Godina izdanja: 2025
ISBN: 978-86-6178-203-9
Jezik: Srpski
Autor: Strani

SALVATORE LOI

JUGOSLAVIJA 1941.

Priredila i prevela - Mila Mihajlović

Izdavač - Arhiv Vojvodine, Novi Sad; Unione degli Istriani, Trieste

Godina - 2025

246 strana

23 cm

Edicija - Biblioteka Posebna izdanja

ISBN - 978-86-6178-203-9

Povez - Broširan

Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja



SADRŽAJ:
UVODNA STUDIJA
I. Vojno-politička geneza italijanskog prisustva u Dalmaciji u prethodnom periodu
1.1. Prvi susret italijanske vojske sa ustašama i preklapanje pretenzija na Dalmaciju
1.2. Položaj Srba
1.3. Ustaše i prvi pokolji Srba
1.4. Rimski sporazum i egzodus Srba
II. Vojska Italije i ustaški masakr Srba
II.1. Proglašenje NDH i nedoumice Italije
11.2. Stav italijanskih vlasti nasuprot ustaških pokolja Srba
II.3. Reakcija Srba i ponašanje Italijana
III. Ustanak Srba na Tromeđi
III.1. Ustanak
ІІІ.2. Prvi kontakti Italijana i ustanika i priprema sporazuma
III.3. Bekstvo Hrvata iz Knina
III.4. Italija preuzima celokupnu vlast
III.5. Dogovor sa Srbima
Zaključci
Bibliografija

SALVATORE LOI JUGOSLAVIJA 1941.
Predgovor
Uvod
Pad jedne kraljevine
Zahtevi Italije
Trupe stacionirane na teritoriji jedne prijateljske zemlje
Neprijateljstvo Hrvata
Računovodstvo smrti
Monsinjor Alojzije Stepinac
Ante Pavelić i rasne persekucije
Građanski rat
Reagovanje Italije
Misija u Zrmanji
Politički komesar Veljko Budimir
Teritorijalni ustanički štab
Ustanička prestonica
Bolničarka Hrvatica
Patnje naroda
Jela komandant
Bitka kod Mazina
Ustanički vođa Pajo Omčikus
Pokolj u Suvaji
Naporni pregovori
Sporazum iz Pađena
Dva poluostrva
Stav Vinstona Čerčila
Logos iz Moskve
Obaveštajci iz poljske kolibe
Prvi uspesi
Zauzimanje Drvara
Beleg se širi
Mučeništvo
Prilog
Nota autora
Biografija


`Knjiga je autentična arhivska građa koja definitivno rasvetljava političko-vojni sporazum Italije i srpskih ustanika koji je srpskom nacionalnom korpusu u Kninskoj Krajini i na Tromeđi omogućio da fizički preživi. Reč je o famoznom Otrićkom sporazumu i onom u Pađenima, o kojima se u našoj istoriografiji dosta pisalo, ali bez ikakve dokumentacione podloge, pa su sve te rasprave međusobno suprotne, a datumi, lokaliteti, događaji izmešani, i zasluge pripisane različitim ličnostima, sve u zavisnosti od autora i izvora (partizani, četnici, namenska istorijska istraživanja iz vremena socijalizma, nacionalisti iz dijaspore i sl). Sve do današnjih dana i otkrića ove arhivske građe, nije se tačno znalo ko su istinski idejni tvorci i akteri diplomatsko-političko-vojnog čina bez kog bi zasigurno došlo do potpunog fizičkog uništenja srpskog naroda na ovom prostoru od strane ustaša i NDH.

Autor knjige je Salvatore Loi, italijanski obaveštajac koji je, po nalogu italijanskog okupacionog vojnog vrha u Dalmaciji, o čemu takođe postoji obilna i relevantna arhivska građa iako u srpskoj istoriografiji još neprevedena i neobrađena, prvi uspeo da stupi u kontakt sa srpskim ustanicima. Rezultat ovih kontakata realizovan je 30. avgusta 1941. u Kistanju gde je, posle dvomesečnih pregovora, potpisan čuveni sporazum objavljen na groblju u Pađenima i poznat kao Sporazum u Pađenima. Sa srpske strane potpisali su ga predstavnici srpskih ustanika, a sa italijanske najviši predstavnici italijanskih vojnih vlasti u Dalmaciji. Njime su obuhvaćene stavke iz već potpisanog (11. avgusta 1941) Otrićkog sporazuma i Sporazuma iz Zrmanje (25. avgusta 1941), odnosno, da italijanska vojska silom preuzme vlast od NDH, da se ustašama i vojsci NDH zabrani pristup na teritoriju pod italijanskom vojnom upravom, da se srpskom narodu obezbede fizička sigurnost, sredstva za život (hrana, seme za useve, povraćaj dostupne opljačkane imovine, obnova kuća, itd), a da srpski ustanici obustave svaku ratnu operaciju protiv Italijana. Ovo je potom dovelo do formiranja Dobrovoljačkih četničkih formacija u sastavu italijanske vojske i posledičnom naoružavanju srpskih ustanika.

Ova knjiga je istovremeno jedinstveno neposredno i autentično svedočenje o stravičnim ustaškim zločinima počinjenim do kraja avgusta 1941. na ovom prostoru, zločini koji su i fotografski dokumentovani.

Stranice knjige potvrđuju i visoku političku i vojnu sposobnost i organizovanost srpskog nacionalnog korpusa na ovim prostorima koji je, i u nemogućim uslovima ustaškog pokolja, uspeo da reaguje, da se vojno ni iz čega formira, pa čak i da do nogu potuče, 18. avgusta 1941. u bici kod Mazine, armiju NDH od 5.000 ljudi (pešadija, konjica, artiljerija), pobedu detaljno opisanu u svedočenju italijanskog obaveštajca i italijanske vojne arhivske građe.

Knjiga-dokument otvara novu stranicu u sagledavanju i tumačenju istorije srpskog naroda u prvoj godini Drugog svetskog rata, njegovog stradanja i borbe za život i slobodu na vlastitoj zemlji.`



Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku.