ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1983
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

U dobrom stanju

AVNOJ i revolucija : tematska zbirka dokumenata : 1941-1945
[priredili] Slobodan Nešović, Branko Petranović
Jezik srpski
Godina 1983
Beograd : Narodna knjiga, 1983 (Beograd : Kultura)
Fizički opis 927 str. ; 24 cm
Tiraž 5000
Predgovor: str. 5-12
Napomene i bibliografske reference uz tekst
Registar.
Predmetne odrednice
AVNOJ -- Jugoslavija -- Drugi svetski rat
Jugoslavija -- Drugi svetski rat 19141-1945 -- Istorijska građa

`Predajući stručnoj i široj javnosti ovu zbirku dokumenata, nastojali smo, koristeći dosadašnje iskustvo i saznanja o Jugoslaviji u drugom svetskom ratu, da priredimo što kompleksniju knjigu koja bi prevazišla uobičajena izdanja dokumenata o AVNOJ-u službenog i poluslužbenog karaktera, metodom hronološkog prezentiranja dokumenata, sadržajno uglavnom državno-pravnog karaktera.

Osnivanje AVNOJ-a kao centralne institucije jugoslovenske revolucije, sa njegovom strukturom, funkcijama, zakonodavnom pripremom i političkom delatnošću, nalazilo se u središtu i naše pažnje. AVNOJ je neizostavna komponenta državnog uređenja u procesu stvaranja i revolucionarne smene vlasti koja se u Jugoslaviji vršila u osobenim uslovima drugog svetskog rata, okupacije i strategije KPJ o narodnooslobodilačkoj borbi kao najrevolucionarnijoj strategiji u postojećim okolnostima. Ne zapostavljajući državno-pravna svojstva AVNOJ-a, težili smo da ovu revolucionarnu ustanovu situiramo u sklopu opšteg razvitka narodnooslobodilačke borbe, temeljnih promena društveno-političkih odnosa snaga, međunarodnih uslovljenosti, sukoba snaga revolucije — koje se zalažu za doslednu narodnooslobodilačku borbu kao okvir revolucionarne smene vlasti — sa snagama kontrarevolucije koje brane status quo i nacionalističku politiku i ideologiju.

Polazeći od činjenice osvedočene u svim revolucijama da je pitanje vlasti osnovno pitanje svake revolucije, u zbirci je prezentovan i dokumentaristički materijal koji prethodi AVNOJ-u, koji govori o strategiji revolucionarnog subjekta, otporu snaga starog poretka legalizaciji društvenih promena i novoj rukovodećoj snazi na istorijskoj pozornici. Posebnim odabirom dokumenata prikazan je kontinuitet Jugoslavije kao zajednice života i nastavljanje otpora uprkos okupatorskoj fikciji dezintegracije. Praćeno je stvaranje osnovnih ustanova revolucije: partizanskih odreda i narodnooslobodilačkih odbora i masovnih antifašističkih organizacija od prvih ustaničkih dana. Dokumenti govore da su narodnooslobodilački odbori novi organi vlasti koji funkcionišu paralelno sa organima vlasti okupatora i kvislinga, na ruševinama starog unutrašnjeg poretka Kraljevine Jugoslavije vojno poražene aprila 1941, uprkos njihovoj kvalifikaciji kao privremenih organa vlasti do jeseni 1942. godine. Njihova pojava označava diskontinuitet sa starom vlašću, koji počinje s prvom ustaničkom puškom. Revolucionarne snage su pokušavale da stvore najviši organ vlasti od leta 1941, obnavljajući ovu inicijativu u proleće i u jesen 1942, ograničene, međutim, međunarodnim kontekstom odnosa u antifašističkoj koaliciji, obzirima prema jedinstvu antifašističkog fronta i specifičnim interesima velikih sila.

Istovremeno je ulagán napor da dokumentacija jezikom autentičnih činjenica pokaže kako je revolucionarni subjekt gradio svoju strategiju u praksi, rukovođen saznanjem o revolucionarnoj perspektivi koju pruža rat, složenim protivrečnim interesima velikih savezničkih sila, težnji većine naroda da se nikada ne povrati stari poredak i njegovoj ljubavi prema slobodi.

AVNOJ se ne može posmatrati kao efemerna ustanova koja se javila jednog trenutka i potom ugasila...`