Godina izdanja: Ostalo
ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Odlično

Posveta autora


Milovan Danojlić (Ivanovci, kod Ljiga, 3. jul 1937 — Poatje, 23. novembar 2022)[1][2] bio je srpski književnik, pesnik, prevodilac i akademik. Danojlić je bio član SANU,[3] predsednik Srpske književne zadruge od 2013. godine[4] i član osnivač, kao i član Upravnog odbora Udruženja za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat” u Beogradu,[5] u kome se nalazi njegov legat. Bio je jedan od intelektualaca koji su učestvovali u obnovi Demokratske stranke.

Biografija[uredi | uredi izvor]
Osnovnu školu završio je u rodnom selu, a niže razrede gimnazije pohađao je u malom mestu, sedam kilometara udaljenom od njegove kuće, do koga je svakodnevno dolazio pešice.[6][7] Godine 1953. sam odlazi od kuće u Beograd i tamo, uporedo sa pohađanjem gimnazije, radi razne poslove, poput prodavanja leda i novina, da bi sebi obezbedio život.[6] Nakon završene gimnazije upisao je Filološki fakultet, gde je diplomirao na Odseku za romanistiku (francuski jezik i književnost).

Danojlić je počeo da piše vrlo rano, a već u srednjoškolskim danima pisao je kratke dopise za list Republika.[6] Sarađivao je kao stalni i spoljni saradnik u dnevnim listovima Borba, Politika, u NIN-u i brojnim književnim časopisima. Prvu zbirku pesama objavio je 1959. godine pod nazivom „Kako spavaju tramvaji”. Svoje pesme uglavnom je namenjivao deci, ali i njihovim roditeljima, a posebno se ističe poema „Dečji zakonik” u kojoj Milovan ističe obavezu roditelja da deci obezbede srećan i bezbrižan život.[7] Osim poezije, piše i prozu, esejistiku i književnu kritiku.


Milovan Danojlić sa Haroldom Pinterom (krajnje desno) i Sašom Milenićem (drugi sleva), u Londonu 2009.
Od 1984. godine živi i radi u Francuskoj, gde je u dva navrata radio kao lektor za srpskohrvatski jezik na Univerzitetu u Poatjeu (franc. Université de Poitiers), a nekoliko godina je obavljao poslove spoljnog saradnika pariskog radija.[7]

Bio je član Srpske akademije nauka i umetnosti od 2000. godine, prvo kao član van radnog sastava, potom dopisni član, te redovni član od 8. novembra 2018. godine. Član je osnivač, ali i član Upravnog odbora Udruženja za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat” i jedan od prvih ljudi koji su podržali osnivanje ove institucije. Jedan je od 13 intelektualaca koji su obnovili rad predratne Demokratske stranke 1989. godine. U rodnim Ivanovcima podigao je Crkvu Svetog Nikole, 2000. godine.[8]

Danojlić je objavio više od 70 knjiga beletristike i poezije na srpskom jeziku. Priredio je i preveo veliki broj knjiga iz književnosti za decu, a prevodio je i dela poznatih pisaca[9] poput V. Šekspira (kompletni soneti), Š. Bodlera, J. Brodskog, E. Siorana, L. Aragona, E. Paunda, V. B. Jejtsa, E. Joneskog, P. Klodela, pisana na francuskom i engleskom jeziku.

Neke od najpoznatijih Danojlićevih knjiga su „Neka vrsta cirkusa”, „Dragi moj Petroviću”, „Lične stvari - ogledi o sebi i o drugima” i „Balada o siromaštvu”.

Za položaj pesnika je govorio: Pesnik se može umoriti, može zapasti u očajanje i beznađe, i pevajući o svom klonuću, donekle ga rečju prevazilaziti, ali on ne može preći u neprijateljski tabor, onaj u kome su porobljivači i silnici. On je nepobedivi borac i kad goloruk izlazi u arenu.[10]

O poeziji je pisao: Poezija je so zemlje, i pesnici su osetljive antene narodnih zajednica. Oni primaju i registruju drhtaje i treptaje, uzlete i težnje, nade i klonuća svog plemena. Pesnici nisu predvoditelji ni presuditelji, a ipak, dobro je oslušnuti ono što govore. I onda, kad se čine čudni i nastrani, možda su tada jedini na dobrom, ispravnom putu. Njihova se ludost, tako često, potvrdila kao najviši oblik pameti`.[10]

Preminuo je 23. novembra 2022. godine u Poatjeu. Sahranjen je 28. novembra 2022. pored crkve koju je podigao u svom rodnom selu.[11]

