ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1971
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

NIKOLA BANAŠEVIĆ

LETOPIS POPA DUKLJANINA I NARODNA PREDANJA

Izdavač - Srpska književna zadruga, Beograd

Godina - 1971

302 strana

23 cm

Povez - Tvrd

Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja



SADRŽAJ:
UVOD
Prva izdanja Letopisa Popa Dukljanina, latinskog Presbyteri Diocleatis Regnum Slavorum. - Narodne pesme glavni izvor Letopisa. Važnost podrobnog i kritičkog pretresanja toga problema.

O UVODNIM REČIMA LETOPISA
Docnije izdavanje i prevođenje Letopisa. - Uvodne Hajparečenice latinskog teksta i njihova tumačenja. nija (Tuberonova i Lucijeva) identifikacija pisca s davanjem naslova njegovom spisu. - O rečima seniores i ratres, legi n audivi u formulama srednjovekovne latinske istoriografije. Reči traditio i narratio i njihovo značenje u tim formulama. - Ko su antiqui seniores? - O pozivanju u latinskim hronikama na pisane izvore i na usmenu tradiciju. - Letopis, delo srpskog pisca? delo ili kompilacija? - Original na latinskom ili na slovenskom? - Razlike između srpskih rodoslova i Dukljaninova Letopisa. Zapadna orijentacija autora Letonuca i njegovo oslanjanje na latinsku istoriografiju srednjeg veka. Fikcija o prevodu sa slovenskog na latinski radi verodostojnosti pričanja Šta se može zaključiti. iz Uvoda Letopisa?


O GLAVAMA I—VII LETOPISA
„Narodne pesme i bajke o narodnoj prošlosti“ prepričane u početnim glavama Letopisa? Razlikovati usmenu, narodnu, tradiciju od pozajmica iz pisanih dela legendarnog karaktera. Raznovrsnost usmene tradicije. Biblijsko poreklo priče o poreklu naroda od tribrata. Ostroilova pogibija, Senuladova osveta i Ratomirovo gonjenje hrišćana. Tragovi učenja crkve u ovim pričanjima.

O GLAVAMA VIII i ІH LETOPISA
Istoričari o tzv. Duvanjskom saboru. Narodna sećanja na takve događaje. Dalma, mesto održavanja sabopa Tendencija priče o saboru u Dalmi. - Crvena i Bela Hrvatska. Klerikalno mišljenje sabora. Crkva Sv. Marije u Duklji.
.
V
O GLAVAMA H—HHІІІ LETOPISA
Smenjivanje dobrih i rđavih kraljeva. Kažnjavanje grešnih vladara u staroj srpskoj književnosti i u Letonucy Skromno poreklo osnivača raške dinastije. Pesme ili priče po Bibliji o Tihomilu? Osveta nad Časlavom u nekolikim varijantama Letopisa. Tragovi u ovom pričanju iz spisa o Ugrima i Hunima.

O GLAVAMA XXIV—XXXV LETOPISA
Bekstvo kralja Radoslava u Rim i povratak njegovog potomka u zemlju svojih otaca. Razna predanja o osnivanju Dubrovnika (vizantijsko, dukljansko, splitsko i dubrovačko) i njihove tendencije. - Kralj Pavlimir-Belo, dve ili jedna ličnost? - O topografskim i etnološkim predanjima vezanim za to ime. Da li je postojao kralj Ljutomir? - O kraljevima Boleslavu i Silvestru u vezi sa Dubravkom Češke i Poljske hronike i pričama o Dubrovniku. - Brakovi kralja Prelimira, Krepimirova sina Svetozara i hromog Legeta. Leget i njegovi sinovi protiv Prelimirovih sinova. - Učešće naroda u dinastičkim borbama i postavljanju kraljeva. - Reči populus, populus terrae, populi, constituerunt regem i sl. u Letopisu i Bibliji. - O brojevima 4 i 7 u Letopisu i Bibliji. - O reči tetrachia i njenim značenjima.

