ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1981
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

08045) SREM U PROŠLOSTI 1 i 2 , grupa autora , NIRO Sremske novine Sremska Mitrovica1981
Knjiga „Srem u prošlosti“ nastala je kao rezultat istraživanja i rada više desetina autora. Oni su dve decenije sarađivali sa Sremskim novinama i pisali stalnu rubriku pod nazivom „Iz prošlosti Srema“, iz broja u broj.

Istorija Srema pokazala se kao prebogat rudnik tema, od kojih su se neke upravo prvi put i pojavile na ovom mestu. Tako su rezultati posleratnog istraživanja najstarije prošlosti, naročito antičkog Sirmijuma, našli mesto u rubrici „Iz prošlosti Srema“ obično pre nego što su zvanično interpretirani u stručnim i naučnim časopisima.

Srem najslikovitiji deo Panonije, omeđen je velikim evropskim rekama između kojih su pitomi čotovi, verovatni i već naslućeni domovi pećinskih ljudi. Rekama su od pamtiveka stizale tekovine razvijenih civilizacija, bilo onih sa zapadnih, alpskih ili dalekih istočnih područja. Sremskim rečnim ili suvozemnim magistralama prolazili su nebrojeni svetski moćnici, nekad s krunama i dijademama, a nekad sa okovima na nogama, na putu prema slavi ili gubilištu, prema sjajnom mauzoleju, ili prema zaboravu.

Odazivajući se željama mnogih čitalaca „Sremske novine“ su odlučile da sistematizuju celokupan objavljeni materijal u dve knjige zavičajne istorije.
Prva knjiga koja sadrži izbor članaka o najstarijim civilizacijama i kulturama, počevši od mlađeg kamenog doba do 1718. godine, odnosno do datuma proterivanja Turaka s kojim u Sremu prestaje Srednji vek.

Selektivan izbor tekstova prikazuje društveni, ekonomski, politički i duhovni život najstarijeg praistorijskog stanovništva, kompleksnu panoramu Srema u okrilju antičke helensko-rimske kulture, u kojoj je naša oblast imala prvorazrednu ulogu, a Sirmijum postao jedan od najvećih gradova u čitavom rimskom carstvu.

Sledeći prilozi obuhvataju istorijske događaje od kraja VI veka, kad se u Sremu smenjuju etnički talasi Seobe naroda i kad se ovde trajno nastanjuju slovenska plemena. Osvetljavaju se takođe prodori Franaka i Bugara i dugotrajne borbe Ugara i Vizantije oko sremske teritorije. U vreme mađarske vojne i kulturne dominacije značajnu ulogu odigrali su poslednji srpski despoti sa svojim posedima u Sremu, čemu je takođe posvećeno više priloga.

Knjiga se završava građom o osmanlijskoj okupaciji Srema, o usponu i opadanju turske države koja je i u kraju između Dunava i Save ostavila svoje neizbrisive pečate.

Druga knjiga „Srem u prošlosti` obuhvata veoma složen i dinamičan istorijski razvoj sremske oblasti, u periodu od 1718. do 1918. godine. Bila su to dva tamna ali bremenita veka, kad se ovaj kraj nalazio u sastavu austrijske i austrougarske države, s tuđinskom upravom i organizacijom, koja je bila podjednako teška i kao vojna-graničarska i kao civilna-vlastelinska. S jedne strane, strogi i kruti vojni režim gušio je slobodnu građansku inicijativu i nametao stanovništvu velike i teške obaveze, a sa druge, vlastelinski posedi ispoljavali su srednjovekovnu samovolju i na njima je stalno tinjao bunt protiv spahijskog nasilja. Pored lokalnih otpora, u Sremu je buknula i markantna Ticanova buna.

Početak XIX veka bio je snažno obeležen Prvim srpskim ustankom, kojem je sremsko stanovništvo davalo punu materijalnu pomoć i podršku, Kasnije je veliki odjek dobila i revolucionarna 1848. godina, kad su se prvi put stvorili narodni odbori.

U poslednjim decenijama XIX veka došlo je do burnog razvoja socijalističkog pokreta, koji je rezultirao iz postepene industrijalizacije i neminovnog stvaranja radničkog pokreta. Socijalističke ideje uhvatile su u Sremu snažne korene, što će biti od sudbonosnog značaja za XX vek, kad će te ideje da trijumfuju.

Na kraju knjige prikazani su događaji iz Prvog svetskog rata, u kojem Srem, kao granična oblast, doživljava svoje mučeništvo i daje bolan danak za nacionalnu slobodu.
2 knjige , mek povez, format 14,5 x 19,5 cm , ilustrovano, ćirilica, 160 + 142 strane