ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1998
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

priredio i napisao tekst `O leksici Gorskog vijenca` Svetozar Stijović
Aleksandar Mladenović napisao tekst `Njegošev Gorski vijenac`, Rečnik, sastavio Skraćenice
Jovan N. Striković napisao rasprave `Nacionalni arhetip` i `Smeh igumana Stefana`

Grafokomerts 1998 321 strana

odlična očuvanost


1. O karakteru izdanja

Ovo je naučno-kritičko, komentarijama opremljeno i ilustrovano izdanje Njegoševog Gorskog vijenca, u kojem se tekst prati:

opsežnim lingvističkim i semantičkim objašnjenjima,

studijama o jeziku, strukturi, poetici i nacionalnom značenju dela,

rečnikom manje razumljivih, arhaičnih i dijalekatskih reči,

ilustracijama koje vizuelno interpretiraju glavne scene.

Ovo izdanje je izuzetno korisno za studente književnosti, filologije, istorije i kulturoloških studija, jer spaja filološku preciznost i kulturno-istorijski kontekst.

2. Pripreme i studije u izdanju

2.1. Svetozar Stijović – „O leksici Gorskog vijenca“

Stijović analizira:

arhaičnu i dijalekatsku leksiku,

narodne i istorijske termine svojstvene Njegoševom jeziku,

orijentalizme, crkvenoslovenizme, turcizme,

lokalizme iz stare Crne Gore.

Ključni doprinosi

Pokazuje da je Njegoševa leksička raznovrsnost uslovljena istorijskim, socijalnim i geografskim okolnostima.

Objašnjava kako jezička slojevitost doprinosi epskom tonu i autentičnosti.

Naglašava Njegošev osobeni idiom koji nije ni čisto folklorni ni čisto knjiški, već sinteza narodnog govora i vladarsko-crkvenog sloja.

Ova studija pomaže čitaocu da razume semantiku koju savremeni čitalac bez rečnika ne bi mogao tumačiti.

2.2. Aleksandar Mladenović – „Njegošev Gorski vijenac“ + Rečnik i skraćenice

Mladenović, jedan od najznačajnijih srpskih filologa, daje:

kratku istoriju nastanka dela,

analizu strukture (dramska organizacija + epski model),

jezičke osobenosti,

ulogu Njegoša kao kodifikatora crnogorske i šire srpske kulture,

tumačenje Njegoševog oslanjanja na narodnu poeziju.

Rečnik

Mladenovićev rečnik u knjizi objašnjava:

arhaizme,

regionalizme,

crkvenoslovenske izraze,

političke i vojne termine (npr. harambaša, harač, aga, beg, pandur, kartaginski motivi itd.).

Rečnik je jedan od najkorisnijih delova izdanja za studente.

2.3. Jovan N. Striković – dve studije

(a) „Nacionalni arhetip“

Striković pokazuje da je Gorski vijenac:

temeljni mit o identitetu Crnogoraca i šire srpske kulture,

zasnovan na principima slobode, čojstva i junaštva,

„nacionalna biblija“ u kulturološkom smislu.

Ključni pojmovi:

junaštvo kao moralni kod,

žrtva kao temelj kolektivnog opstanka,

sloboda kao apsolutni cilj.

Striković objašnjava da lik vladike Danila ima funkciju arhetipskog mudrog vladara-proroka, dok iguman Stefan predstavlja duhovnu savest naroda.

(b) „Smeh igumana Stefana“

Ova rasprava analizira jedan od najpoznatijih momenata u delu – dijalog igumana i vlaštice, kao i opšte prisustvo humora u tragičnom epu.

Striković pokazuje:

da humor u Gorskom vijencu nije samo komički ukras,

već sredstvo socijalne kritike,

način za održavanje moralne ravnoteže,

suprotstavljanje tragičnosti misije.

Igumanov smeh je simbol:

mudrog, iskustvenog odnosa prema životu,

duhovnog otpora fatalizmu,

sposobnosti naroda da opstane kroz ironiju.

3. Ilustracije Pere Počeka

Poznati likovni umetnik Pera Poček daje:

stilizovane, ekspresivne ilustracije,

koje prate glavne scene (zbor u manastiru, razgovori junaka, motivi hajdukovanja, mise i obredi).

Značaj

Vizuelno naglašavaju epskost i dramatičnost.

Nude savremenu interpretaciju kosovske etike i crnogorskog mita.

Slikama dodaju „freskoni“ ton koji podseća na nacionalni i religijski sloj dela.

4. Zašto je ovo izdanje važno

Kombinovanje klasičnog teksta + naučnog aparata + vizuelnog materijala.

Filološki aparat (Stijović + Mladenović) omogućava razumevanje svakog stiha.

Kulturološke studije (Striković) objašnjavaju kako je delo postalo mit i arhetip.

Počekov vizuelni sloj daje knjizi karakter monografije.

Ovo je jedno od najkompletnijih i najzahtevnijih izdanja Gorskog vijenca koje se može koristiti u akademskom kontekstu.