Godina izdanja: 2022
ISBN: 978-86-81450-20-8
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Za istoriju i potomstvo - Vladana Stojadinović
Kazivanja knjaževačkih solunaca - Jelica Ilić
Sloboda, most i hleb – za istoriju i potomstvo - Danijela Popović Nikolić
Herojska sudbina srpskog vojnika - Ljubomir Saramandić

Knjaževac : Narodna biblioteka `Njegoš` 2022 349 strana

odlična očuvanost

Žanr: memoarska i dokumentarna proza / usmena istorija

Tema: iskustva srpskih vojnika – Solunaca iz Prvog svetskog rata

Vreme radnje: 1914–1918 (povlačenje, Krf, Solunski front, proboj)

Knjiga je zbirka svedočanstava srpskih vojnika – učesnika albanske golgote, oporavka na Krfu i borbi na Solunskom frontu. Provulović ne piše klasičnu istoriju rata, već prenosi glas samih učesnika, njihova sećanja, ispovesti i lične priče.

U fokusu nisu generali i strategije, već obični vojnici – seljaci, rezervisti, dobrovoljci.

Struktura i sadržaj

Knjiga je organizovana tematski ili hronološki, kroz više celina:

1. Mobilizacija i prve borbe

odlazak u rat

rastanak sa porodicom

prva ratna iskustva

2. Albanska golgota

povlačenje srpske vojske

glad, bolesti, stradanje

smrt saboraca

pomoć civila i preživljavanje

Ovo je jedan od najpotresnijih delova knjige.

3. Krf i oporavak

bolnice

sahranjivanje u moru (Plava grobnica)

vraćanje snage i nade

4. Solunski front

rovovski život

saveznici

strpljenje i iščekivanje

5. Proboj Solunskog fronta

emocije prilikom proboja

osećaj pobede

povratak u otadžbinu

Način pripovedanja

dokumentarni, ali emotivan stil

svedočenja u prvom licu

narodski jezik, često bez ulepšavanja

kratke priče i ispovesti

Autor ima ulogu sakupljača i priređivača, a ne dominantnog pripovedača.
Značaj knjige

✔ jedan od važnih doprinosa kulturi sećanja
✔ autentično svedočanstvo o stradanju i istrajnosti
✔ dopuna zvaničnoj istoriji Prvog svetskog rata
✔ vredan izvor za:

istoriju

nastavu

potomke Solunaca

istraživače usmene istorije

Ukratko

Iz naše slavne epopeje – naši Solunci govore je knjiga glasa običnih vojnika, hronika stradanja, časti i istrajnosti srpske vojske u Prvom svetskom ratu. Ona ne slavi rat, već čoveka u ratu.