Kritika[uredi | uredi izvor]
„Danojlić ide među one retke savremene srpske pesnike koji razumeju i znaju šta je svetost jezika.” - Mihajlo Pantić[12]
„Prizivanje osnovnosti, prvobitnosti, posredno ili sasvim izričito, često je mesto u Danojlićevim pesmama, posebno u onim smeštenim u prirodu, u okruženje koje redovno potakne na temeljne zapitanosti i sagledanja.” - Dragan Hamović[12]
„Oblikujući sliku prirode i društva, Danojlićeva poezija predstavlja čoveka u svome okruženju, među izazovima i ograničenjima. Odnos između prirode i društva u ovoj poeziji nije uvek jednostavan.” - Gojko Božović[12]
„U poeziji Milovana Danojlića svi begovi i lutanja završavaju se u tački iz koje se i pošlo, geografski i biografski iz srca Šumadije, a poetički putem neosimbolizma, nadrealizma, sopstvenog panteističkog toka do religijskog.” - Svetlana Šeatović-Dimitrijević[12]
Matija Bećković navodi da je Danojlić bio jezički znalac i čistunac, a od njegove lirske proze u „Godini koja prolazi kroz avliju” teško da imamo čistije lirike.[13]
Legat Milovana Danojlića[uredi | uredi izvor]
Glavni članak: Legat Milovana Danojlića

Legat Milovana Danojlića (desna strana prostorije) u Muzeju srpske književnosti.
Milovan Danojlić jedan je od prvih ljudi koji je formirao svoj legat u Udruženju za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat”, odnosno Biblioteci Lazić, nedugo nakon njenog ponovnog otvaranja za javnost 2009. godine. Nakon osnivanja Udruženja i Muzeja srpske književnosti (2012), njegov legat smešten je u prostorije Muzeja i zvanično otvoren 2018. godine.[14]

Nagrade[uredi | uredi izvor]
Orden Svetog Save
Nagrada lista „Mladost”, za zbirku pesama Kako spavaju tramvaji, 1960.
Nagrada „Mlado pokolenje”, za zbirku pesama Kako spavaju tramvaji, 1960.[15]
Književna nagrada „Neven”, za knjigu pesama Furunica jogunica, 1970.[15]
Nagrada „Miloš N. Đurić”, za prevod dela Stanica u pustinji Josifa Brodskog, 1972.[15]
Književna nagrada „Neven”, za knjigu pesama Rodna godina, 1973.
Zmajeva nagrada, za knjigu pesama Put i sjaj, 1976.[15]
Nagrada „Isidora Sekulić”, za knjigu Zmijin svlak, 1979.
Oktobarska nagrada grada Beograda, za knjigu Zmijin svlak, 1980.
Nagrada „Branko Ćopić”, za knjigu Godina prolazi kroz avliju, 1992.[15]
NIN-ova nagrada za delo Oslobodioci i izdajnici, 1997.
Nagrada „Desanka Maksimović”, 1999.[15]
Nagrada „Zlatni suncokret”, za knjigu Balada o siromaštvu, 1999.
Nagrada „Žička hrisovulja”, 2004.[15]
Nagrada „Zlatni krst kneza Lazara”, 2008.
Dučićeva nagrada, 2010.
Nagrada Srpske književne zadruge, 2010.
Nagrada „Dr Špiro Matijević”, za roman Priča o pripovedaču, 2010.
Nagrada „Izviiskra Njegoševa”, za celokupni rad, 2014.
Nagrada „Pečat vremena”, za knjigu Pisma bez adrese, 2013.[15]
Zlatna medalja za zasluge, 2016.[16]
Nagrada „Drainac”, za zbirku pesama Životi, životi, 2017.
Nagrada „Književni vijenac Kozare”, za životno delo, 2017.[17]
Nagrada „Grigorije Božović”, za trilogiju Pisma bez adrese, za 2018.
Velika nagrada „Ivo Andrić”, 2021.[18]
Povelja Matice srpske za negovanje srpske jezičke kulture, 2023.[19]
Dela[uredi | uredi izvor]

