ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1975
Autor: Domaći
Oblast: Mlekarstvo
Jezik: Srpski

Metode pregleda mleka i mlečnih proizvoda - Mirko Šipka, Višeslava Miljković
Izdavač: Naučna knjiga
Mesto: Beograd
Godina: 1975.
Broj strana: 272 ILUSTRACIJE
Potreba za jednim priručnikom u kojem bi bile opisane hemijske i bakteriološke metode za ispitivanje mleka i mlečnih proizvoda postoji već duže vreme. S obzirom na to da ova knjiga treba da posluži kao udžbenik za praktične vežbe studenata veterinarske medicine, ona je obrađena tako, da prvenstveno obuhvata materiju predviđenu nastavnim planom i programom. Opisane su metode fizičkog, hemijskog i mikrobiološkog ispitivanja mleka i mlečnih proizvoda. Od hemijskih metoda unete su sve koje se primenjuju u redovnoj kontroli mleka i mlečnih proizvoda, a od bakterioloških, metode ispitivanja patogenih mikroorganizama u mleku i mlečnim proizvodima i metode izolovanja i identifikacije mikroorganizama značajnih za higijensku ispravnost. Pored toga posebno su obrađeni neki mikroorganizmi koji se koriste u tehnologiji mlečnih proizvoda. Treba da naglasimo da su metode date u obimu koji osigurava da laboratorije mogu da izvrše celokupnu fizičku i hemijsku analizu i mikrobiološki pregled mleka i mlečnih proizvoda u zdravstvenoj i tehnološkoj kontroli.

Opisane su u prvom redu internacionalno priznate metode, koje se i kod nas koriste. Posebno su obrađene i unete u priručnik metode koje su kod nas propisane kao obavezne. Da bi metode koje koristimo u našoj zemlji bile usaglašene sa internacionalnim standardima uneli smo i dobar broj metoda koje su Internacionalna mlekarska federacija (International Dairy Federation) i FAO predložili kao internacionalne standarde. Stoga su, pored nekih metoda koje su kod nas u upotrebi, kao dopuna unete i internacionalne standardne metode od kojih se neke samo delimično razlikuju od onih kojima se već služimo.

Premda je ovaj priručnik namenjen prvenstveno studentima veterinarske medicine drugog stepena, on je nešto šire obrađen, tako da ga mogu koristiti i stručnjaci na poslediplomskom studiju. S obzirom na to da su obuhvaćene sve metode kojima se koriste naše laboratorije za ispitivanje mleka i mlečnih proizvoda bilo da vrše sanitarnu kontrolu ili pregled u tehnološke svrhe, verujemo da će ova knjiga korisno poslužiti i svim veterinarskim i zdravstvenim laboratorijama koje vrše pregled mleka i mlečnih proizvoda, laboratorijama u mlekarama, kao i svim drugim Laboratorijama koje se bave ovim poslom. Sve primedbe i dobronamerna kritika korisno će poslužiti da drugo izdanje bude sa manje nedostataka.

Dr Mirko Šipka
Dr Višeslava Miljković

Sadržaj
PREDGOVOR

MLEKO
UZIMANJE UZORAKA
ORGANOLEPTICKI PREGLED

ISPITIVANJE FIZIČKIH OSOBINA MLEKA

Određivanje specifične težine
a) Laktodenzimetrom
b) Piknometrom
Određivanje refrakcije mlečnog seruma
Određivanje tačke mržnjenja
Određivanje viskoznosti

ODREĐIVANJE KISELOSTI MLEKA

Ukupna kiselost
Metoda po Soxhlet-Henkelu
Metoda po Terneru (Thörner)
Metoda po Dorniku (Dornic)
Ispitivanje alkoholom (etanolom)
Mikroalkoholna proba po Assenowoj
Ispitivanje alizarolom
Crvena proba
Proba kuvanjem
Aktivna kiselost

ODREĐIVANJE SADRŽAJA MASTI U MLEKU

Metoda po Gerberu
Metoda po Babcocku
Metoda po Röse-Gottliebu

ODREĐIVANJE SUVE MATERIJE

Metoda sušenjem
Izračunavanje po Fleischmanovoj formuli
Određivanje aparatom „ultra X“

ODREĐIVANJE BELANČEVINA

Metoda po Kjeldahlu
Mikrometoda po Kjeldahlu
Određivanje čistih belančevina
Određivanje kazeina po metodi IDF
Određivanje kazeina
a) Direktna metoda
b) Indirektna metoda
Određivanje albumina i globulina
Formol titracija