GLAVA HHHVІ LETOPISA.
Osobenost ove glave. Mišljenja o posebnom Žitiju sv. Vladimira. Analiza teksta ove glave s isticanjem hagiografskih elemenata koje sadrži. Praznine u latinskom tekstu i razlike između njega i Orbinijevog prevoda. Da li je postojao `raniji, potpuniji, Život sv. Vladimira, odnosno Vita Sancti Vladimiri? - Istorijska svedočanstva o Vladimiru. Pomeni srpskog kneza u vizantijskoj hronici Jovana Skilice. — O jednoj tezi da Vladimir nije bio Samuilov zet. Ime Vladimirove žene. - Ljubavni roman druge Samuilove kćeri, Miroslave, i vizantijskog vojskovođe Ašota. — Veza Vladimira i Kosare falsifikat Ašotove i Miroslavine avanture? Zašto Skilica ne govori o ratu cara Samuila protiv kneza Vladimira? Datum Samuilova proglašenja za cara i njegova pohoda protiv Drača i Duklje. — Vladimir postao Samuilov zet mnogo pre Ašota. Čudna ženidba Samuilova sina Radomira sa Irinom, grčkom zarobljenicom iz Larise. Hronologija bračnih veza Samuilova sina i dveju kćeri. Sličnost tih veza. Radomirova ženidba sa Irinom i njen odražaj u predanjima o brakovima njegovih sestara. - O završnoj rečenici Vladimirova života u Letopisu i njenim interpretacijama. Pogrešno tumačenje izraza Liber gestorum eius. - Izrazi koji upućuju na latinski original Vladimirova života. - O odnosu srpske srednjovekovne istoriografije i Letopisa Popa Dukljanina. - Da li je život Vladimirov dinastički spis, Likovi Nemanje i Vladimira. Vladimir svetac i čudotvorac. - Hagiografski karakter prikaza njegove ženidbe i mučeničke smrti. Da li su epske pesme izvor romana o Vladimiru i Kosari? - Susret Dukljanskog kneza i careve kćeri u svetlu cistercianske moralne doktrine. Godina Vladimirove mučeničke smrti. - Ubistvo cara Gavrila Radomira. Motiv ubistva u lovu. Ubistvo cara Jovana Vladislava pred Dračem. Nastanak legende o tom događaju. - Krajina, mesto i župa u Duklji. - Prenos Vladimirovih moštiju iz Krajine u manastir Šin-Đon blizu Elbasana. Simbioza legende o sv. Vladimiru i legende o sv. Jovanu Krstitelju. - Izvori službe i žitija sv. Jovana Vladimira. - Sv. Jovan Vladimir uvršten u Srbljak.

O GLAVAMA XXXVII—XLVII LETOPISA
Ubistvo kralja Dragimira u crkvi Sv. Gavrila. - Svetinja kao utočište. Verolomstvo Kotorana. Legenda o trovanju kaluđera u manastiru Sv. Mihaila na Prevlaci. Smrt od kuge Legeta i njegovih sinova na Prevlaci. Sudbina crkve Sv. Mihaila na Prevlaci. . Ustanak kralja Dobroslava (odnosno, Stefana Vojislava) u Zeti, - Prikaz prve njegove pobede. Epizode druge faze rata. rijska svedočanstva o tim bitkama. Ratne veštine letopisaca (Kozme i Dukljanina) pozajmice iz Starog zaveta. Epski motiv sukoba oca i sina kod nas i na strani. - Karakter priče o sukobu Dobroslava i Gojislava. - Kako nastaju slična predanja? - O borbama pojedinaca koje odlučuju o ishodu rata u raznih naroda. Karakter priče o borbi Gojislava protiv Ljudovita. Kralj Mihalja (Mihailo) i njegovi sinovi. Zbrka sa dva Bodina, njene ispravke i upadanje Orbina u nove greške. Gaženje zakleTve kralja Mihaila. Nezahvalnost kralja Bodina. Dukljaninove simpatije na strani kralja Radoslava i njegova potomstva. Pesme o dinastičkim borbama u Zeti? Kraljica Jakvinta, omražena ličnost, i njene veze sa Kotorom i Barijem. Knjiška obrada njenih zločina. Kralj Đorđe, Jakvintin sin, protivnik Vizantije. Besomučne dinastičke borbe i njihovo književno oblikovanje. Gradihna, idealni hrišćanski vladar. Povezanost barske biskupije sa jednom granom dukljanske dinastije. Pop Dukljanin veran latinskoj crkvi i prijatelj vizantijske politike. - Poslednji dukljanski vladar Mihailo i približnije datiranje Letopisa Popa Dukljanina.

Registar
Spisak ilustracija u prilogu
Table des matieres


`U kompleksu pitanja o LETOPISU POPA DUKLJANINA (Barskom rodoslovu), našem izvoru iz druge polovine XII veka, prof. Banašević se latio specijalnog zadatka: da ispita u kolikoj se meri njegova kazivanja oslanjaju na usmenu tradiciju, posebno na junačke pesme. Vrlo ugledni raniji istraživači pretpostavljali su da nam Letopis Popa Dukljanina na mnogo mesta prenosi narodna pričanja i pevanja. Posle studije prof. Banaševića vidimo da su takve pretpostavke iznošene olako, da im se često pribegavalo u nedostatku zadovoljavajućeg objašnjenja o poreklu pojedinih delova Dukljaninovih kazivanja. Izvanredan poznavalac naše narodne epike, koju je mnogo godina proučavao, a u isto vreme romanista, prof. Banašević je mogao da postavi mnogo konkretnije i kompetentnije pitanja O knjiškim i epskim elementima u tekstu Letopisa Popa Dukljanina i da razlikuje oblike i predmete svojstvene junačkim pesmama, i literarna sredstva izražavanja zajednička velikim delovima latinske književnosti srednjeg veka.

Osnovni rezultat studije prof. Banaševića može se pojednostavljeno prikazati kao odlučna i ubedljiva negacija ranijih tvrđenja da su kod Dukljanina sačuvani sadržaji junačkih pesama i da Letopis prenosi usmenu tradiciju.`



Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku.

Nkola Adonc Nicolas Adontz Albanija Ašot Taronit Balkan Balkansko Poluostrvo Bar Bari Bela Hrvatska Belo Bodin Kralj Boasanci Bosna Branislav Bugari Bugarska Vasilije Bugaroubica Vizant Vizantija Vladimir Kralj Duklje Vladislav Vuk Stefanović Karadžić Aleksandar Giljferding Gojislav Goti Gradihna Grgur Grk Grci David Dalma Dalmacija Đuro Daničić Dobroslav Dragimir Drač Dubrovnik Duklja Đorđe Evropa Elbasan Neokastro Epidaur Zahumlje Zeta Zlatarski Jakvinta Italija Konstantin Jireček Jovan Vladislav Karlo Veliki Kedren Georgije Kis Jovan Kovačević Kozma Praški Konstantin Porfirogenit Kosara Kotor Cattaro Krajina Kursilije Legek Leget Ferdinand Lot Ivan Lucije Ljutomir Marko Marulić Milorad Medini Slavko Mijuškovi Miroslava Mihailo Mihalja Mleci Vladimir Mošin Nenius Stojan Novaković Mavro Orbini Georgije Ostrogorski Ostroilo Ohrid Pavlimir Pajsije Prevalitana Prelimir Prespa Prečista Krajinska Primorje Đorđe Radojičić Nikola Radojčić Radomir Radoslav Raška Rim Rimljani Roman Romani Sava Samuilo Saraceni Vladimir Sveta Marija Mihailo Petar Svetopelek Skadar Jovan Skilica Sloveni Srbin Srbija Srem Stefan Vojislav Dušan Stefan Stefan Nemanja Tihomil Tehomil Tycomil Toma Travunija Turpin Ugri Hafner Hrist Carigrad Ludovik Tubero Crijević Časlav Ferdo Šišić