ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2018
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Kordun - Od vojne granice do Republike Srpske Krajine

KORDUN - OD VOJNE GRANICE DO REPUBLIKE SRPSKE KRAJINE 1881-1995.

Urednik - Momčilo Pavlović

Izdavač - Institut za savremenu istoriju, Beograd

Godina - 2018

750 strana

25 cm

Edicija - Biblioteka Studije i monografije

ISBN - 978-86-7403-227-5

Povez - Tvrd





SADRŽAJ:
PREDGOVOR
UVOD

BILJANA STOJIĆ - KORDUN - OD RAZVOJAČENJA DO UJEDINJENJA (1881-1918)
Saobražavanje razvojačene Krajine zakonima Banske Hrvatske
Kućne zadruge


Društvo srpsko-ruskog prijateljstva, Vojnić
Centar za informisanje i kulturu, Slunj
Memorijalni park, , Petrova gora“
Ostale kulturne ustanove
Radio stanica „ Glas Petrove gore“
Informativni centri
Sport
Srpska pravoslavna crkva na Kordunu 1991-1995.
Dešavanja u Zapadnoj Bosni i njihov značaj za Kordun i Krajinu
Izbjeglice iz zapadne Bosne
Oružana dejstva na bihaćkom ratištu
Nedozvoljena trgovina
Ratna 1995.
Agresija Hrvatske na Zapadnu Slavoniju maja 1995. godine
Vidovdanska smotra
Agresija Hrvatske na zapadni dio Republike Srpske Krajine avgusta 1995. godine
Zločini nad Srbima na Kordunu tokom i poslije agresije hrvatskih snaga

MILANA LJUBIČIĆ, VLADIMIR VULETIĆ - KORDUNAŠI VAN KORDUNA - KORDUN (N)I OVDJE (H)I TAMO
Uvod
Ciljevi istraživanja
Metodologija
Život na Kordunu prije rata
Izbjeglištvo i integracija
Sjećanje na progon – Oluju i izbjeglištvo
Progon i transgeneracijska trauma
Kordun i sjećanjima i razmišljanjima
Sjećanja i osjećanja
Kordun bez Kordunaša
Kordunaši bez korduna
Može se ubiti ptica ali ne i njen let

