Godina izdanja: 1987
ISBN: 86-7405-001-8
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

odgovorni urednik Atanasije Jevtić

Prizren : Eparhija raško-prizrenska ; Beograd : Bogoslovski fakultet 1987 875 strana : ilustrovano

odlična očuvanost

Knjiga *Zadužbine Kosova – Spomenici i znamenja srpskog naroda* predstavlja sveobuhvatan pregled duhovne, kulturne i istorijske baštine srpskog naroda na prostoru Kosova i Metohije. Posvećena je manastirima, crkvama i drugim sakralnim i kulturnim spomenicima koji su tokom vekova bili nosioci verskog, umetničkog i nacionalnog identiteta.

Autor(i) kroz istorijske, umetničko-istorijske i kulturološke uvide prikazuju značaj kosovskih zadužbina kao mesta duhovnosti, obrazovanja i državotvorne tradicije. Poseban naglasak stavljen je na njihovu ulogu u očuvanju kolektivnog pamćenja, kao i na njihovu umetničku i arhitektonsku vrednost.

Knjiga ima i snažnu dokumentarnu i svedočansku dimenziju, ukazujući na značaj zaštite i očuvanja ovih spomenika kao dela evropske i svetske kulturne baštine. *Zadužbine Kosova – Spomenici i znamenja srpskog naroda* predstavlja dragoceno štivo za istoričare, istoričare umetnosti, studente, kao i za sve čitaoce zainteresovane za kulturno nasleđe i duhovnu istoriju srpskog naroda.

I. Uvod: Kosovo i Metohija kao duhovni i istorijski prostor

Uvodno poglavlje postavlja istorijski, kulturni i duhovni okvir knjige. Kosovo i Metohija se predstavljaju kao središte srpske srednjovekovne državnosti, duhovnosti i kulturnog identiteta, uz objašnjenje pojma zadužbine i njenog značaja u srpskoj tradiciji.

II. Srednjovekovne srpske zadužbine na Kosovu i Metohiji

Poglavlje je posvećeno najznačajnijim manastirima i crkvama podignutim u doba Nemanjića i njihovih naslednika. Obrađuju se okolnosti nastanka, ktitori, arhitektonske odlike i duhovna uloga ovih svetinja (npr. Dečani, Pećka patrijaršija, Gračanica).

III. Arhitektura i umetnost kosovskih spomenika

Ovo poglavlje analizira stilske karakteristike sakralne arhitekture, freskoslikarstvo, ikonopis i druge oblike umetničkog izraza. Posebno se ističe značaj kosovskih zadužbina u razvoju srpske i vizantijske umetničke tradicije.

IV. Duhovni i kulturni značaj zadužbina

Poglavlje razmatra ulogu manastira i crkava kao duhovnih, prosvetnih i kulturnih centara. Ističe se njihov značaj u očuvanju pismenosti, književnosti, vere i narodne tradicije kroz vekove osmanske vlasti.

V. Zadužbine u narodnom pamćenju i istorijskoj svesti

Ovde se zadužbine sagledavaju kao simboli kolektivnog identiteta i istorijskog pamćenja srpskog naroda. Posebna pažnja posvećena je kosovskom zavetu, epskoj tradiciji i mestu svetinja u nacionalnoj svesti.

VI. Ugroženost, razaranja i pitanje zaštite

Poglavlje dokumentuje stradanja i oštećenja spomenika, naročito u savremenom periodu. Razmatraju se pitanja očuvanja, obnove i međunarodne zaštite kulturne baštine, kao i značaj institucionalne i društvene odgovornosti.

VII. Zaključna razmatranja

U završnom poglavlju sumira se značaj kosovskih zadužbina kao duhovnog, kulturnog i istorijskog nasleđa srpskog naroda i naglašava potreba njihovog trajnog očuvanja kao dela evropske i svetske kulturne baštine.