ISBN: 000
Godina izdanja: 000
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Izdavač: Istorijski institut
Godina izdavanja: 2015
Broj strana: 309
Povez: Tvrdi
Format: 24 x 17 cm

U okviru obilježavanja 550. godina od pada srednjovjekovnog Bosanskog kraljevstva, Istorijski institut iz Beograda, te Filozofski fakulteti iz Sarajeva i Banja Luke, kao zajedničko izdanje, objavili su Zbornik radova pod naslovom “Pad Bosanskog kraljevstva 1463. godine”. Zbornik sadrži 10 radova renomiranih medievista i osmanista sa prostora Bosne i Hercegovine i Srbije, koji su predstavili svoja nova istraživanja ovog prijelomnog događaja cjelokupnog bosanskohercegovačkog historijata.

Zbornik otvara rad Esada Kurtovića “Sudbina Pavlovića u odnosima Bosne i Osmanlija” u kome se govori o isprepletenosti sudbine ove velikaške porodice sa postepenim uplitanjem Osmanlija u unutrašnje poslove Bosanskog kraljevstva. Neven Isailović u radu “Diplomatičke osobenosti vladarskih i velikaških isprava uoči i nakon pada srednjovekovne bosanske države” analizira mnoge karakteristike 236 dokumenata proizašlih iz kancelarija bosanskih vladara i velikaša u periodu 1415-1497, kao što su njihova hronološka i kancelarijska distribucija, tipološka i namjenska podjela, pisare ovih povelja, njihove filološke osobenosti i nazive, vanjske i unutrašnje diplomatičke karakteristike, te naposlijetku formule i ideološki sadržaj. Esej “Diplomatija i diplomate uoči, za vrijeme, i nakon propasti srednjovjekovne bosanske države” Aranđela Smiljanića sagledava intenzivnu diplomatsku aktivnost bosanskih vladara i velikaša uoči i tokom presudnih događaja 1463. godine, sa naročitim fokusom na ulogu, djelatnost i životnu sudbinu bosanskih diplomata razaslanih na brojne dvorove u bližem i daljem susjedstvu. Pavle Dragičević u radu “Pravci turskih napada na Bosnu 1463. godine” sagledava sprovedenu strategiju osmanskih generala i pravce kojima su se prethodnica i glavnica vojske kretale sve do konačnog osvajanja Jajca i smaknuća posljednjeg bosanskog kralja. Rečene događaje iz 1463. na osonovu bizantskih izvora analizira Boris Babić u radu “Pad Bosne pod osmanlijsku vlast u svjetlu vizantijskih i postvizantijskih izvora”.

Posebna zanimljivost Zbornika jeste što se čak četiri rada bave temama iz vremena neposredno po padu Bosne. Tako Emir O. Filipović radom “Minor est turchorum potentia, Quam fama feratur ... Contributions to the History of Bosnia in the Second Half of 1463.” obrađuje dešavanja od samog osmanskog osvajanja Jajca, pa do kraja 1463. godine, sa posebnim osvrtom na protuudar snaga hercega Stjepana Vukčića Kosače (za kojeg autor ističe da je kraj 1463. dočekao u mnogo povoljnijem položaju nego njen početak), te težnjama Venecije i Ugarske da spriječe dalje napredovanje Osmanlija, što je rezultiralo Petrovaradinskim sporazumom i podjelom interesnih zona u Bosni i Dalmaciji. Na ovaj rad se hronološki izvrsno nastavlja prilog Aleksandra Jakovljevića “Između osmanskog i ugarskog krajišta – osmansko zaposjedanje Podrinja i ugarska opsada Zvornika 1464. godine”, u kome se raspravlja o osmanskim akcijama na istoku Bosne, te prvoj i neuspješnoj, ugarskoj opsadi Zvornika iz jeseni 1464. Petar Rokai radom “Guverner, banovi, kraljevi i herceg Bosne posle njenog pada 1463. godine” se naslanja na čuveni rad Sime Ćirkovića i raspravlja o nosiocima svih važnijih titula koji se javljaju u Bosni u vremenu nakon njenog pada, sa posebnim osvrtom na ugarske funkcionere. Teškom sudbinom koja je zadesila dio bosanske vlastele nakon kapitulacije, bavi se Srđan Rudić radom “Prilog poznavanju stradanja bosanske vlastele nakon propasti Kraljevstva”, gdje je taksativno naveo onu vlastelu koja je stradala od osvajačkog oružja, te onu koja je odvedena u ropstvo ili pobjegla iz Bosne. Zbornik zatvara prilog Dragane Amedoski “Vakufnama Mehmed-bega Obrenovića iz 1516. godine” koji govori o urbanom razvitku Peći nastalom na vakufu sandžak-bega Mehmed-bega Obrenovića.