ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Jezik: Srpski
Godina izdanja: Tv

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!


Krušedol se sastoji od dve celine, muškog manastira sa crkvom posvećenom Blagovestima koji je osnovao vladika Maksim Branković i ženskog manastira sa crkvom posvećenom Sretenju, koji je podigla njegova majka, zamonašena despotica Angelina.[3] Manastir je osnovao despot Đorđe Branković (u monaštvu nazvan Sveti Maksim) uz pomoć vlaškog vojvode Jovana Njagoja, između 1509. i 1516. godine. Neki istraživači smatraju da se na tom mestu nalazilo svetilište stare slovenske vere.[4]


Krušedol
Nedaleko od manastira Krušedola, majka Angelina je podigla crkvu i ženski manastir u kojem je i sama živela. Ta crkva je kasnije postala parohijska crkva sela Krušedola. U 19. veku su još postojali ostaci manastirskih ćelija u kojima je živela krušedolska porodica Ćelijašević.[5] U istoriji monaštva se postojanje dvojnih manastira može pratiti od najstarijih vremena, a mogućnost njihovog osnivanja predviđena je već tipikom Svetog Vasilija Velikog.[6]

U manastiru su održana dva srpska crkveno-narodna sabora 1706. i 1708. godine.

Sredinom 17. veka manastir ima impozantan broj kaluđera. Bilo ih je po svedočenju vladike Melentijevića (1723) tada - 90 kaluđera i 12 staraca koji su živeli u `kinovijskoj zajednici`.[7] Prilikom povlačenja Turaka iz Srema 1716, manastirski konaci su oštećeni, a crkva spaljena. Bilo je to tokom opsade Petrovaradina, kao i nakon turskog poraza. Po arhimandritu Dimitriju Krestiću[8]: Manastir kao i sav predeo oplene; monahe koji se nisu uklonili, potuku; a telesa svetitelja iseku i iskomadaju.[9]

Obnavljanje Manastira

Zvonik iz 1726. godine na Blagoveštenskoj crkvi Manastira Krušedol
Obnavljanje manastira je počelo 1721. godine i trajalo je 35 godina.[10] Mitropolit Vićentije Popović je napravio opštu kuhinju, trpezariju, podrum.

Autori uljanog zidnog slikarstva u obnovljenom manastiru bili su Jov Vasiljević i Stefan Tenecki.[10]

Najveće zasluge je imao Nikanor Melentijević, episkop Pečujski. On je tu bio od prvog dana monaškog života; prošao sve stepenice od đaka, preko đakona do sveštenika. Patrijarh Arsenije ga je postavio za arhimandrita Krušedolskog, a Mitropolit Sofronije - za episkopa Pečujskog. Ali kada je saznao da je izgoreo manastir Krušedol, on je ostavio svoju vladičansku stolicu u Pečuju, došao na Frušku goru i sav se posvetio obnovi Krušedola. Podigao je dugu istočnu stranu manastira sa kapelom, uz koju je napravio svoju ćeliju prozvanu Vladikina soba. Izgradio je još i gostionicu i ostave za useve, čije je plodove manastir desetkom ubirao.[11] U manastiru se Nikanor i upokojio 1739. godine, a na grobnom spomeniku je bilo uklesano: Bist velikij ktitor.

Uz zapadno krilo konaka izgrađen je visoki barokni zvonik 1726, visok 16 hvati, koji su platili Novosađani, Bogdanovići - Nedeljko, Stojić i Vasilije. Braća su i postavili zvona, ali i crkvu pokrili.[12] Između 1742. godine, kada je produžena prednja strana manastira, i 1750. godine obnovljena je crkva. Izgradnja četvorostranih manastirskih konaka završena je 1753. godine. Proiguman Pajsije podigao je pred crkvom klisarnicu sa ćelijama i podrumom. Duhovnik Sofronije obnovio je ćelije. Hadži Isaija iz manastira Grabovca, napravio je nove stolove i krstove.

Tokom 1855-1856. godine vršena je velika obnova zdanja i manastirskih krovova. Knez Mihajlo Obrenović je 1856. godine dao manastiru 2000 f. za opravku. A Karlovčanin, advokat Stefan Ristić, platio je da se plehom pokrije oltar na kapeli Sv. Maksima, arhiepiskopa i Despota srpskog, u kojoj su tada bile mošti prepodobne majke Angeline.[13]

Georgije episkop Temišvarski je 1751. godine dao da se oslika oltar. Jovan episkop Karansebeški je 1756. godine realizovao oslikavanje srednje crkve i izgradio pevnice. U crkvi postoje dva sloja zidnog slikarstva. Stariji sloj su freske slikane između 1543. i 1546, a drugi sloj su uzane zidne slike koje su nastale između 1750. i 1756. godine. Na zapadnoj fasadi crkve je freska sa predstavom strašnog suda nastala krajem XVII veka.


Sahrana kralja Milana u manastiru Krušedol
Godine 1724. manastirsko bratstvo je činilo 26 kaluđera, među kojima su bili: Nikanor Melentijević, episkop Krušedolski, Atanasije arhimandrit Krušedolski, proigumani Avakum i Georgije, Stefan duhovnik, Hadži Avakum, te devet jeromonaha, šest đakona i četiri prosta monaha.[14] U Drugom svetskom ratu, manastir nije razoren, ali je opljačkana bogata i vredna manastirska riznica. Manastir je posle rata obnovljen.

U crkvi, ispred ikonostasa, nalaze se kivoti u kojima su smešteni ostaci moštiju svetih Brankovića, tj. despota Đorđa Brankovića i njegovih roditelja, Angeline i slepog Stefana Brankovića. Ti kivoti su napravljeni i obojeni 1759. godine zahvaljujući novosadskom birovu Davidu Rackoviću. U priprati sa desne strane nalazila se zidana grobnica Sv. Maksima (1838).

U manastirskoj crkvi, u priprati leže i posmrtni ostaci mnogobrojnih značajnih Srba. Između ostalih tu su sahranjeni: patrijarh Arsenije III Čarnojević (1706), mitropolit Isaija Đaković (1708), patrijarh Arsenije IV Jovanović Šakabenta (1748), mitropolit Vikentije Popović (1725), grof Đorđe Branković (tu od 1744), pukovnik graničarski Atanasije Rašković (umro 1753), vojvoda Stevan Šupljikac (1848), knjeginja Ljubica Obrenović i kralj Milan Obrenović.