Godina izdanja: 1986
Oblast: Arhitektura
Autor: Domaći
ISBN: Razvoj naselja sa aspekta vojnih potreba u Srbiji XIX i početkom XX veka Radovan Đurić
Jezik: Srpski

Razvoj naselja sa aspekta vojnih potreba u Srbiji XIX-XX.vek *1096*2025

Razvoj naselja sa aspekta vojnih potreba u Srbiji XIX i početkom XX veka Radovan Đurić

Univerzitet u Beogradu Arhitektonski Fakultet
Radovan Đurić dipl.ing arhitekture autor DOKTORSKA DISERTACIJA Beograd 1986.g
štampa VP 2205 Beograd, Lektor Mr.sci Roganović Božidar, mentor prof Bogdan Bogdanović

Tvrd povez, latinica, 520,strana,ilustrovano cb,-slike ,crteži,mape, veći format 35 x 25 cm, težina 1900 grama

stanje knjige odlično očuvana kao nova

Doktorska disertacija Radovana Đurića sa naslovom `Razvoj naselja sa aspekta vojnih potreba u Srbiji XIX i početkom XX veka`, odbranjena 1986. godine na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, bavi se uticajem vojske na urbanistički razvoj Srbije u navedenom periodu. Disertacija istražuje kako su vojne potrebe oblikovale formiranje naselja i infrastrukture, fokusirajući se na strategijske tačke, utvrđenja i nove planske urbanističke celine nastale pod uticajem vojne uprave i organizacije.
Predmet istraživanja: Dizertacija analizira kako su vojne potrebe (strategijska lokacija, odbrana, smeštaj trupa, komandna mesta, itd.) uticale na planiranje i razvoj srpskih naselja u 19. i početkom 20. veka.
Metodologija: Korišćena je kombinacija arhivskih izvora, vojnih dokumenata, planova i studija urbanizma da bi se pratila evolucija naselja pod vojnim uticajem.
Ključni nalazi:
Identifikovane su ključne zone i gradovi koji su imali poseban strateški značaj, poput pograničnih gradova i utvrđenih centara.
Analizirane su promene u strukturi naselja (kasarne, strelišta, vojna skladišta) i načini na koji su oni integrisani u urbane celine.
Ispitano je kako je vojni uticaj doprineo razvoju infrastrukture, kao što su putevi i železnice, a koji su bili ključni za vojnu mobilnost.
Dizertacija je pokazala da su vojne potrebe često bile pokretač modernizacije i urbanističkog planiranja u Srbiji tog perioda.
Doprinos: Rad Radovana Đurića pruža detaljan uvid u složenu vezu između vojske i društvenog razvoja, pružajući dragocene informacije za istoriju urbanizma, vojne istorije i socijalne istorije Srbije.
Za detaljnije informacije, preporučuje se čitanje same disertacije ili pregled njenih rezimea.

Neraskidive spone: srpski arhitekti i vojska (XIX-XXI vek)
Apstrakt: Od ustaničkog perioda sa početka 19. veka do danas, u Srbiji se sprovodi
kontrolisana militarizacija urbanih prostora u sklopu odbrambene politike države, čime
vojska demonstrira borbeni duh i potcrtava temeljnu ulogu u sistemu javne bezbednosti.
U mirnodopskim razdobljima, taj proces se razvijao postupno i neupadljivo kao
,,mirnodopski protektivan”, da bi eskalirao tokom političkih kriza i ratova. Pogotovo
što su razorni ratni sukobi, izazvani geopolitičkim i regionalnim krizama, u poslednja
dva stoleća često prelivani na prostor Srbije, sa negativnim posledicama po njenu vojnu
i civilnu infrastrukturu. Pored arhitekture koja ima prvorazredan komunikacijski značaj,
protektivna militarizacija je zahvatila i druge oblasti vizuelne kulture. Kao oblik kontrole
nad javnim prostorima, vojni objekti su dobijali značajnu ulogu u sistemu simboličkih
topografija srpskih gradova, zauzimajući istaknute pozicije i na glavnim trgovima.
Njihova izgradnja je usklađivana sa strategijama Ministarstva vojske (ili odbrane),
generalnim urbanističkim planovima i prostornim razvojem Srbije. Međutim, prilikom
njihovog izvođenja često je dolazilo do internih nesuglasica između projektanata
i rukovodilaca vojnih ustanova, koji su insistirali na ispunjenju sopstvenih ciljeva –
autori na doslednom poštovanju zacrtanih rešenja i umetničkih vizija, a naručioci na
njihovom prilagođavanju trenutnim bezbednosnim potrebama.
Iako se u odnosu na velike svetske sile razvijala u znatno skromnijem obliku,
militarizacija javnih prostora u Srbiji nije prestajala, zbog čega zaslužuje kritički
komentar. Osim sa arhitektonsko-urbanističkog stanovišta, dominantnog u naučnoj
istoriografiji, vojne komplekse bi trebalo detaljnije analizirati iz bezbednosnog ugla, ali
i kao tekovine specifične vojne vizuelne kulture, na čiju su evoluciju uticali odnosi u
vojnoj hijerarhiji i promene geopolitičkog položaja zemlje. Otud se većom otvorenošću
vojnih ustanova za istraživanja njihove gradteljske prošlosti i efikasnijom saradnj.

Vojna kontrola nad javnim prostorima kao zapostavljena istoriografska tema
Od ustaničkog perioda sa početka 19. veka do danas, (Vujović, 1986) u Srbiji
se sprovodi kontrolisana militarizacija urbanih prostora u sklopu odbrambene politike
države, čime vojska demonstrira borbeni duh i potcrtava temeljnu ulogu u sistemu
javne bezbednosti. Osim kao pozornica političke ,,drame” i izražavanja nacionalnog
identiteta, (Dinulović, 2011) javni prostori se koriste kao sredstvo za propagiranje
najrazličitijih društvenih ciljeva, uključujući i vojne. U mirnodopskim razdobljima
vojna kontrola javnih prostora se deklarativno sprovodi kao protektivna, bez većeg
iritiranja civilne javnosti, da bi u invazivnom obliku eskalirala tokom političkih kriza i
ratova. Pored arhitekture koja ima prvorazredan komunikacijski značaj,1
militarizacija
javnog diskursa se odražava i na druge oblasti vizuelne kulture, o čemu u istoriografiji
donedavno nije pisano. (Ilić, 2013; Ilić, 2020)