ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 392
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Izdanje visokotiražne monografije (filosofsko-teološke studije) zasnovane na istorijskim činjenicama a pisane pitkim književnim jezikom, o slavnoj kćeri Svetoga kneza Lazara Jeleni Balšić (1465/6-1443), srednjovekovnoj vladarki Zete, Zahumskoj vojvotkinji, nepokolebljivoj i neumornoj zaštitnici i braniteljki Pravoslavlja, ratnici i velikoj pesnikinji. Delo svedoči i o nizu drugih značajnijih ličnosti naše istorije u poličkom, vojnom, duhovnm i kulturnom smislu a sa kojima je Jelena bila neraskidivo povezana, bilo da je reč o njenim najbližim srodnicima, bilo najbližim saradnicima. Kroz delo predočen je i niz značajnih istorijskih zbivanja kojima obiluje burno i prelomno doba u kome je živela...

Posebno se govori o Jeleninoj plodnoj saradnji sa njenim duhovnikom Nikonom Jerusаlimcom, monahom-isihastom i bogoslovom, ujedno, jednim od najobrazovanijih ljudi kasnog srednjeg veka u Srba. Njihovo zajedničko književno delo, i Nikonovo bogoslovsko, obogatili su iskustvo Zete i Mitropolije Zetske, no time postavši mnogo više, i ujedno, jedno od najbitnijih svedočanstava srpskog duhovnog i književno-kulturnog identiteta uopšte.


Jelena Balšić (kasnije Hranić, devojačko Lazarević, Prilepac, između 1366. i 1371[1] — mart 1443), srpska srednjovekovna spisateljica, kćer kneza Lazara i kneginje Milice, udata 1386. za Đurđa II Stratimirovića Balšića, vladara Zete, koji je preko majke bio u srodstvu sa Mrnjavčevićima i isticao svoju nemanjićku tradiciju.


Muž joj je poveravao diplomatke poslove. Posle njegove smrti (1403.) pomaže sinu Balši III u upravljanju zemljom i da ratuje sa Mlečanima. Kada su Mlečani zahtevali da dođe do zaključenja mira 1409. i Balša dođe u Mletke, umesto sina odlazi Jelena i prima na sebe svu krivicu za rat.

Preudala se 1411. za bosanskog velikog vojvodu Sandalja Hranića, gospodara Huma, sa kojim nije imala dece.

Posle smrti sina Balše III u Zeti je 1440. sagradila Bogorodičinu crkvu u Gorici (Brezovici-Bešci), ostrvu na Skadarskom jezeru i odredila je sebi za grob.

U Dubrovniku (1427-1440) i na Beški (1441-1443) Jelenu je često posećivala najmlađa sestra princeza Olivera, udovica sultana Bajazita I. Smatra se da je Olivera tada u Zeti obavljala i neke tajne diplomatske poslove u ime njihovog sestrića despota Đurđa Brankovića, tadašnjeg vladara Srbije.

Književni značaj
Oko 1440. vodila je prepisku sa svojim duhovnikom Nikonom Jerusalimcem, koja svedoči o njenim duhovnim interesovanjima i znatnom književnom daru. Njena 3 pisma (prvo je u celini uništeno) i svoja tri odgovora uvrstio je Nikon u zbornik namenjen goričkoj grobnoj crkvi, danas poznat kao Gorički zbornik. Iako udaljena od moravske Srbije, sa središtem u Zeti i skadarskim manastirima, Jelena Balšić nastavlja monašku duhovnost i monašku književnost moravskog književnog kruga koji se bio ugasio sa Inokom iz Dalše. Njena pisma (naročito drugo, pod naslovom Opisanije bogoljubno) predstavljaju visok domet srpske epistolarne književnosti, sa vešto upotrebljenim retorskim figurama, uzvišenog stila i duboko lična, ali odmerena i prirodna u izrazu.

Poreklo i porodica
Kao treća ćerka, Jelena je odrasla na dvoru svog oca, kneza Lazara, i majke, kneginje Milice, koja je pripadala bočnoj liniji Nemanjića ( pošto je njen otac, knez Vratko, bio direktan potomak Vukana, najstarijeg sina Stefana Nemanje ). Pored Jelene, oni su imali još sedmoro dece. Kao veliki ljubitelj knjige i obrazovana osoba, nazivana je „Učena“. U Zeti će je zvati i „gospođom Lenom“.