Godina izdanja: 2016
ISBN: 978-86-6427-037-3
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Jugoslavija i građanski rat u Grčkoj : (1945-1949)

Filozofski fakultet 2016 491 strana : ilusrovano

odlična očuvanost

Knjiga Milana Ristovića prikazuje kako je građanski rat u Grčkoj (1945–1949) postao jedan od prvih velikih sukoba Hladnog rata i kakvu je ulogu u tom procesu imala Jugoslavija. Autor detaljno opisuje složene odnose između Titove Jugoslavije, grčkih komunista, zapadnih saveznika i Sovjetskog Saveza. Jugoslavija je u početku aktivno pomagala grčke partizane (Demokratsku armiju Grčke), ali je posle sukoba Tita i Staljina 1948. godine došlo do prekida te podrške, što je ubrzalo poraz komunističkog pokreta u Grčkoj.

Ristović pokazuje da je ovaj sukob otkrio duboke ideološke, geopolitičke i regionalne tenzije koje su odredile izgled Balkana u ranom Hladnom ratu. Kroz arhivsku građu i diplomatsku prepisku, knjiga analizira kako su lokalni i svetski interesi povezani u jedan dramatičan istorijski trenutak.

Knjiga Milana Ristovića ima veliki istoriografski značaj jer jedna od retkih sistematski prikazuje ulogu Jugoslavije u grčkom građanskom ratu, događaju koji je u velikoj meri oblikovao početak Hladnog rata na Balkanu. Delo pokazuje kako su regionalni sukobi duboko isprepletani sa globalnim političkim procesima i kako mala država, poput Jugoslavije, može imati presudan uticaj na tok velikih istorijskih događaja.

Ristovićevo istraživanje je značajno i zato što koristi obimnu domaću i stranu arhivsku građu, čime dopunjuje praznine u našoj istoriografiji i nudi nove uvide u odnose između Tita, Staljina, Zapada i balkanskih komunističkih pokreta. Pokazuje da se politika Jugoslavije ne može razumeti bez makedonskog pitanja, odnosa sa Grčkom i prelomne 1948. godine, što knjigu čini ključnim izvorom za razumevanje ranog perioda Hladnog rata.

U širem smislu, delo je važno zato što ukazuje na posledice ideoloških sukoba i geopolitičkih interesa po sudbinu malih naroda i država. Čitaoca podseća da je grčki rat bio ne samo lokalni konflikt, već i udarac koji je odredio budućnost celog regiona — uključujući i strategijske pravce jugoslovenske spoljne politike u decenijama koje slede.

GLAVNE TEME

1. Početak Hladnog rata na Balkanu

Grčki građanski rat kao prvi veliki oružani sukob Istoka i Zapada posle Drugog svetskog rata.

2. Jugoslavija i grčki komunisti

Podrška oružju, logistici i utočištu, zatim prekid saradnje nakon Informbiroa.

3. Geopolitički interesi velikih sila

Suprotstavljeni ciljevi Britanije, SAD i SSSR-a na Sredozemlju.

4. Nacionalno pitanje i makedonski faktor

Ristović posebno analizira uticaj makedonskog pitanja na odnos Jugoslavije i Grčke.

5. Prelom 1948. godine

Rez kojim je Tito napustio sovjetsku liniju i time promenio tok regionalne politike.