ISBN: Ostalo
Godina izdanja: ddd
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Srpska četnička akcija (1897-1908) : Uroš Šešum

udzbenički format
tvrd povez
ilustrovana

2019g
417 strana

ODLIČNO očuvana

Izdavač: Matica srpska


Knjiga dr Šešuma predstavlja prvu veliku celovitu sintezu o srpskoj četničkoj akciji u Osmanskom carstvu, temi koja je inače ostala po strani interesovanja srpske istoriografije u 20. veku.
Srpska četnička akcija se može smatrati jednim od najvažnijih segmenata života Srba u Osmanskom carstvu krajem XIX i u prvoj deceniji XX veka. Premda su se na početku XXI veka pojavili radovi koji se bave ovom problematikom, oni su se uglavnom zasnivali na svedočenjima savremenika koji su početke akcije vezivali za otpor Srba Osmanskog carstva bugarizaciji i teroru bugarskih komita. Međutim, dr

Šešum je istraživanjem donedavno nedostupnih fondova Arhiva Srbije, i konsultovanjem brojnih objavljenih izvora bugarske provenijencije otkrio do sada nepoznate činjenice i došao do zaključka da se idejni tvorac Srpske četničke organizacije nalazio u srpskom Ministarstvu inostranih dela. Vođen hronološkim sistemom, autor prati planiranje, pokretanje, terensko organizovanje i sprovođenje četničke akcije od prelaska prvih četa 1897. godine pa sve do 1908. kada akcija zamire nakon proglašenja mladoturske revolucije.

Pre otpočinjanja srpske četničke akcije Bugarska nije priznavala Srbiji pravo na teritorijalne pretenzije u Povardarju, niti je priznavala postojanja Srba južno od Šar planine, smatrajući malobrojni srpski izjašnjeni živalj u tim krajevima srpskim plaćenicima i žrtvama srpske propagande. U skladu s takvim gledištima i činjenicom da je preko Egzarhije i Organizacije do 1904. kontrolisala ogromnu većinu slovenskog življa u Povardarju, Bugarska nije smatrala za potrebno da sa Srbijom pregovara o budućoj podeli turskih poseda u dolini Vardara. Kada se nakon proglašenja Hurijeta pokazalo da se prestankom srpske četničke akcije pod vlast Egzarhije vratio vrlo mali broj sela koje su Srbi do 1908. preoteli i da srpski dobici nisu privremeni, bugarska strana bila je primorana da dojučerašnje neprijatelje ubuduće posmatra kao nužne saveznike. Pregovori krunisani srpsko-bugarskim sporazumom 1912. imali su dakle svoju predistoriju u pokušajima sporazumevanja Svetislava Simića sa komitskim organizacijama i sukobima srpskih i komitskih četa. Budući da je od početka vođena iz Ministarstva inostranih dela s dugoročnim ciljem da primora Bugarsku na sporazum, srpska četnička akcija s razlogom se može smatrati vidom tajne, oružane diplomatije.