Rukopis Milovana Danojlića „Kako spavaju tramvaji` u Udruženju „Adligat`
Urođenički psalmi, Nolit, Beograd, 1957.
Nedelja, Lykos, Zagreb, 1959.
Kako spavaju tramvaji[6], Lykos, Zagreb, 1959.
Noćno proleće, Progres, Novi Sad, 1960.
Balade, Nolit, Beograd, 1966.
Lirske rasprave, Matica srpska, Novi Sad, 1967.
Furunica-jogunica, Kulturni centar, Novi Sad, 1969.
Glasovi, nezavisno izdanje, Beograd, 1970.
Čudnovat dan, Mlado pokolenje, Beograd, 1971.
O ranom ustajanju, Matica srpska, Novi Sad, 1972.
Rodna godina, BIGZ, Beograd, 1972.
Onde potok, onde cvet, Zmajeve dečje igre/Radnički univerzitet, Novi Sad, 1973.
Čistine, Matica srpska, Novi Sad, 1973.
Grk u zatvoru, August Cesarec, Zagreb, 1975.
Naivna pesma, Nolit, Beograd, 1976.
Put i sjaj, Matica srpska, Novi Sad, 1976.
Kako je Dobrislav protrčao kroz Jugoslaviju[20], BIGZ, Beograd, 1977.
Muka s rečima, Slobodan Mašić, Beograd, 1977.
Pesme, Nolit, Beograd, 1978.
Tačka otpora, Liber, Zagreb, 1978.
Zimovnik, Zbirka Biškupić, Zagreb, 1979.
Zmijin svlak[21], Nolit, Beograd, 1979.
Rane i nove pesme, Prosveta, Beograd, 1979.
Kako živi poljski miš, Narodna knjiga, Beograd, 1980.
Senke oko kuće, Znanje, Zagreb, 1980.
To : vežbe iz upornog posmatranja, Prosveta, Beograd, 1980.
Srećan život, Mladost, Zagreb, 1981.
Mišja rupa, M. Danojlić/M. Josić, Beograd, 1982.
Sunce je počelo da se zlati[22], Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1982.
Čišćenje alata, M. Danojlić/S. Mašić, Beograd, 1982.
Brisani prostor, Srpska književna zadruga, Beograd, 1984.
Podguznica, M. Josić/M. Danojlić, Beograd, 1984.
Šta sunce večera, Rad, Beograd, 1984.
Kao divlja zver : teškoće s ljudima i sa stvarima, Filip Višnjić, Beograd, 1985.
Večiti nailazak : stihovi, Jugoslavika, Toronto, 1986.
Dragi moj Petroviću[23], Znanje, Zagreb, 1986.
Čekajući da stane pljusak, [s.n.], Pariz, 1986.
Pisati pod nadzorom, Nova Jugoslavija, Vranje, 1987.
Neka vrsta cirkusa, Književna omladina Srbije, Beograd, 1989.
Tačka otpora : izabrane pesme, Srpska književna zadruga, Beograd, 1990.
Zlo i naopako, BIGZ, Beograd, 1991.
Godina prolazi kroz avliju, Srpska književna zadruga, Beograd, 1992.
Pesme za vrlo pametnu decu, Prosveta, Beograd, 1994.
Da mi je znati : izbor iz poezije za decu, Zmaj, Novi Sad, 1995.
Na obali, Gradska biblioteka, Čačak, 1995.
Martovsko sunce : izbor iz poezije za decu, ING Komerc, Novi Sad, 1996.
Mesto rođenja, Filip Višnjić, Beograd, 1996.
Muka duhu, Draganić, Beograd, 1996.
Teško buđenje, Plato, Beograd, 1996.
Šta čovek da radi, Obrazovanje, Novi Sad, 1996.
Jesen na pijaci, Školska knjiga, Novi Sad, 1997.
Nedelja u našoj ulici, Todor, Novi Sad, 1997.
Oslobodioci i izdajnici[24], Filip Višnjić, Beograd, 1997.
Balada o siromaštvu, Filip Višnjić, Beograd, 1999.
Veliki ispit, Verzal Press, Beograd, 1999.
Kako spavaju tramvaji i druge pesme, Jefimija, Kragujevac, 1999.
Kako je kralj Koba Jagi napustio presto, Intelekta, Valjevo, 2000.
Pevanija za decu, Dečje novine, Gornji Milanovac, 2000.
Razgorevanje vatre : izabrane pesme, Zadužbina Desanke Maksimović, Beograd, 2000.
Lične stvari : ogledi o sebi i drugima, Plato, Beograd, 2001.
Mesec je pun kao kljun : izbor iz poezije za decu, Agencija za otkrivanje i razvoj talenata `Nikola Tesla`, Novi Sad, 2001.
Ograda na kraju Beograda, Bookland, Beograd, 2001.
Pustolovina ili Ispovest u dva glasa, Filip Višnjić, Beograd, 2002.
Zečji tragovi, Filip Višnjić, Beograd, 2004.
Igre s rečima, Filip Višnjić, Beograd, 2005.[25]
Srbija na zapadu[26], NB `Stefan Prvovenčani`, Kraljevo, 2005.
Čovek čoveku, Književna zajednica `Borisav Stanković`, Vranje, 2006.
Pešački monolog, Plato, Beograd, 2007.
Učenje jezika[27], Srpska književna zadruga, Beograd, 2008.
Priča o pripovedaču, IP Matica srpska, Novi Sad, 2009.
Crno ispod noktiju, Plato, Beograd, 2010.
Dobro jeste živeti[28], Albatros Plus, Beograd, 2010.
Iznuđene ispovesti, Plato, Beograd, 2010.
Pisma bez adrese[29], Službeni glasnik, Beograd, 2012.
Hrana za ptice, Albatros Plus, Beograd, 2014.
Ispovest na trgu, SKZ, Beograd, 2022.[30]
Prevodi
Soneti - Šekspir
Stanica u pustinji - Josif Brodski
Kratak pregled raspadanja - Sioran