Zaključak
IZVORI I LITERATURA
SKRAĆENICE

U savremenoj srpskoj istoriografiji sinteze su prava retkost. Još ređi je slučaj da na jednoj sintezi radi grupa naučnika. Knjiga koju predstavljamo je izuzetak u tom smislu. Ona je sinteza, proistekla iz pera sedam autora – Biljane Stojić, Aleksandra Lukića, Nebojše Stambolije, Dragomira Bondžića, Milana Gulića, Milane Ljubičić i Vladimira Vuletića. Nastala je kao zajednički poduhvat Instituta za savremenu istoriju i Zavičajnog kluba Kordunaša iz Beograda, i kao takva predstavlja još jednu retkost u srpskoj istoriografiji, jer je spojila jednu naučnu i jednu građansku instituciju.
Knjiga Kordun: Od Vojne granice do Republike Srpske Krajine 1881–1995. temelji se na izuzetnom poznavanju ovog prostora i njegovih ljudi od strane autora, ali i na opsežnom istraživanju velike količine građe koja se čuva u više arhivskih ustanova u Srbiji i Hrvatskoj. Kada to kažemo imamo u vidu činjenicu da su autori za pisanje knjige koristili arhivalije pohranjene u Arhivu Jugoslavije (14 arhivskih fondova), Arhivu Srbije (1), Arhivu Srpske akademije nauka i umetnosti (1), Vojnom arhivu u Beogradu (2), Državnom arhivu u Karlovcu (16), Hrvatskom državnom arhivu u Zagrebu (36), kao i Hrvatskom memorijalno-dokumentacijskom centru Domovinskog rata u Zagrebu (12). Osim toga korišćena je građa iz lične arhive dr Milana Micića, zatim 110 publikacija objavljenih izvora, 62 knjige memoarske literature, kao i veliki broj članaka objavljenih u 37 dnevnih i periodičnih listova.
Knjiga počinje kratkim Predgovorom (str. 9–10) i Uvodom (11–17), a nastavlja se sa šest poglavlja. U prvom od njih, Kordun – od razvojačenja do ujedinjenja (1881–1918), koji je nastao iz pera Biljane Stojić, materija je podeljena na 17 potpoglavlja, tematski razuđenih, ali slivenih u misaono zaokruženu celinu. U njima je autorka svoju pažnju poklonila samoj instituciji Vojne krajine, njenom razvojačenju, a zatim i njenom uklapanju u zakonske okvire Banske Hrvatske. Ona piše i o kućnim zadrugama, demografskoj slici Korduna, političkom životu i političkim previranjima na ovom prostoru, Srpskoj pravoslavnoj crkvi, školstvu i zdravstvenim prilikama, privredi, kulturnom i svakodnevnom životu. Završni deo početnog poglavlja posvećen je Prvom svetskom ratu na prostoru Korduna.
Drugo poglavlje naslovljeno Kordun u jugoslovenskoj kraljevini (1918–1941) napisao je Aleksandar Lukić. Autor je ovo poglavlje podelio na četiri manje celine. Dok je u prve tri govorio o političkom životu na Kordunu u nekoliko faza (1918–1929, 1929–1935, 1935–1941) u poslednjoj se bavio privrednim, zdravstvenim i prosvetnim temama obuhvativši čitav period.
Nebojša Stambolija je pisac trećeg poglavlja Kordun u Drugom svjetskom ratu (1941– 1945). Kao i prethodno dvoje autora i Stambolija je svoje poglavlje podelio na više manjih celina, nastojeći da u njima dotakne i obradi veliki broj pitanja. On je svoje pisanje započeo Aprilskim ratom, okupacijom zemlje i uspostavljanjem ustaške vlasti, pa nastavio opisom ustaških zločina, ustankom srpskog naroda na Kordunu u leto 1941. godine, te borbama koje su se u narednim godinama vodile na ovom prostoru. Posebnu pažnju poklonio je formiranju Osme kordunaške divizije, zatim „Kordunaškom procesu“, oslobođenju ovog prostora i posledicama rata, pre svega broju žrtava i njihovoj nacionalnoj strukturi.
Četvrto poglavlje Kordun u socijalističkoj Jugoslaviji (1945–1990) potpisuje Dragomir Bondžić. Ono pojedinačno obuhvata najduži period obrađen u knjizi. Podeljeno je na tri potpoglavlja u okviru kojih je formirano 19 užih tematskih celina. Autor je pisao o teritorijalno-administrativnim podelama Korduna i njegovima ljudima, zatim o političkim, kulturnim i prosvetnim prilikama i njihovima promenama u toku vremena, kao i o ideologiji, crkvi i čuvanju tradicija NOB-a. Bondžić vešto zaranja u svet brojki, donosi veći broj tabela, procenata i podataka koji svojom egzaktnošću dodatno racionalizuju njegov iskaz.
Kordun u ratu 1991–1995. naslov je petog poglavlja čiji je autor Milan Gulić. Ono je i najduže u celoj knjizi. Kompoziciju poglavlja čini 20 potpoglavlja koja su dodatno podeljena na 40 manjih celina. U njima je autor poklonio svoju pažnju političkim prilikama na Kordunu pred raspad Jugoslavije, stvaranju Republike Srpske Krajine, zatim oružanim snagama Teritorijalne odbrane i Jugoslovenske narodne armije na ovom prostoru, kao i oružanim borbama 1991. koje su se vodile između srpskih i hrvatskih snaga, te između jedinica JNA i hrvatskih snaga. Gulić piše i o teritorijalno-administrativnom uređenju Korduna u navedenom vremenu, zatim o policiji i pravosuđu, organizaciji Srpske vojske Krajine, političkim, ekonomskim i privrednim prilikama, „nedozvoljenoj trgovini“, zdravstvenim i socijalnim ustanovama, prosveti, kulturi i sportu, te Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Svoje izlaganje on zasvođuje pričom o 1995. godini, u kojoj analizira agresiju Hrvatske na Zapadnu Slavoniju i zapadni deo Republike Srpske Krajine, te zločine koje su počinile hrvatske snage tokom i posle akcije Oluja.
Poslednje, šesto poglavlje naslovljeno Kordunaši van Korduna – Kordun (n)i ovdje (n)i tamo napisali su Milana Ljubičić i Vladimir Vuletić i ono predstavlja svojevrsnu sociološku studiju posvećenu životu Srba izbeglih sa Korduna u toku 1995. godine. Autori pišu o izbeglištvu i integraciji izbeglih u novim sredinama, o njihovom društveno-ekonomskom položaju, o transformacijama u strukturi porodica, o osnovnim preprekama i teškoćama tokom prilagođavanja na novu sredinu, njihovim političkim stavovima, sećanjima na progon, ali i na Kordun.
Dodatnu vrednost knjizi daju biografski portreti poznatih Kordunaša koji su inkorporirani u odgovarajuća hronološka poglavlja. Tako možemo pročitati kratke biografije vladika Teofana (Živkovića) i Mihaila (Grujića), zatim Vladimira Matijevića, Milana Vujaklije, Dragoljuba Jeličića, Stanka Opačića, Gojka Nikoliša, Stanka Koraća, Nikole Vidovića, Rada Bulata, Pavla Jakšića, Miloša Šumonje, Bogdana Oreščanina, Dušana Pekića i Branka Mamule. Osim toga tu je veliki broj istorijskih karata i fotografija.
Knjiga Kordun: Od Vojne granice do Republike Srpske Krajine 1881–1995. predstavlja veliki doprinos srpskoj istoriografiji. Sigurni smo da će, s obzirom na način na koji su postavljeni tematski okviri u njoj, ona predstavljati siguran temelj i instruktivan putokaz za, nadamo se, slične knjige u kojima će u budućnosti biti obrađene druge manje teritorijalne celine u kojima je živeo srpski narod na području današnje Republike Hrvatske.
Knjiga je NOVA.....➡️
-----------------
Polihrono