ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1986
Jezik: Srpski
Autor: Strani

Spolja kao na fotografijama, unutra odlično očuvano.

Autor - osoba Izenbart, Hans-Hajnrih
Birer, Emil M.
Albreht, Kurt
Naslov Lipicaner : carski konj / Hans-Hajnrih Izenbart, Emil M. Birer ; sa prilozima: Kurta Albrehta ... [et al.] ; [prevod s nemačkog Mirjana Buljevac]
Vrsta građe knjiga
Jezik srpski
Godina 1986
Izdavanje i proizvodnja Beograd : Jugoslovenska revija, 1986 (Kranj : Gorenjski tisk)
Fizički opis 204 str. : fotogr. u bojama ; 32 cm
Drugi autori - osoba Buljevac, Mirjana
(Karton sa omotom)
Napomene Štampano trostubačno
Registar.
Predmetne odrednice Lipicaner – Monografija


LIPICANER, CARSKI KONJ
Saga о lipicanerima
Već više od 400 godina graciozni i inteligentni lipicaneri i Španska škola jahanja u Beču zauzimaju posebno mesto u srcima ljubitelja konja širom sveta. Nijedna druga rasa konja nije toliko čuvena i omiljena među običnim svetom kao što je to slučaj sa lipicanerima. Knjiga LIPICANER – CARSKI KONJ veliča lipicanere rečju i slikom, prikazujući 400 godina dugu istoriju ove konjske pasmine, od prvih primeraka koji potiču iz Španije, Arabije i balkanskog zaleđa, preko razvoja pod carskim pokroviteljstvom Habzburgovaca, do sudbine ovih konja za vreme ratova i invazija. U knjizi se susrećemo i sa ergelama iz kojih su lipicaneri ponikli i od kojih neke i danas postoje: originalna ergela LIPICA u Jugoslaviji, carska ergela PIBER u Austriji, ergele u Mađarskoj i Čehoslovačkoj. Sve su one detaljno prikazane i opisane na slikama i planovima.
U knjizi se stručno opisuje obuka lipicanera i način na koji se postiže visoka dresura čiji su rezultat svetom poznate figure koje ovi konji izvede: kapriole, levade, kurbete i pijafe. Zahvaljujući tome lipicaneri su postali najčuveniji konji za jahanje i vuču. Knjiga sadrži i priloge vodećih evropskih stručnjaka za jahaće konje, među njima generala Kurta Albrehta iz Španske škole jahanja u Beču, i jedinstvenu zbirku izuzetnih fotografija skoro svih u boji, koje u potpunosti dočaravaju redak sklad i prisan odnos čoveka i konja.
Publikacija LIPICANER – CARSKI KONJ bogato je ilustrovana i predstavlja pun doprinos upoznavanju ovih veličanstvenih konja. To je do sada prva knjiga koja na pravi način i u punom svetlu prikazuje lipicanere, što će svakako oduševiti sve ljubitelje ove plemenite životinje.
Prednji omot: Ždrebac lipicanera Španske škole jahanja u pasažu. Na slici je dočarana vrhunska izražajnost i veličanstveno kretanje plemenitog konja pod jahačem. Fotografija: Janoš Kalmar.
Zadnji omot: Po ulasku u arenu Španske škole jahanja jahači prvo pozdravljaju portret cara Karla VI. Fotografija: Kurt J. Mrkvik.

Lipicaneri (nem. Lipizzaner, sloven. Lipicanci) su svetski poznata rasa slovenačkih konja, koji su odgajeni u kraju Lipica. Rasa je nastala 1580. godine u istom gradu u tadašnjoj Habzburškoj monarhiji.
Oko lipicanera se vodi rasprava sa Austrijom o njihovoj pripadnosti. Osnovu za uzgoj te rase su dali domaći kraški, španski i kasnije arapski konji. Uzgajanje jakih konja u Krasu, je imalo tradiciju još od rimskog doba.
