Godina izdanja: Ostalo
ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

k1g3

Dramu Jelisaveta, kneginja crnogorska Đura Jakšić napisao je 1868. godine. Nastala je na temelju usmenih pesama o crnogorskim junacima. Jakšić ju je podelio na 5 delova i pretvorio u romantičarsku tragediju o dolasku strankinje na nepoznat teritorij Crne Gore. Tadašnja dramska dela u Srbiji temeljila su se na istorijskim i legendarnim građama. Za sva dela istorija je bila nepresušan izvor tema, zato što su autori težili temama koje će biti prenosive u sadašnje vreme i primenljive građanstvu.

Đura Jakšić javio se u vreme kada i Laza Kostić. U Srbiji se pojavljuju na samome vrhuncu romantizma. U to vreme pisci su se bavili propitivanjima epskog, lirskog i dramskog tako što je liričnost obeležavala i dramska i prozna dela. Pa je tako drama Jelisaveta, kneginja crnogorska pisana u stihu, najčešće desetarcem, ali pojavljuju se i stihovi drugih veličina.

Jakšić u drami ne koristi isključivo istorijske elemente, već je preuzeo samo opštu situaciju. Odnos među likovima gradio je na temelju njegove savremenosti. Središnji lik drame jest tuđinka koji dolazi na nepoznati teritorij Crne Gore. Sama situacija u sebi donosi tragični potencijal. Takav model proklete tuđinke, koja je najčešće latinskog podretla i koja svojim destruktivnim ponašanjem izaziva sukobe u sredini u koju stiže, poznat je od ranijih razdoblja srpske književne istorije. Jelisavetina lepota u drami povezuje s nečim demonskim, onozemaljskim. Znak je zla i uznemirene čulnosti. Time se približava nizu fatalnih žena u romantizmu diljem Europe.

Sama drama prikazuje i turski svet kao neizbežan deo trokuta Crna Gora- Venecija- Turci. Jakšić je u svojoj drami spojo različite tradicije: srpsku srednjovekovnu tradiciju, time što je preuzeo dio istorijski realnih lica, narodnu epsku tradiciju, time što je unio dio likova iz usmene poezije te viteški svet, s mnogo elemenata epske heroičnosti (kapetan Đuraško celo se vreme ponaša kao vitez prema Jelisaveti jer pristaje na sve njene uslove, samo kao bi bio u mogućnosti realizovati ljubav koju mu ona ne uzvraća jer je, feudalno i hijerarhijski posmatrajući, zapravo nad njim celo vreme).

U drami se pojavljuju razni psihološki i istorijski odnosi među licima: od ljubavi prema drugima i domovini do boja i plača za preminulima. Sami likovi se nekoliko puta unutar drame raslojavaju duševno. Sami nisu sposobni odabrati na koju će stranu preći. Njima upravljaju površna osećanja žudnje, patnje i obijesti iz potrebe za osvetom te ne razmišljaju o svojim posledicama. Srljaju u ljudske i ratne bitke glavom bez obzira. Kroz dramu je uočljivo i moralno propadanje likova kneza, Jelisavete, Đuraška, Radoša i braće Orlović te ih to vodi tragičnom stradanju. Njihovo tragično saznanje i svest o propasti menja junake, čime se mire sa sudbinom i ne beže od svoga kraja.