Godina izdanja: 2016
ISBN: 978-86-85179-73-0
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Izdavač: Narodni muzej Kraljevo
Povez: tvrd
Broj strana: 525
Bogato ilustrovano.
Format: 22 x 24 cm
Spolja kao na slikama (hrbat sitno ogiljen na dva mesta).
Sa posvetom autora, manji obrisi presavijanja, vrlo dobro očuvana.

KRALJEVO OD VAROŠI DO GRADA je knjiga koja je istovremeno monografija Kraljeva i katalog zbirke fotografija i razglednica kraljevačkog muzeja (među 683 – kataloške jedinice u katalog je upisano i četrdesetak grafika i arhivskog materijala u užem smislu – vozačkih dozvola, dopisa, oglasa, akcija, svedočanstva, diploma, poziva, računa…). Prikazi Kraljeva na njima su razvrstani u dvadeset jednu rubriku od – Panorama do Kraljeva u Prvom ratu.

U Uvodnom delu autor akcentuje ono sporo pletenje kojim nastaje urbanistički okvir, i još sporiji tok formiranja autoriteta gradskih institucija i građanske svesti. Pred nama u monografiji kao u romanu grad izrasta u junaka – pomenute su i njegove zvezde i to i ljudi – Milenko Vesnić, Dobrivoje Božić, Milivoje Cvrčanin, Stojan Stojić – i građevine – crkva Svete Trojice, Gospodar Vasin konak, zgrada stare škole i sreskog načelstva, spomenik srpskim ratnicima, ali je interes pre svega posvećen strukturama koje su u razdoblju jedva većem od stotinjak godina današnje Kraljevo prevele iz varoši u grad. Donji vremenski okvir u knjizi je godina 1832. u kojoj su udareni blezi pojedinih ulica čime počinje istorija Kraljeva kao varoši pod imenom Karanovac. Izgradnjom prvih fabrika u drugoj polovini 19, a naročito dvadesetih i tridesetih godina 20. stoleća počinje istorija Kraljeva kao grada i ona se u knjizi prati do 1941. godine.

Autor sasvim opravdano konstatuje: „Najbolji čuvari starog Kraljeva bili su kraljevački fotografi i izdavači razglednica.“ Knjiga Kraljevo od varoši do grada predstavlja novu konstrukciju i novo tumačenje zatečenog i novonabavljenog muzejskog materijala. Značaj građe kojom je uvećana zbirka fotografija i razglednica kraljevačkog muzeja nije iscrpljen time da one budu samo ilustracije. Fotografski dokumenti o Kraljevu kao gradu, kao institucijama i kao ljudima odredili su i strukturu knjige. Knjiga ispred nas je knjiga o gradu kao urbanoj činjenici, ali ne samo to. Ona je knjiga o formiranju Kraljeva kao privrednog i socijalnog identiteta i knjiga o fotografiji kao dokumentu koji je pouzdani svedok formiranja grada, ali istovremeno i „svedok“ vlastitog razvoja.

Knjiga nas upoznaje sa tim da je fotografija najpre, oko sredine 19. stoleća, gost Kraljeva: u varoš je Kraljevčani donose sa svojih putovanja i iz mesta školovanja –Beograda, Kragujevca, Niša, Beča, Pešte, Berlina, Pariza, Ciriha, Moskve. Fotografiju potom u drugoj polovini 19. stoleća u Kraljevu izrađuju putujući fotografi. Krajem istog stoleća fotografija nastaje u kraljevačkim fotografskim ateljeima. Istovremeno Kraljevo od varoši do grada je i knjiga o istoriji fotografije koja postaje sredstvo šire komunikacije od momenta kad se postavlja na revers dopisne karte i kada se od 1900. štampa u kraljevačkim knjižarama i štamparijama.

(S-1)