Kobilarnicu Lipica je ustanovio austrijski nadvojvoda Karlo, tadašnji regent tih krajeva. Selo Lipica je otkupio od tršćanskog nadbiskupa. Imao je plan da u Lipici uzgoji elegantne i dobre konje za jahanje, koji su bili potrebni u konjušarnici u Gracu (Graz), gde je Karlo imao svoju rezidenciju. Prvi upravnik kobilarnice je 1585. godine postao Slovenac Franc Jurko. Prve španske konje su dobili 1580. godine a u narednim godinama su uvezli još konja iz Palestine. Veliki uticaj na rasu je imao 1701. godine nabavljeni konj Kordoba. Doveli su još nemačke i danske konje iz kraljevske kobilarnice Frederiksborg.
Danas je održano pet linija a to su Pluto (Pluto), Napolitano (Neapolitano), Konverzano (Conversano), Maestozo (Maestoso) i Fejvori (Favory). Godine 1816. svoju krvnu liniju osnovao je i arapski konj (Siglavy).
Istorija
Preci lipicanera mogu se pratiti do oko 800. godine nove ere. Najraniji prethodnici lipicanera nastali su u sedmom veku kada su Mavri doveli berberske konje u Španiju i ukrstili ih sa domaćim španskim sojevima. Rezultat je bio andaluzijski konj i druge iberijske rase konja.
Do šesnaestog veka, kada su Habzburgovci vladali i Španijom i Austrijom, moćan, ali okretan konj bio je poželjan za vojne svrhe i za upotrebu u modernim i brzo rastućim školama jahanja za plemstvo srednje Evrope. Stoga je 1562. godine habzburški car Maksimilijan II doveo španske andaluzijske konje u Austriju i osnovao dvorsku ergelu u Kladrubu. Godine 1580, njegov brat, nadvojvoda Karlo II, vladar Unutrašnje Austrije, osnovao je sličnu ergelu u Lipici, koja se nalazi u današnjoj Sloveniji, po kojoj je pasmina i dobila ime. Kada je osnovana ergela, Lipica se nalazila u opštinskim granicama Trsta, autonomnog grada pod habzburškim suverenitetom. Samo ime sela potiče od slovenačke reči lipa.
U Lipici su ukrštani španski, berberski i arapski konji, a naredne generacije su ukrštane sa sada izumrlom napuljskom pasminom iz Italije i drugim baroknim konjima španskog porekla dobijenim iz Nemačke i Danske.[1] Dok se priplodni stok razmenjivao između dve ergele, Kladrub se specijalizovao za proizvodnju teških konja, dok su jahaći i laki konji dolazili iz ergele Lipice.
Počevši od 1920. godine, Piber Federal ergela, blizu Graca, Austrija, postala je glavna ergela za konje koji se koriste u Beču. Uzgoj je postao veoma selektivan, dozvoljavajući samo pastuvima koji su se dokazali u školi jahanja da se koriste za priplod, i samo kobilama koje su prošle rigorozno testiranje performansi.
Fondacijski konji
Danas je osam temeljnih linija za lipicanere priznato od strane raznih registara, koji ih nazivaju „dinastije“. Oni su podeljeni u dve grupe. Šest tragova klasičnih temeljnih pastuva koje je ergela Lipica koristila u osamnaestom i devetnaestom veku, a dve dodatne linije nisu korišćene u Lipici, ali su ih koristile druge ergele unutar istorijskih granica Habzburškog carstva.
Šest „klasičnih dinastija“ su:
Pluton: sivi španski pastuv iz Kraljevske danske ergele, oždrebljen 1765.
Konversano: crni napuljski pastuv, oždrebljen 1767.
Maestoso: sivi pastuv iz ergele Kladrub sa španskom branom, oždrebljen 1773. godine, današnji potomci vode se preko Maestosa X, oždrebljenog u Mađarskoj 1819. godine
Favori: sivi pastuv iz ergele Kladrub, oždrebljen 1779. godine
Napolitano: zalivski napuljski pastuv sa Polesina, oždrebljen 1790. godine
Siglavi: sivi arabijski pastuv, poreklom iz Sirije, oždrebljen 1810.