ODREĐIVANJE LAKTOZE

Gravimetrijska metoda
Titrimetrijska metoda po Bertrandu
Titrimetrijska metoda po IDF
Refraktometrijska metoda
Polarimetrijska metoda

ODREĐIVANJE PEPELA

Određivanje hlorida
Metoda po Drostu
Metoda po Mohru
Određivanje kalcijuma
Određivanje fosfora
Dokazivanje nitrata

DOKAZIVANJE PASTERIZACIJE

Dokazivanje fosfataze
Metoda po Kayu i Grahamu
Metoda po Sandersu i Sageru
Metoda po Andersenu i Petersenu
Metoda laktognostom
Metoda sa gvajak tinkturom
Metoda po Storchu

DOKAZIVANJE INHIBITORNIH MATERIJA U MLEKU

Dokazivanje antibiotika
Metoda po Galeslootu
Metoda po Nealu i Calbertu
Metoda po Welzu
Metoda po Hendricku
Metoda po Kraacku i Tolleu
Metoda sa diskom i rupama u agaru po Galeslootu i Hassingu
Dokazivanje konzervansa
Dokazivanje formaldehida
Dokazivanje vodonikperoksida
Dokazivanje borne kiseline i borata
Dokazivanje salicilne kiseline
Dokazivanje natrijumkarbonata i bikarbonata
Dokazivanje dezinfekcionih sredstava
Mikrobiološka metoda
Dokazivanje natrijumhipohlorita

OSTACI PESTICIDA IZ GRUPE HLOROVANIH UGLJOVODONIKA U MLEKU

Ekstrakcija masti i pesticida
Raspodela (razdvajanje) pomoću acetonitrila
Prečišćavanje na koloni sa florisilom
Prečišćavanje na koloni sa MgO-celitom
Prečišćavanje saponifikacijom
Određivanje pesticida
Podesnost reagenasa za rad sa detektorima elektronskog zahvata
Standardizacija

RAZLIKOVANJE KRAVLJEG, OVČIJEG, KOZIJEG I ŽENINOG MLEKA

Serološko dokazivanje
Hemijsko dokazivanje

ODREĐIVANJE HIGIJENSKE ISPRAVNOSTI MLEKA

Brojanje bakterija
Direktno mikroskopsko brojanje bakterija
Direktno brojanje po Breedu
Određivanje broja bakterija u sedimentu mleka
Indirektno brojanje bakterija
Brojanje bakterija po Burriu
Elektronsko brojanje bakterija
Dokazivanje redukcije
Metoda sa metilenplavim
Metoda s rezazurinom
Brza metoda s rezazurinom
Određivanje grube nečistoće u mleku
Dokazivanje koliformnih bakterija
Određivanje „kolititra“
Metoda po IDF
Određivanje koliindeksa
Determinacija koliformnih bakterija
Dokazivanje indola
Reakcija sa metilcrvenim
Voges-Proskauerova reakcija
Citratni test
Ispitivanje pokretljivosti koliformnih bakterija
„Bacto-strip“ metoda po Forgu
Dokazivanje lipolitičkih bakterija
Dokazivanje proteolitičkih bakterija u mleku
Određivanje broja termorezistentnih bakterija u sirovom i pasterizovanom mleku
Dokazivanje spora
Dokazivanje psihrofilnih bakterija

DOKAZIVANJE STREPTOKOKA

Serološko ispitivanje streptokoka
Pripremanje ekstrakta po Fuleru
Pripremanje ekstrakta po Lancefieldovoj
Biohemijska ispitivanja streptokok-a
Određivanje hemolize
Osetljivost prema kalijumteluritu
Rast u lakmus-mleku
Razlaganje šećera
Stvaranje levana i dekstrana
Razlaganje arginina
Hidroliza skroba
Razlaganje eskulina
Razlaganje natrijumhipurata
Rastenje u prisustvu različitih koncentracija metilenplavog
Rastenje u prisustvu žuči
Rastenje u prisustvu natrijumhlorida
Anaerobna fermentacija glicerina

DOKAZIVANJE LAKTOBACILA

Dokazivanje citohromoksidaze
Dokazivanje redukcije nitrata
Dokazivanje CO2 po Gibsonu i Abdel-Maleku
Stvaranje amonijaka iz arginina
Razlaganje eskulina
Rastenje u prisustvu teepola
Fermentacija šećera

DOKAZIVANJE STAFILOKOKA

Razlaganje manita
Dokazivanje koagulaze
Dokazivanje fosfataze
Dokazivanje hijaluronidaze
Dokazivanje enterotoksina
Ogled na mačićima
Ogled na kokošijim jajima

