ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1977
Autor: Domaći
Jezik: Srpski
Oblast: Vinogradarstvo

Autor - osoba Tadijanović, Đuro
Naslov Oblici čokota, rezidba i planiranje prinosa vinove loze / Đuro Tadijanović ; [crteži i fotografije Đuro Tadijanović]
Omotni naslov Oblici čokota i rezidba sa planiranjem prinosa vinove loze
Vrsta građe priručnik
Jezik srpski
Godina 1977
Izdavanje i proizvodnja Beograd : Nolit, 1977
Fizički opis 180 str. : ilustr. ; 20 cm
Drugi autori - osoba Tadijanović, Đuro
Zbirka Biblioteka Zadružna knjiga
Napomene Bibliografija: str. 175.
Predmetne odrednice Vinova loza – Gajenje

PREDGOVOR
Primeria novijih tehnoloških dostignuća u privredi ima zadatak da u tržišnim uslovima privređivanja poveća produktivnost, ekonomičnost i rentabilnost rada, a samim tim i dohodak i ostatak dohotka proizvođača. Kvalitetna i jevtina robna proizvodnja lako nalazi put do potrošača, kako na domaćem, tako i na stranom tržištu. U te savremene tokove potrebno je uključiti i naše vinogradarstvo nudeći mu najsuvremenija naučno-tehnička dostignuća koja imaju ne samo naučni već i praktični aplikativan karakter.
Naša zapažanja i iskustva u vinogradarstvu pokazuju da se intenzifikacija vinogradarske proizvodnje može brže realizovati izborom pogodnog oblika čokota, načina rezidbe, vrste i oblika naslona, razmaka sađenja itd., ili odgovarajućom rekonstrukcijom postojećih oblika čokota, naslona i redova. Sasvim je izvesno da će povećanje stepena intenzifikacije biti utoliko veće ukoliko u tehnologiji procesa proizvodnje bude veći stepen primene mehanizacije, odnosno ukoliko se veći broj radova u vinogradarskoj proizvodnji može mehanizovati.
Dosadašnje brojne publikacije raznih autora iz oblasti vinogradarstva, pored ostalog, imale su cilj da doprinesu širenju i usvajanju najnovijih naučnih i tehničko-tehnoloških znanja i dostignuća, čija primena vodi daljem napretku u vinogradarskoj proizvodnji. Sa tom iskrenom željom, pišući ovu knjigu, polazio je i njen pisac.
Zahvaljujući dugogodišnjem naučnom i praktičnom radu na uzgojnim oblicima čokota i rezidbi vinove loze u Oglednoj stanici „Radmilovac” – Vinča, autor je želeo da čitaocu prikaže bogatstvo uzgojnih oblika čokota i načina rezidbe, od kojih se mnogi danas primenjuju u nas i u svetu i obezbeđuju visok prinos grožđa dobrog kvaliteta.
S obzirom na to da ova knjiga pre svega daje odgovore na praktična pitanja gajenja pojedinih oblika čokota i načina rezidbe, ona će najkorisnije poslužiti neposrednim proizvođačima, ali će, nesumnjivo koristiti i svima onima (đacima i studentima) koji izučavaju gajenje vinove loze ili se time bave. Umesto originalnih fotografija, autor se odlučio da većinu oblika čokota i načina, rezidbe prikaže crtežima što omogućuje da se čitaocima i vizuelnim putem objasni tehnika formiranja i rezidbe osnovnih oblika čokota od početne do redovne rezidbe.
Najveće priznanje izdavaču i piscu biće ako knjiga odgovori svojoj nameni: ako pomogne bržem usmeravanju i raščišćavanju puteva koji vode daljem unapređenju vinogradarstva u našoj zemlji.