Dve dodatne linije pastuva nalaze se u Hrvatskoj, Mađarskoj i drugim istočnoevropskim zemljama, kao i u Severnoj Americi. Međunarodna federacija Lipicanera ih prihvata kao jednake sa šest klasičnih linija. One su:
Tulipan: Crni pastuv baroknog tipa i španskog pedigrea oždrebljen oko 1800. godine iz hrvatske ergele Terezovac, vlasništvo grofa Janković-Besana.
Insitato: pastuv španske loze oždrebljen 1802. godine, uzgojen u Transilvaniji od strane grofa Betlena i prodat mađarskoj ergeli Mezeheđeš.
Nekoliko drugih linija pastuva je izumrlo tokom godina, ali su korišćene u ranom uzgoju konja. Pored osnovnih linija pastuva, postojalo je 20 „klasičnih“ linija kobila, od kojih 14 postoji danas. Međutim, razne lipicanerske organizacije priznaju do 35 linija kobila.
Tradicionalni obrasci imenovanja se koriste za pastuve i za kobile, što zahtevaju registri pasmina lipicanera. Tradicionalno se pastuvima daju dva imena, pri čemu je prvo linija oca, a drugo ime kobile. Na primer, „Maestoso Austrija” je konj koga je Maestoso Trompeta dobio od kobile po imenu Austrija. Linija oca konja vodi do osnivačkog oca Maestoso. Imena kobila su izabrana da budu „komplementarna tradicionalnim nazivima lipicanerskih linija“ i moraju se završavati slovom „a“.
Španska škola jahanja
Svetski poznata španska škola jahanja koristi visoko obučene pastuve lipicanera u javnim nastupima koji demonstriraju klasične dresurne pokrete i obuku.[15] Godine 1572, izgrađena je prva španska sala za jahanje, za vreme Austrijskog carstva, i najstarija je te vrste na svetu. Španska škola jahanja, iako se nalazi u Beču, Austrija, ime je dobila po izvornom španskom nasleđu konja. Godine 1729, Karlo VI je naručio izgradnju Zimske škole jahanja u Beču, a 1735. je završena zgrada koja je i danas dom Španske škole jahanja.
Lipicaneri u popularnoj kulturi
Lipicaneri se često pojavljuju u raznim filmovima. Svojih „5 minuta slave“ su dobili u holivudskom filmu Crvena plima (engl. Crimson tide), gde se na zaprepašćenje poznavatelja, Denzel Vošington i Džin Hekman takođe svađaju oko njihovog porekla, samo da li su u pitanju bile Španija i Portugal, a ne Slovenija i Austrija.
U novim predlozima za slovenačku zastavu je i predlog sa trobojnicom i lipicanerom.
Lipicaneri su razlog nastanka stereotipa o „Bečkim konjušarima“.
Odgajivački standardi
Jedna od dve kobile Lipicanera koje je ergela „Lipice“ poklonila 2010. godine najstarijoj srpskoj ergeli „Ljubičevo“
Po odgajivačkim standardima Međunarodnog udruženja odgajivača Lipicanera (Lipizzan International Federation), Brisel, Belgija - lipicanski konji mogu biti registrovani u „Studbook“-u ako vode direktno poreklo od osam danas priznatih linija pastuva: Conversano, Favory, Incitato, Maestoso, Neapolitano, Pluto, Siglavy i Tulipan, zatim lipicanski konji koji vode poreklo od priplodnih pastuva koji su korišćeni u priplodu u ergeli Lipice u periodu od 1580. do 1915. godine, kao i lipicanski konji koji vode poreklo od familija kobila (mare families, tj. od rodova ženskih plotkinja koje su odgajene na tradicionalni lipicanersi način) i koji se mogu i danas lako prepoznati i fenotipski su tip rase Lipicaner.
Povremeno konji arapskog, andaluzijskog, luzitanijskog i kladrubijskog porekla mogu dobiti pedigre Lipicanera pod uslovom da su nastali ukrštanjem sa tradicionalno priznatim pastuvima („Pastuvi začetnici rase“).
Zanimljivosti
Mladi ždrepci lipicanera su potpuno crni, a kad porastu svi su potpuno beli.
MG40 (N)