastira Ješevac.

Na istočnoj strani crkve je priprata, iznad koje je zvonik. Spolja je ozidana žućkastim kamenom, a ispod strehe se nalazi venac od lukova u plitkom reljefu.[1]

Na južnoj strani crkve nalaze se manastirski konaci, sa kulom koja se nalazi iznad ulazne kapije.