ISBN: Ostalo
Godina izdanja: .
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Stranice sa strana dobile boju od starosti inače dobro očuvano kao na slikama

1989.

Celokupna dela
Kralj Nikola Prvi

Nikola I Petrović Njegoš (Njeguši, 7/19. oktobar 1841 — Antib, 2. mart 1921) bio je knjaz Crne Gore u periodu 1860—1910. i kralj u periodu 1910—1918. iz dinastije Petrović Njegoš.

Nikola I Petrović Njegoš

Kralj Nikola I Petrović Njegoš
Lični podaci
Puno ime
Nikola Mirkov Petrović Njegoš
Datum rođenja
19. oktobar 1841.
Mesto rođenja
Njeguši, Crna Gora
Datum smrti
2. mart 1921. (79 god.)
Mesto smrti
Antib, Francuska
Grob
Dvorska crkva na Ćipuru (od 1. oktobra 1989. godine)[a]
Porodica
Supružnik
Milena Petrović Njegoš
Potomstvo
Jelena Savojska, Zorka Karađorđević, Milica Nikolajevna Romanov, Anastasija Stana Nikolajevna, Danilo Petrović Njegoš, Ana od Batenberga, Mirko Petrović Njegoš, Vjera Petrović Njegoš, Petar Petrović Njegoš, Ksenija Petrović Njegoš
Roditelji
Mirko Petrović Njegoš
Anastasija Martinović [1]
Dinastija
Petrovići Njegoši
Knjaz Crne Gore
Period
13. avgust 1860 — 28. avgust 1910.
Prethodnik
Danilo Petrović Njegoš
Kralj Crne Gore
Period
28. avgust 1910 — 26. novembar 1918. (u egzilu do smrti 1921)
Naslednik
Danilo Petrović Njegoš
Čin
u vojsci Srbije: počasni general[2]
Naslijedio je na crnogorskom prijestolu svog strica, knjaza Danila. Za vrijeme njegove vladavine Crna Gora je Berlinskim sporazumom 13. jula 1878, poslije Crnogorsko-turskog rata, dobila međunarodno priznanje i znatno teritorijalno proširenje. Dalja teritorijalna proširenja Crne Gore uslijedila su nakon balkanskih ratova (1912—1913).

Nikola I je reformisao državnu upravu, ustanovio Ministarski savjet, osavremenio vojsku, Opštim imovinskim zakonikom udario temelj pravnom sistemu i otvorio vrata stranim investicijama. Godine 1905. je Nikola I oktroisao Ustav Knjaževine Crne Gore nakon čega je i sazvana Narodna skupština. Nikola je vladao autokratski, zbog čega je u Crnoj Gori stekao brojne neprijatelje. On je lično bio veliki pristalica srpstva i želeo je ujedinjenje Srba i drugih Južnih Slovena na čelu sa dinastijom Petrović Njegoš, zbog čega je bio u sukobu sa drugom srpskom dinastijom Karađorđević.

Nakon Majskog prevrata iz 1903. godine i gašenja dinastije Obrenović, poznato je da je knjaz Nikola Petrović širio uticaj na političare iz Kraljevine Srbije. U tom periodu otvoreno je iskazivao pretenzije da bude kralj tzv. Kraljevine Srbije i Crne Gore. U borbi za presto između dinastija Petrovića Njegoša i Karađorđevića na kraju je pobedila dinastija Karađorđević. Pošto je 1918. godine stvorena Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca na čelu sa dinastijom Karađorđević i zvanično je prestalo suparništvo dve dinastije.

U Prvom svjetskom ratu je objavio rat Austrougarskoj. Kraljevina Crna Gora je pružila otpor austrougarskoj invaziji, ali je morala kapitulirati januara 1916.

Kralj Nikola se sa Vladom i Dvorom sklonio u Francusku, u egzil iz kojeg se nikada nije vratio. Poslije završetka rata zbačen je sa vlasti na Podgoričkoj skupštini. Uprkos vojnim (Božićna pobuna i crnogorski komiti koji je potrajao do 1929. godine) i pokušajima crnogorske diplomatije na Pariskoj konferenciji, Crna Gora nije uspjela povratiti svoj međunarodno-pravni suverenitet izgubljen krajem 1918. ujedinjenjem sa Kraljevinom Srbijom.

Kralj Nikola I je umro izolovan u emigraciji, a sahranjen je u ruskoj crkvi u Sanremu, Italija. Njegovi posmrtni ostaci i ostaci njegove supruge kraljice Milene Petrović Njegoš su 1989, uz najviše državne počasti, vraćeni i sahranjeni na Cetinju, u Dvorskoj crkvi na Ćipuru.

Kralj Nikola I ogledao se i u književnosti. Najpoznatiji radovi su mu pjesma Onamo, `namo! i drama Balkanska carica.