DOKAZIVANJE SALMONELA

DOKAZIVANJE PATOGENIH BAKTERIJA U MLEKU I MLEČNIM PROIZVODIMA
Dokazivanje uzročnika tuberkuloze
Dokazivanje brucela

DIJAGNOSTIKA MASTITA

Predmuzna proba
Merenje količine mleka iz pojedinih četvrti vimena
Fizičko-hemijski pregled mleka
Dokazivanje hlora u mleku
Tibromol proba po Roederu
Indikator papir za dokazivanje mastita
Katalaza — tibromol proba
Citološki pregled
Pregled mikroskopom
Elektronsko brojanje ćelija
Vajtsajd test
Schalmov test
Mastitis test
Tromsdorfova proba
Bakteriološki pregled mleka
Streptokokni mastiti
Stafilokokni mastiti
Kolimastit
Piogeni mastit
Mikotični mastiti

PAVLAKA

Organoleptički pregled
Uzimanje uzoraka
Hemijski pregled
Određivanje suvog ostatka
Određivanje masti
Određivanje kiselinskog stepena
Dokazivanje materija za zgušnjavanje

SLADOLED

Uzimanje uzoraka
Organoleptički pregled
Hemijski pregled
Bakteriološki pregled

KISELO MLEKO

Uzimanje uzoraka
Organoleptički pregled
Hemijski pregled
Određivanje masti
Metoda po Gerberu
Metoda po Weibul-Stoldtu
Određivanje kiselosti
Bakteriološki pregled

MLEKO U PRAHU

Uzimanje uzoraka
Organoleptički pregled
Hemijski pregled
Određivanje vode
Određivanje masti
Određivanje masti po Gerberu u nerastvorenom mleku u prahu
Određivanje masti po Röse-Gottliebu
Određivanje rastvorljivosti
Bakteriološki pregled

ZGUSNTTO MLEKO

Uzimanje uzoraka
Organoleptički pregled
Hemijski pregled
Određivanje suve materije
Određivanje masti
Određivanje masti po Röse-Gottliebu
Određivanje saharoze
Određivanje laktoze i saharoze redukcijom Fehlingovog rastvora
Polarimetrijsko određivanje saharoze
Bakteriološki pregled

SIR

Uzimanje uzoraka
Organoleptički pregled
Hemijski pregled
Određivanje suve materije
Određivanje masti
Metoda po Schmidt-Bondzynski Ratzlaffu
Metoda po Gerberu
Metoda po Grossfeldu
Određivanje sadržaja kuhinjske soli
Određivanje nitrata po Hänniu
Određivanje nitrita po Hänniu
Određivanje kiselosti
Merenje pH
Određivanje fosfataze u siru

TOPLJENI SIR

Određivanje sadržaja belančevina u topljenom siru
Određivanje pepela u topljenom siru
Određivanje fosfora u siru i topljenom siru
Određivanje sadržaja limunske kiseline u topljenom siru
Bakteriološki pregled sira

KAJMAK MASLAC

Uzimanje uzoraka
Organoleptički pregled
Hemijski pregled
Određivanje vode
Određivanje suvog ostatka bez masti
Određivanje masti
Metoda po Gerberu
Metoda po Grossfeldu
Određivanje hlorida u maslacu
Određivanje stepena kiselosti
Određivanje Reichert-Meisslovog broja
Određivanje Polenskeovog broja
Određivanje jodnog broja
Metoda po Wijsu
Metoda po Winkleru
Metoda po Hanuschu
Određivanje saponifikacionog broja po Köttsstorferu
Određivanje indeksa prelamanja
Određivanje metala po Hanniu
Određivanje bakra
Određivanje gvožđa
Određivanje diacetila i acetoina
Bakteriološki pregled

MASLO

Određivanje sadržaja vode u maslu po Karl-Fischerovoj metodi
Određivanje sadržaja masti u maslu

KONTROLA POSUDA ZA MLEKO I MLEKARSKIH UREĐAJA

Kante za mleko
Boce za mleko
Bućkalica za maslac

ISPITIVANJE DEZINFEKCIONIH SREDSTAVA

Standardni suspenzioni test
Standardni kapacitetni test
Obezmašćivanje mikroskopskih ploča
Pranje i dezinfekcija pipeta uprljanih mlekom
Konzerviranje eritrocita ovna
Uputstva za rad u bakteriološkim laboratorijama
Literatura
Tabele

L. 3. ORM. 4. POL. 8