ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2006.
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Nova strategija spoljne politike Jugoslavije 1956 - 1961 / Dragan Bogetić


Beograd 2006. Mek povez sa klapnama, 380 strana.
Napomena: na predlistu posveta; ako se to izuzme, knjiga je odlično očuvana (kao nova).
J12


U vreme kada je Jugoslavija uživala izuzetan ugled u pokretu nesvrstanih, a i u svetu, glorifikovana je koncepcija miroljubive koegzistencije za čiju se realizaciju ona zalagala i malo je bilo naučnih radova koji su prema tom konceptu ispoljavali i minimum kritičnosti. Istoričari se tom temom nisu ni tada, kao ni kasnije, bavili prvenstveno zbog nedostatka arhivske grade, ali i zbog prenaglašenog uvažavanja imperativa istorijske distance.
Politikološki i publicistički radovi, karakteristični za vreme raspada Jugoslavije, suprotno ranijem vrednosnom pristupu, podvrgavajući opštoj osudi dotadašnju spoljnopolitičku orijentaciju, uglavnom su nesvrstanu politiku ocenili kao istorijsku grešku, koja je socijalističku Jugoslaviju odvojila od razvijenih evropskih država i vezala je za ekonomski i civilizacijski zaostale narode, što je rezultiralo njenim totalnim privrednim kolapsom.
Suštinska slabost većine radova koji su inače samo segmentarno obradivali posleratni spoljnopolitički razvoj Jugoslavije leži. pored ostaloga, u tome što na pravi način nije fokusiran odnos pojedinih odrednica njene međunarodne ekonomske i međunarodne političke orijentacije. Iako je neosporna korelacija između te dve komponente jugoslovenskog nastupa u međunarodnoj zajednici, očita je i relativna nekompatibilnost njihovih premisa kada su u pitanju konkretni regioni ili konkretne države. Dostupni arhivski izvori koji se odnose na jugoslovenske ekonomske preferencijale i ključne inostrane privredne partnere u periodu 1956—1961, ukazuju na sasvim drugačije stanje od onoga na koje upućuje domaća i strana literatura. Da bi se to stanje konačno objektivno rasvetlilo i da bi se konačno popunila i ta „crna rupa” jugoslovenske istoriografije neophodno je prvo utvrditi međunarodne i unutrašnje razloge jugoslovenskog „bekstva iz Evrope`, a potom stvarne spoljnopolitičke prioritete kojima se Jugoslavija u navedenom periodu rukovodila.
Koristeći se dostupnom arhivskom gradom teško je prenebreći činjenicu da je jugoslovensko rukovodstvo sredinom 50-ih godina uvažavalo značaj integracionih kretanja na tlu Zapadne Evrope i razmatralo mogućnost da se preko Balkanskog saveza uz Grčku i Tursku uključi u taj proces. Međutim, ta razmišljanja u vreme kada se rađala ideja o evropskoj samobitnosti naspram dveju vodećih svetskih sila, došla su u sukob sa realnošću unutrašnje ekonomske situacije u Jugoslaviji. Već tada ona je bila teško opterećena bremenom dugova prema Zapadu i potpuno nemoćna da ih sopstvenim izvozom otplati, a istovremeno i podmiri uvozne potrebe. U takvoj situaciji Zapadna Evropa se Jugoslaviji, bez obzira na njenu geografsku pripadnost i civilizacijsku bliskost, činila mnogo udaljenijom i više pretećom nego prekookeanska azijska i afrička prostranstva.
U to vreme, najveći deo jugoslovenskog rukovodstVa je procenjivao da bi Jugoslavija, orijentišući se isključivo na uključivanje u proces evropske integracije, bila inferiorna ne samo politički nego i ekonomski i predstavljala bi puki „sirovinski privezak” Zapadne Evrope. Povezivanjem sa zemljama afroazijskog prostora Jugoslaviji se otvarala perspektiva preuzimanja rukovodeće uloge u tom kontekstu i iznalaženja ogromnog, a što je najvažnije manje zahtevnog tržišta za mladu jugoslovensku privredu. Na prvi pogled sve je vuklo u korist druge solucije. Međutim, složenost međunarodnog položaja u kome se Jugoslavija nalazila lavirajući između Istoka i Zapada nije dozvoljavala jednostavna rešenja.
Iz predgovora



Sadržaj:
UVOD
ODNOS JUGOSLAVIJE PREMA GLAVNIM PROCESIMA, ZBIVANJIMA I SUBJEKTIMA U MEĐUNARODNOJ ZAJEDNICI
SOVJETSKI I AMERIČKI STAVOVI PREMA VANBLOKOVSKOJ POLITICI

I GLAVA: PRERASTANJE DOKTRINARNIH NAČELA U POLITIKU NESVRSTANOSTI
„SUŽAVANJE” SARADNJE SA ZAPADOM I NORMALIZACIJA ODNOSA SA SOVJETSKIM SAVEZOM
Novi jugoslovenski privredni kurs i stvaranje pogodnijih okvira za ekonomsku saradnju sa zapadnim silama
Privikavanje Zapada na jugoslovenski „neutralizam”
PRVI KONTAKTI JUGOSLAVIJE SA ZEMLJAMA AZIJE I AFRIKE
Prvi Titovi kontakti sa budućim liderima nesvrstanosti - putovanje u Indiju i Burmu
Zaoštravanje odnosa Jugoslavije sa Zapadom zbog Titovog puta u Indiju i Burmu
II GLAVA:
NOVA POLITIKA - STARE OPTUŽBE 1956-1957
PODSTICAJI I OGRANIČENJA NA PUTU NORMALIZACIJE JUGOSLOVENSKO-SOVJETSKIH ODNOSA.
MOSKOVSKI RAZGOVORI I PITANJE POVRATKA
JUGOSLAVIJE U LAGER ISTOČNOEVROPSKIH
DRŽAVA
DOGAĐAJI U MAĐARSKOJ I POLJSKOJ I
JUGOSLOVENSKA KONCEPCIJA MIROLJUBIVE KOEGZISTENCIJE
NOVA SPORENJA - STARE OPTUŽBE
DETERMINANTE I SADRŽAJNE KOMPONENTE
SARADNJE SA ZAPADNIM SILAMA
EKONOMSKI ODNOSI SA ZAPADOM — PRELAZAK
SA PROGRAMA POMOĆI NA KREDITNE
TRGOVINSKE ARANŽMANE
Osobenosti i pravna regulativa saradnje SAD sa Jugoslavijom
OGRANIČAVAJUĆI FAKTORI SARADNJE
SA ZAPADOM
Jugoslovensko-sovjetsko približavanje i podozrenje Zapada u kontekstu hipotetičke mogućnosti povratka Jugoslavije u socijalistički lager
Obustava američke vojne pomoći Jugoslaviji
Odlaganje poseta predsednika Tita Sjedinjenim Državama
Prekid diplomatskih odnosa sa SR Nemačkom
Specifičnosti i presedani u novoj organizaciji konzularnih službi
Jugoslavije i SR Nemačke posle prekida diplomatskih odnosa
Jugoslovenska podrška procesu dekolonizacije i novooslobođenim afro-azijskim zemljama
Suecka kriza
Alžirsko pitanje
Politički animoziteti i pitanje dalje ekonomske saradnje sa Zapadom
NOVA PLATFORMA SARADNJE SA VANBLOKOVSKIM ZEMLJAMA

POLITIČKI I EKONOMSKI ODNOSI
JUGOSLAVIJE I INDIJE
Prvi trgovinski ugovori i uspostavljanje ekonomske saradnje
SLIČNOSTI EGIPATSKO-JUGOSLOVENSKIH SPOLJNOPOLITIČKIH KONCEPATA
I EKONOMSKIH STAVOVA
Privredna sarądnja i debalans trgovinske razmene u uslovima klirinskog sistema plaćanja
JUGOSLOVENSKI KONCEPT MIROLJUBIVE
KOEGZISTENCIJE I NOVOOSLOBOĐENE
AFRO-AZIJSKE DRŽAVE
Indonezija
Sirija
Burma
Etiopija
III GLAVA
: POBOLJŠANJE ODNOSA SA ZAPADNIM
SILAMA I INTENZIVIRANJE SARADNJE SA
AFRO-AZIJSKIM ZEMLJAMA U VREME PREKIDA
ODNOSA SA SOCIJALISTIČKIM LAGEROM
PREKID ODNOSA SA SSSR-om
I SOCIJALISTIČKIM LAGEROM
POČETAK SUKOBA - SEDMI KONGRES SKJ
Nacrt programa SKJ — napad na sovjetski model socijalizma Obnavljanje polemike o zbivanjima u Madarskoj povodom vesti o pogubljenju Imre Nađa
Privremeno stišavanje sukoba Jugoslavije i istočnoevropskih država u vreme izbijanja krize na Bliskom i Dalekom istoku
PONOVNO ZAOŠTRAVANJE ODNOSA JUGOSLAVIJE I SOCIJALISTIČKOG LAGERA
1959. GODINE
Intenziviranje antijugoslovenske kampanje u istočnoevropskim državama u skladu sa kursom XXI kongresa KPSS
Druga faza jugoslovensko-sovjetskog sukoba
EKONOMSKI ODNOSI SA SOVJETSKIM
SAVEZOM I ISTOČNOEVROPSKIM ZEMLJAMA

PONOVNO PROBIJANJE MEĐUNARODNE IZOLACIJE I OŽIVLJAVANJE POLITIČKE
I EKONOMSKE SARADNJE SA ZAPADOM
SARADNJA I SPORENJE
Incident oko broda „Slovenija” i dalja saradnja sa Francuskom u kontekstu podrške alžirskom Frontu za nacionalno oslobođenje Britanska reakcija povodom sudskih procesa u Beogradu protiv
protagonista liberalizacije unutrašnjeg sistema u Jugoslaviji
Jugoslovenski neutralizam i anglo-američki imperijalizam
Novo britansko i američko poimanje jugoslovenske vanblokovske politike
Zaoštravanje u odnosima Istok—Zapad: anglo-američka intervencija na Srednjem istoku i eskalacija berlinske krize
Privremeno pogoršanje odnosa sa zapadnim silama

povodom anglo-američke intervencije u Jordanu i Libanu
Pitanje obnove diplomatskih odnosa sa SR Nemačkom u senci berlinske krize i priprema za konferenciju velikih sila

OBNAVLJANJE EKONOMSKE SARADNJE SA ZAPADOM
Trgovinski i kreditni odnosi sa SAD
Ekonomska saradnja sa zapadnoevropskim zemljama
IV GLAVA: INICIJATIVE ZA FORMIRANJE POKRETA VANBLOKOVSKIH DRZAVA
PRVI KORACI KA POVEZIVANJU VANBLOKOVSKIH DRŽAVA -TITOVO PUTOVANJE U ZEMLJE AZIJE I AFRIKE KRAJEM 1958. I POČETKOM 1959.
Zvanična poseta Indoneziji, 23. decembar 1958.— 1. januar 1959
Privatna poseta Burmi, 8—9. januar 1959.
Nezvanična poseta Indiji, 13—18. januar 1959.
Zvanična poseta Cejlonu, 21—26. januar 1959.
Nezvanična poseta Etiopiji, 2—12. februar 1959.
Zvanična poseta Sudanu, 12—18. februar 1959.
Nezvanična poseta Ujedinjenoj Arapskoj Republici 20—28. februar 1959
Krah Naserove politike arapskog ujedinjenja i oživljavanje egipatskog interesa za tešnju saradnju vanblokovskih država
„INICIJATIVA PETORICE` NA XV ZASEDANJU GENERALNE SKUPŠTINE UN
PRIPREMA PRVOG SAMITA NESVRSTANIH — TITOVA POSETA ZEMLJAMA ZAPADNE I SEVERNE AFRIKE
BEOGRADSKA KONFERENCIJA IPROBLEM INSTITUCIONALIZACIJE SARADNJE VANBLOKOVSKIH DRŽAVA
REGISTAR LIČNIH IMENA