Ukazom kralja Petra I Karađorđevića od 22. (10) avgusta 1910. godine, je imenovan za počasnog generala u srpskoj vojsci. Istim ukazom je njegovom sinu Danilo dat čin počasnog pešadijskog pukovnika, Mirko je imenovan za počasnog pešadijskog kapetana I klase, a Petar je postao počasni artiljerijski potporučnik. Danilo i Mirko su ostali u sastavu 9. pešadijskog puka Srbije `Knjaz Nikola I`, dok je Petar dodeljen timočkom poljskom artiljerijskom puku.[2]

Biografija

Posthumno
uredi

Posle njegove smrti na čelo Petrovića Njegoša je došao njegov najstariji sin Danilo, ali se on iz nepoznatih razloga posle samo 6 dana odrekao tog zvanja u korist svog 13-godišnjeg bratanca Mihaila. Na čelu Mihailovog namesništva je bila njegova strina kraljica Milena. Kada je Mihailo postao punoletan, priznao je vladavinu svog strica kralja Aleksandra Karađorđevića u Jugoslaviji. Tokom kasnije okupacije Jugoslavije za vreme Drugog svetskog rata je odbio ponudu da bude kralj Crne Gore.

Supruga Milena je takođe u Antibu u Francuskoj preminula 2 godine posle njega sa 75 godina. Ćerka Vjera je ostala neudata i preminula je 1927, pet godina kasnije mu je od bolesti preminuo najmlađi sin princ Petar, a nepune 3 nedelje po izbijanju Drugog svetskog rata mu je u Austriji preminuo najstariji sin Danilo. Ni Danilo ni Petar nisu imali djece.

Sahrana na Cetinju
uredi
Glavni članak: Sahrana kralja Nikole na Cetinju
Zemni ostaci kralja Nikole, kraljice Milene, princeza Ksenije i Vjere su preneseni iz crkava u San Remu (Italija) i Kanu (Francuska)[62] i 1. oktobra 1989. godine sahranjeni u Dvorskoj crkvi na Cetinju, uz najviše počasti.[63]

Titule
uredi

19. februar 1840 - maj.1858: Njegovo Visočanstvo vojvoda Nikola Petrović Njegoš
maj. 1858 - 13. avgust 1860: Njegovo Svetlo Visočanstvo Nikola Petrović Njegoš, veliki vojvoda Grahova
13. avgust 1860 - 28. avgust 1910: Njegovo Svetlo Veličanstvo knez Nikola Petrović Njegoš od Crne Gore
28. avgust 1910 - 26. novembar 1918: Njegovo Veličanstvo kralj Nikola I Petrović Njegoš od Crne Gore
2. mart 1921: Njegovo Veličanstvo kralj Nikola Petrović Njegoš u egzilu.
Književni rad
uredi


Kovčezi kralja Nikole i kraljice Milene pokriveni srpskom trobojkom, po vlastitoj želji. U San Remu su počivali do 1989. godine kada bivaju vraćeni u otadžbinu.

Spomenik kralju Nikoli u Podgorici
Knjaz i kralj Nikola je uglavnom pisao rodoljubive pjesme, zatim epske spjevove i drame u stihu, među kojima je najpoznatija i najizvođenija Balkanska carica. Druge drame su mu bile Husein-beg Gradaščević i Knjaz Arvanit.[64][65] Bio je poznat i kao izuzetan besjednik.

Pjesmu Onamo, `namo! ispjevao je 1866, neposredno poslije sklapanja saveza sa knezom Mihailom Obrenovićem za zajedničku borbu Srbije i Crne Gore za oslobođenje srpskog naroda od Turaka. Pjesma je zbog svojih oštrih riječi bila neprikladna za državnu himnu. Bila je narodna himna i himna nekih rodoljubivih društava. Umjesto nje, Crnogorska himna je postala pjesma Ubavoj nam Crnoj Gori, koju je napisao knežev sekretar Jovan Sundečić. Pjesmu Onamo, `namo! je Bogdan Popović unio u Antologiju novije srpske lirike (1911). Štampana je i u antologijama rodoljubive poezije Pesme domovini Trifuna Đukića (1938), kao i u drugim antologijama srpskog rodoljubivog pjesništva.

Porodično stablo
uredi



















4. Stanko Petrović Njegoš














2. Mirko Petrović Njegoš

















1. Nikola I Petrović Njegoš




















3. Stana Martinović
















Porodica
uredi

Supružnik
uredi
ime slika datum rođenja datum smrti
Milena Vukotić

4. maj 1847. 16. mart 1923.
Deca
uredi
ime slika datum rođenja datum smrti supružnik
Kneginja Zorka

23. decembar 1864. 16. mart 1890. kralj Petar I
Velika kneginja Milica

26. jul 1866. 5. septembar 1951. Veliki knez Petar Nikolajevič
Velika kneginja Anastasija

4. januar 1868. 15. novembar 1935. Georg fon Lojhtenberg; Veliki knez Nikolaj Nikolajevič
Princeza Marija