Dr Đuro TADIJANOVIĆ

Sadržaj
Predgovor
Rezidba vinove loze
Cilj i značaj rezidbe
Vrste okaca i loze na čokotu
Dužina i načini orezivanja rodne loze
Teorijski osnovi rezidbe
Sila polariteta
Opšta tehnička pravila rezidbe
Vreme rezidbe
Optimalno vreme rezidbe
Stepen otpornosti sorti vinove loze na niske temperature vazduha u fenofazi mirovanja
Metodi rezidbe u slučaju delimičnog i potpunog izmrzavanja vinove loze
Metodi rezidbe vinove loze posle oštećenja od grada
Pribor za rezidbu
Kretanje prinosa i kvaliteta grožđa u zavisnosti od opterećenja čokota rodnom lozom
Rezidba vinove loze na zeleno
Lačenje – plevljenje – očenjivanje lastara
Prekraćivanje zelenih Iastara
Pinsiranje – zakidanje rodnih lastara
Zalamanje lastara
Zakidanje lastara zaperaka
Prstenovanje rodnih lastara
Odstranjivanje donjeg lišća sa lastara – defolijacija
Proređivanje grozdova i bobica
Razmak sađenja čokota u redu i između redova
Nasloni za vinovu loza
Vinogradarsko kolje
Vrste stubova, vreme i način njihovog postavljanja
Drveni stubovi
Betonski stubovi
Gvozdeni stubovi
Učvršćivanje – ankerisanje krajnjih stubova
Učvršćivanje krajnjih stubova pomoću kamena ili cigala
Učvršćivanje krajnjih stubova podupiračem
Učvršćivanje krajnjih stubova pomoću metalnih ankera
Vrste žica i njihova primena
Visina i broj žice koje se postavljaju na stubove
Oznake žice i njihova težina
Vezivanje loze
Vezivanje stabla, glave i krakova kordunica
Vezivanje lukova
Vezivanje zelenih lastara
Oblici čokota vinove loze
Visina stabla i način rezidbe osnovnik oblika čokota
Uticaj visine stabla na elemente rodnosti čokota
Oblici čokota s niskim stablom i kratkom rezidbom
Krajinska rezidba – rezidba u glavu
Župska rezidba – rezidba na krakove
Oblici čokota s niskim stablom i dugom rezidbom
Gijov jednogubi način rezidbe
Gijo-Pusarev način rezidbe
Splitska rezidba
Gijov dvogubi način rezidbe
Oblici čokota s niskim stablom za uslove obaveznog zagrtanja loze zimi
Višekraka lepeza
Oblici čokota s visokim stablom na kojima se primenjuje kratka, mešovita i duga rezidba
Roajatska kordunica
Mozerova kordunica
Silvo-kordunica
Silvo-kordunica gajena po metodi „Casarsa“
Kazenavljeva kordonica
Kordunica oblika riblje kosti
Skljarova kordunica
Kordunica oblika amrela
Visoki oblici čokota u vidu lepeze
Modifikovana Nifinova kordunica
Pergole
Pergole otvorenog, kosog ili ravnog krova
Kalifornijska pergola
Izraelska pergola
Italijanska pergola sa kosim i ravnim otvorenim krovom
Pergole zatvorenog kosog krova
Pergole zatvorenog ravnog krova
Pergola Tendone
Višespratne kordunice
Dvopovršinski špaliri
Kombinacija različitih oblika čokota
Oblici čokota, rezidba i nasloni za čokote loznih podloga
Oblici čokota, rezidba i nasloni za lozne podloge
Rezidba čokota loznih podloga do četvrte godine
Redovna rezidba čokota loznih podloga
Oblik čokota i nasloni za lozne podloge
Gajenje čokota loznih podloga bez naslona
Gajenje čokota loznih podloga uz naslon
Niski nasloni do 1 m visine
Poluvisoki nasloni od 1–3 m visine
Horizontalni špalirski način gajenja čokota loznih podloga
Kosi špalirski način gajenja čokota loznih podloga
Vertikalni špalirski način gajenja čokota loznih podloga
Visoki nasloni od 3–5 m visine
Gajenje čokota loznih podloga uz pojedinačno kolje – motke – stubove
Gajenje čokota loznih podloga uz piramidalne naslone
Gajenje čokota loznih podloga uz prizmatične naslone
Poznavanje, planiranje i analiza elemenata rodnosti čokota vinove loze
Uvod
Elementi rodnosti čokota sorti vinove loze
Kretanje okaca
Rodni i nerodni lastari
Broj grozdova i prosečna težina grozda
Koeficijent plodnosti, rodnosti i nerodnosti
Koeficijent plodnosti
Koeficijent rodnosti
Koeficijent nerodnosti
Prinos grožđa
Bujnost, vegetativna snaga i vegetativni potencijal čokota
Bujnost čokota
Vegetativna snaga čokota
Vegetativni potencijal čokota
Kvalitet grožđa
Uticaj sorte na sadržaj šećera u širi
Uticaj visine: stabla čokota na sadržaj šećera i kiselina u širi
Ocena stepena zrelosti grožđa
Planiranje i analiza proizvodnje grožđa
Planiranje proizvodnje grožđa zasnovano na empiriji
Naučni metodi planiranja i analize proizvodnje grožđa
Planiranje i analiza prinosa i kvaliteta grožđa mora da obuhvati sve elemente strukture rodnosti čokota
Metod planiranja prinosa grožđa u slučaju proređenosti čokota u vinogradu
Praćenje ostvarenja planiranog prinosa grožđa po čokotu
Analiza gubitaka u prinosu grožđa po čokotu
Metod izračunavanja koeficijenata nerodnosti lastara iz podataka za koeficijent plodnosti i koeficijent rodnosti
Analiza gubitaka u prinosu grožđa po čokotu zbog planiranih, a neostvarenih vrednosti koeficijenta rodnosti i prosečne težine grozda

Cilj i značaj rezidbe
Proučavanjem istorije gajenja vinove loze zaključeno je da je ova biljna vrsta bila odomaćena oko 3500–5000 godina pre naše ere. Sa prestankom nomadskog načina života, u naseljenim mestima, ili u njihovoj neposrednoj blizini, ljudi su pored voćaka gajili i vinovu lozu zbog njenih sočnih i veoma ukusnih plodova – grožđa i soka od grožđa kao svojevrsnih izvora Ijudske hrane. Dakle, u procesu odomaćivanja vinova loza je prešla put iz šume, preko okućnice do vinograda. Međutim, puni smisao i značaj gajenja ove kulture u obliku pojedinačnog čokota, ili više njih, uz kuću ili u vinogradu nastaje tek od vremena kada je čovek zapazio da je redovna rezidba vinove loze jedan od najmoćnijih činilaca u regulisanju vegetativnog potencijala čokota a preko njega i prinosa i kvaliteta grožđa.
