Godina izdanja: 2021
ISBN: 978-86-6435-161-4
Jezik: Srpski
Autor: Strani

Slika antičke Grčke kao sredstvo kolonijalizma i evropske hegemonije
Martin Bernal

Antička Grčka i Rim
Prevod s engleskog: Ivana Maksić
Broj strana: 63
Godina izdanja: 2021.
ISBN: 978-86-6435-161-4

knjiga je potpuno nova - moja ocjena 5*

[kategorizacija stanja:

5*- potpuno nova knjiga, neotvorena (od 2000. nadalje)
5 - netaknuta, a može biti i starije izdanje
4 - vidljivi vanjski znaci korišćenja, ali knjiga u dobrom stanju
3 - oštećena izvana (korica), unutra bez oštećenja
2 - oštećena izvana, oštećena iznutra - podvlačena grafitnom olovkom ili pohabane stranice
1 - knjiga oštećena izvana i iznutra, podvlačena hemijskom, flomasterima ili bojama, ali čitljiva

- za svaku karakteristiku/oštećenje koje nije obuhvaćeno prethodnim pišem dodatnu napomenu ili ukazujem na fotografiju]

DODATNO UZ KNJIGU:


„Smatrao sam da je korisno napraviti razliku između dva različita modela porekla stare Grčke koja sam nazvao „antički“ i „arijevski“ model. Većina nas je obrazovana u okvirima ovog drugog modela, koji se nametnuo početkom 19. veka, prema kojem se grčka kultura razvijala kao rezultat jednog ili više osvajanja indoevropskih govornika sa severa. Prema antičkom modelu, pak, Grčku su nekada naseljavala primitivna plemena – Pelazgi i drugi. Potom su je naselili Egipćani i Feničani, koji su izgradili gradove i civilizovali lokalno stanovništvo. Feničani su, recimo, doneli alfabet, dok su Egipćani preneli znanje o navodnjavanju, imenima bogova i ritualima obožavanja.
Antički model, koji su zastupali sami antički Grci, nije se ozbiljno dovodio u pitanje sve do kraja 18. veka i nije bio svrgnut sve do 1820-ih, kada su severnoevropski istoričari počeli da negiraju kolonizaciju i da potcenjuju egipatski i feničanski kulturni uticaj na Grčku. […]
Uspon rasizma je svakako bio uslovljen potrebom severnih Evropljana da unize ljude koje su istrebljivali, porobljavali i eksploatisali na drugim kontinentima. Evropska ekspanzija kao i arogancija i optimizam koji je iz nje proisticao takođe su bili važni za novi preovlađujući pojam napretka, koji je sam uticao na stavove prema antičkom modelu. Ranije su, zbog svoje veće drevnosti, Egipćani i Feničani imali reputaciju kulturne superiornosti. Međutim, ideja da je „poznije bolje“ išla je kasnije na ruku Grcima koji su se doživljavali kao oličenje novih poželjnih kvaliteta mladosti i dinamičnosti. U novom periodu, slika Grka se promenila – od posrednika nekog dela civilizacije i mudrosti sa Istoka na Zapad, do slike da su Grci stvorili civilizaciju. […] U stvaranju arijevskog modela, antička Grčka je imala dve uloge. Ona se doživljava kao prva univerzalna civilizacija, a istovremeno kao kulturni predak Evrope. To Evropi daje univerzalni karakter kontinenta koji ne samo da je avangarda svetskog napretka već predstavlja suštinu samog sveta. Upravo u ovom kontekstu verujem da je važno napasti arijevski model ne samo zato što je heuristički besplodan već zato što je politički i kulturno poguban. Iz oba ova razloga, tvrdim da postoji potreba za radikalnim prevrednovanjem predstave antičke Grčke, kao i da bi trebalo da se okrenemo od jedne civilizacije koja je nastala – kao Atina iz Zevsove glave – devičanska i potpuno celovita, ka onoj u kojoj je Grčka nastala na raskršću Evrope, Afrike i Azije kao sasvim mešovita i eklektična kultura. Veličina i izvanredna briljantnost grčke civilizacije u antičko vreme nije bila proizvod izolacije i kulturne čistote, već podsticajnog i neprekidnog kontakta sa mnogim okolnim narodima i uticaja na već heterogeno lokalno stanovništvo egejskog regiona.“

Martin Bernal (1937–2013)
Martin Bernal je rođen u Engleskoj. Školovao se na Kembridžu, a profesorsku karijeru će ostvariti u SAD. Bio je stručnjak za Kinu i modernu politiku, ali ono po čemu je u javnosti najviše poznat jeste njegovo delo o antičkoj Grčkoj. Tvrdio je da kulturni koreni grčke civilizacije ne potiču samo od indoevropskih osvajanja sa severa, već suštinski, što potvrđuju i antički autori, iz Egipta, istočnomediteranskih feničanskih gradova i zapadne Azije.
Svoje ideje je izneo u trilogiji koju je nazvao „Crna Atina“. Prvi tom, „Fabrikovanje antičke Grčke, 1785–1985“, objavljen 1987, preispituje dominantno akademsko znanje o istoriji Mediterana od bronzanog doba do klasičnog perioda. Knjiga je naišla na podeljene kritike, ali je izazvala šire interesovanje i prevedena je na devet jezika. Drugi tom „Arheološki i dokumentarni dokazi“ (1991) predstavlja kombinaciju tumačenja arheoloških materijala sa analizom mitova, kako bi se potkrepila istorijska rekonstrukcija trans-mediteranskih uticaja. Treći tom „Afroazijski koreni klasične civilizacije“ (2006) donosi nove dokaze iz komparativne lingvistike koji potkrepljuju njegovu tvrdnje.
Crna Atina je jedno od najkontroverznijih dela u ovoj oblasti; osporavano i hvaljeno, bilo je predmet brojnih naučnih skupova i zbornika. „Crna Atina“ je u jednom uspela – ogolila je rasističke i političke motive u recepciji i vrednovanju stare Grčke u novijoj zapadnoevropskoj kulturi.

***
UNOS: 250821
Šifra: