ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2008.
Jezik: Srpski
Autor: Strani

Pokušaj proučavanja političke i istorije prirode Temišvarskog Banata u pismima upućeni nekim viđenijim osobama i naučnicima / Frančesko Grizelini



Pančevo 2008. Mek povez, ilustrovano, 361 strana + presavijeni listovi sa mapama i crtežima u prilogu.
Knjiga je odlično očuvana.
J14



Frančesko Grizelini (Venecija, 1717. - Milano, 1787.) rođen je 12. avgusta 1717. godine. Po napuštanju svešteničkog poziva, posvetio se studijama humanističkih i prirodnih nauka. Bavio se geografijom i kartografijom, prirodnim naukama, istorijom i filozofijom, književnošću i pozorišnom umetnošću. Godine 1752. napisao je pozorišnu kritiku italijanske komedije, a tri godine kasnije tragikomediju ”Socrate filosofo sapientissimo”. Sačinio je biografiju fra Paola Sarpija, koja se pojavila u nekoliko izdanja `lstoria del Concilio Tridentino`, od 1760. godine i kojom je privukao toliko pažnje, da je stavljen na Index (spisak knjiga zabranjenih od strane Vatikana). Ovo je bilo i jedino Grizelinijevo delo koje se moglo naći u američkim bibliotekama. Od 1765. do 1776. objavljivao je ”ltalijanski časopis” (”Giornale d Italia”), koji se bavio temama iz oblasti poljoprivrede i nauke. Grizelini je bio član akademija u Londonu, Bernu, Gorici, Firenci, Bolonji...
Grizelini je period od 1774. do 1777. proveo u obilasku
Banata i, kao rezultat saznanja do kojih je tada došao, nastalo je raskošno delo o istoriji i prirodi prostora između Tise, Dunava, Vlaške i Moldavije i Moriša. Delo je posvećeno carici Mariji Tereziji (1740-1780.), a javnosti je predstavljeno u Beču, 1780. godine.
Grizelinijeva knjiga o Temišvarskom (Tamiškom) Banatu, u obliku 21 pisma, zamišljena je kao celina koja obuhvata dva dela: političku i istoriju prirode Banata.
Prvi deo čini devet pisama, od kojih su prva četiri posvećena grofu Johanu Sorou, c.-k. general-majoru, komandantu grada i tvrđave Temišvar i kavalieru visoog vojnog reda Marije Terezije. Ta pisma podeljena su prema hronološkim odrednicama banatske istorije: od vremena rimske provincije, preko Velike seobe naroda i osvajanja od Mađara, do 1456.; od 1456. do 1553., kada je Banat došao pod tursku vlast; od tada do 1695. i od 1695. do austrijskog osvajanja 1716. Peto pismo, u kome se pisac bavi vremenom preostalih 60 godina, posvećeno je grofu Jakobu Duracu, izaslaniku Mletačke republike. Šesto, sedmo, osmo i deveto pismo, u kojima se osvrnuo na stanovništvo i značaj prirode i privrede za istoriju Banata, upućena su, redom: baronima Josifu Špergesu i Pompeju Briđidu, opatu Đirolamu Tirabošiju, bibliotekaru mondenskog vojvode i grofu Karlu Firmianu, generalmaestru pošta Italije.
Drugi deo sastavljen je od 12 pisama, od kojih je 11 `adresirano` na opata Domenika Lazara Spalancanija, člana kraljevskih akademija iz Londona i Berlina i dr. naučnih društava, profesora istorije prirode C.-k. univerziteta u Paviji. Poslednje, 12. pismo drugog dela, namenjeno je profesoru botanike na Univerzitetu u Paviji, De Skopoliju.