Sasvim je sigurno da se vinova loza orezuje od davnih vremena, a prva pisana pravila o rezidbi javljaju se već u starom Rimu. U vreme kada vinova loza nije orezivana, čokoti su ličili na velike žbunove koji su zauzimali mnogo prostora. Mnogobrojni jednogodišnji lastari na takvim čokotima neredovno su donosili mnoštvo sitnih grozdova sa sitnim bobicama. Usled preobilne i neregulisane rodnosti u jednoj godini čokoti se suviše iznure – oslabi im vegetativni i rodni potencijal, te u narednim godinama rod ne donose – ili ga slabo donose. Inače, žbunast oblik čokota i rezidbom neregulisane brojnost i bujnost lastara doprinose zasenjivanju grožđa, koje zbog toga ne može normalno da sazri, a naročito pri obilnoj rodnosti, kada su grožđe, šira i vino izrazito kiseli, što znači sa malim procentom šećera u širi.
Sve ove i druge negativne posledice koje se ispoljavaju na neorezanim čokotima vinove loze čovek je, zahvaljujući primeni redovne rezidbe, uspeo da otkloni. Od svih agrotehničkih mera, primena redovne rezidbe u najvećoj meri je doprinela oplemenjavanju vinove loze, a rezultati tog oplemenjivanja su kroz regulisanje vegetativnog potencijala čokota uticali na redovnu rodnost i povećanje prinosa i kvaliteta grožđa. Povećanje prinosa i kvaliteta grožđa rezultira iz povećanja prosečne veličine i težine bobica u grozdu, grozda i količine sadržaja šećera u širi.
S obzirom na to da je redovna rezidba – rezidba čokota vinove loze na zrelo, obavezna agrotehnička mera koja se izvodi svake godine, interesantno je istaći da naleću svim višegodišnjim voćnim kulturama samo vinova loza podnosi izrazito jaku rezidbu pri kojoj se od jednogodišnjeg prirasta lastara rezidbom odbacuje od 50–90%. Ako bismo sve agrotehničke mere vezane za vinovu lozu izvodili kvalitetno i na vreme, a redovnu rezidbu ispustili nekoliko godina zaredom, sasvim je izvesno da bi i danas sve gajene sorte vinove loze izgubile kulturni vid i približile se poludivljim i divljim sortama i vrstama. Ako bismo pored redovne rezidbe ispustili i zaštitu vinove loze od bolesti i štetočina, ona bi se ubrzo sasušila i uginula. To je, nesumnjivo najbolji primer šta za plemenite sorte vinove loze danas znače redovna rezidba i zaštita od bolesti i štetočina kao agrotehničke mere za održavanje gajenih sorti i njihovih najbitnijih karakteristika u pogledu vegetativne snage i vegetativnog potencijala čokota, redovne rodnosti, optimalnog prinosa i kvaliteta grožđa, šire i vina, kao i drugih proizvoda od njih. Stoga se rezidba, sa malim izuzecima, redovno obavlja u svim vinogradarskim krajevima sveta i vinogradari joj s punim pravom pridaju veliki značaj. Prema tome, osnovni cilj i zadatak pravilne i kvalitetno izvedene redovne rezidbe je obezbeđenje planiranog prinosa i kvaliteta grožđa u tekućoj godini. Naravno, rezidbom se rešavaju i drugi zadaci koji su usmereni osnovnom cilju, a to su: pomoću rezidbe formira se i stalno održava određeni oblik čokota i njegov raspored u prostoru. Pravilnom rezidbom čokota vinove loze treba da se u tekućoj godini pored planiranog prinosa i kvaliteta grožđa obezbedi i odgovarajući broj i kvalitet rodnih lastara, koji će poslužiti za rezidbu i plodonošenje u narednoj godini. Inače, rezidba je za sada najpogodniji i najefikasniji metod rađa u borbi sa silom polariteta vinove loze.
Pravilno izvedena rezidba na zrelo, kao i opterećenje čokota okcima, doprinose manjoj potrebi rezidbe na zeleno.
Činjenica da se pored redovne rezidbe na čokotima vinove loze obavlja I rezidba na zeleno – na zelenim delovima čokota u vegetaciji – ukazuje na to da je neophodno rezidbom stalno regulisati vegetativni i rodni potencijal čokota iz čijeg povoljnog odnosa proističe povoljan kvalitet grožđa, šire i vina. S obzirom na to da smo u mogućnosti da pomoću pravilnog izbora osnovnog oblika čokota i rezidbe utičemo na visinu prinosa i kvaliteta grožđa, šire i vina, znači da smo realno u stanju da utičemo i na stepen produktivnosti, ekonomičnosti i rentabilnosti rada i na visinu dohotka zbog kojeg se, uostalom, pretežno i gaji vinova loza.
MG108 (N)