Godina izdanja: 2005
ISBN: 86-447-0265-3
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Plato 2005 809 strana

odlična očuvanost

„Istorija Španije“ – Nikola Samardžić

To je pregledna i analitička istorija Španije od antičkog perioda do savremenog doba, pisana iz ugla političke, društvene i kulturne istorije. Samardžić posebnu pažnju posvećuje kontinuitetima i diskontinuitetima španske države, odnosu centra i periferije (Kastilja, Katalonija, Baskija), kao i ulozi Španije u mediteranskom i evropskom kontekstu.

Glavne tematske celine:

Antička Hispania i rimsko nasleđe

Vizigotska država i dolazak Arapa (Al-Andalus)

Rekonkista i formiranje španske monarhije

Habsburška imperija i kolonijalna ekspanzija

Kriza 17. veka i reforme Burbonâ

19. vek: liberalizam, građanski ratovi, gubitak kolonija

20. vek: Druga republika, Frankov režim, tranzicija ka demokratiji

1. Hispania u antičko doba

Iberijsko poluostrvo pre Rimljana: Iberi, Kelti, Feničani i Kartaginjani

Rimsko osvajanje i dugotrajan proces romanizacije

Hispania kao jedna od najstabilnijih rimskih provincija

Razvoj gradova, prava, infrastrukture i latinskog jezika

Rimsko nasleđe kao temelj kasnije španske državnosti

Ključna teza: Španija je duboko oblikovana rimskim institucijama više nego većina zapadne Evrope.

2. Vizigotska država

Slom rimske vlasti i dolazak Vizigota

Vizigotska monarhija sa centrom u Toledu

Prelazak sa arijanizma na katoličanstvo

Slaba institucionalna struktura i unutrašnje nestabilnosti

Ključna teza: Vizigotska država nije uspela da stvori trajnu političku koheziju.

3. Al-Andalus – muslimanska Španija

Arapsko osvajanje 711. godine

Kordobski emirat i kalifat

Verska i kulturna koegzistencija muslimana, hrišćana i Jevreja

Naučni, filozofski i umetnički procvat

Postepeni raspad kalifata i taifas-kraljevstva

Ključna teza: Al-Andalus je bio jedan od najrazvijenijih prostora srednjovekovne Evrope.

4. Rekonkista i hrišćanska kraljevstva

Nastanak hrišćanskih država na severu (Asturija, Leon, Kastilja, Aragon)

Rekonkista kao dug, neujednačen proces

Demografske promene i kolonizacija osvojenih teritorija

Različiti modeli vlasti u Kastilji i Aragonu

Ključna teza: Rekonkista nije bila jedinstven „sveti rat“, već kompleksan politički proces.

5. Ujedinjenje Španije

Brak Izabele Kastiljske i Ferdinanda Aragonskog

Pad Granade (1492)

Inkvizicija i verska homogenizacija

Proterivanje Jevreja i kasnije Moriska

Ključna teza: Špansko jedinstvo je postignuto silom i religijskom isključivošću.

6. Španija kao svetska imperija (16. vek)

Otkriće Amerike i kolonijalna ekspanzija

Vlast Karla V i Filipa II

Ogromno bogatstvo, ali i strukturni problemi

Centralizacija vlasti i jačanje birokratije

Ključna teza: Imperijalna moć je prikrila unutrašnje slabosti države.

7. Kriza 17. veka

Ekonomski pad, inflacija i depopulacija

Slabljenje vojne i političke moći

Pobune u Kataloniji i Portugalu

Kulturni procvat „Zlatnog veka“ uprkos krizi

Ključna teza: Španija postaje primer raskoraka između kulture i realne moći.

8. Burbonške reforme (18. vek)

Dolazak Burbonâ nakon Rata za špansko nasleđe

Francuski uticaj i reforme uprave

Centralizacija i modernizacija

Prosvetiteljstvo u španskom kontekstu

Ključna teza: Reformama je država ojačana, ali društvo nije temeljno transformisano.

9. Španija u 19. veku

Napoleonova invazija i rat za nezavisnost

Liberalizam vs. tradicionalizam

Karlistički ratovi

Gubitak kolonija u Americi

Politička nestabilnost i slaba industrijalizacija

Ključna teza: Španija ne uspeva da izgradi stabilnu liberalnu državu.

10. Kriza moderniteta i Druga republika

Socijalne tenzije i radnički pokret

Druga republika (1931–1936)

Reformi previše, konsenzusa premalo

Polarizacija društva

11. Građanski rat (1936–1939)

Sukob republikanaca i nacionalista

Međunarodna dimenzija rata

Razaranje društva i kulture

Pobeda Franka

Ključna teza: Građanski rat je kulminacija nerešenih istorijskih konflikata.

12. Frankizam

Autoritarni režim i represija

Izolacija, zatim ekonomsko otvaranje

Kontrola identiteta i regionalizama

Ekonomski rast 1960-ih

13. Tranzicija i savremena Španija

Smrt Franka i demokratizacija

Ustav iz 1978.

Autonomne zajednice

Evropska integracija

Savremeni izazovi: identitet, regionalizam, krize

Ključna teza: Demokratija je rezultat kompromisa, ne revolucije.