29. mart 1869. 7. maj 1885. zvana Marica, umrla u mladosti
Princ Danilo

29. jun 1871. 24. septembar 1939. Juta od Meklenburga
Kraljica Jelena

8. januar 1873. 28. novembar 1952. Kralj Vitorio Emanuele III
Princeza Ana

18. avgust 1874. 22. april 1971. Franc Jozef od Batenberga
Princeza Sofija 2. maj 1876. 14. jun 1876. umrla u detinjstvu
Princ Mirko

17. april 1879. 2. mart 1918. Natalija Konstantinović, brak razveden
Princeza Ksenija

22. april 1881. 10. mart 1960. nije se udavala
Princeza Vjera 22. februar 1887. 31. oktobar 1927. nije se udavala
Princ Petar

10. oktobar 1889. 7. maj 1932. Violeta Vegner
Zanimljivosti
uredi

Sa 12 bračnih djeca on i kraljica Milena drže rekord među srpskim dinastijama. Miloš Obrenović je imao 16 djeca, ali je od njih 8 bilo vanbračno.
Takođe drži rekord po dužini vladavine, pošto je vladao 56 godina, od 1860. do 1918.
Od njegova 3 sina, samo je princ Mirko imao potomstvo.
Zbog toga što su mu ćerke bile udavane po raznim evropskim kraljevskim porodicama, imao je nadimak tast Evrope. Ćerka Jelena je bila udata za kralja Italije Vitorija Emanuelea III, Zorka za budućeg kralja Srbije Petra I, dok su ostale bile udate u raznim ruskim i njemačkim kućama.
Nije bio jedini tast Evrope u svoje vrijeme, pošto je taj nadimak imao i danski kralj Kristijan IX.
Bio je djed po majci kralju Jugoslavije Aleksandru i kralju Italije Umbertu II.
Preko ćerke Zorke je bio rodbinski povezan sa Karađorđevićima, a preko žene svog sina Mirka je bio povezan sa Obrenovićima, pošto je Natalija Konstantinović praunuka Jevrema Obrenovića.
Prvi je vladar Crne Gore koji je posjetio Srbiju, kada je za Vidovdan 1896. zvanično posjetio kralja Aleksandra Obrenovića. On je svoju posjetu uzvratio sledeće godine na Đurđevdan.
U vojsci Kraljevine Srbije je bio počasni general, i imao je puk nazvan po sebi. Ukazom kralja Petra I Karađorđevića od 22. (10) avgusta 1910. godine, je imenovan za počasnog generala u srpskoj vojsci. Istim ukazom je njegovom sinu Danilo dat čin počasnog pešadijskog pukovnika, Mirko je imenovan za počasnog pešadijskog kapetana I klase, a Petar je postao počasni artiljerijski potporučnik. Danilo i Mirko su ostali u sastavu 9. pešadijskog puka Srbije `Knjaz Nikola I`, dok je Petar dodeljen timočkom poljskom artiljerijskom puku.[2]
Lično je prisustvovao krunisanju ruskog cara Aleksandra III 1881. godine.
Tokom 1864. je Rusija predlagala da knez Mihailo Obrenović usvoji kneza Nikolu i postavi ga za prestolonaslednika. U austrijskim i nemačkim novinama se 1864. pojavio podatak da, zbog toga što posle višegodišnjeg braka sa kneginjom Julijom nema naslednika, knez Mihailo želi da usvoji Petra Karađorđevića, u to vreme dvadesetogodišnjeg sina kneza Aleksandra Karađorđevića, i da ga postavi za prestolonaslednika. Među prvim objavama te namere je bila vest iz Tagespost-a od 24. (12) juna 1864, u kojoj je navedeno da je Mihailo 20. (8) juna izrazio nameru da izvede to usvajanje. Po toj vesti, osim Rusije nijedna velika evropska sila nije imala ništa protiv toga, ali da bi uz posredovanje Prusije to protivljenje moglo da se premosti.[66] Četiri dana kasnije je Linzer Abendbote (nem. Вечерњи курир Линца) preneo sličnu vest iz Kelnskih novina, uz navode da, pored toga što bi knez Mihailo rešio pitanje nasleđa, time bi bila i rešena zavada između Obrenovića i Karađorđevića, i time bi se praktično spojili. Prema tim vestima, Rusija je bila jedina evropska velika sila koja se protivila usvajanju Petra Karađorđevića, i umesto toga je predlagala da Mihailo usvoji tada 23-godišnjeg kneza Crne Gore Nikolu I Petrovića Njegoša. Petar Karađorđević je u to vreme pohađao Sen Sir u Parizu.[67] Naposletku su planovi propali između ostalog zbog protivljenja Francuske da se van nekog evropskog kongresa ovo, uz ostala pitanja, reši,[68] pa je knez Mihailo usvojio Milana Obrenovića, sina svog brata od strica Miloša.