ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 19
Jezik: Srpski
Autor: Strani

SOLUNSKI proces Dejvid Mekenzi Fineks Beograd 1998 Tvrd povez ćirilica 363 stranice sjajno ocuvano dvadesetak stranica markerom podvuceno i ima potpis

Prvi svetski rat je trajao od 1914. do 1918. godine. U njemu je učestvovala većina velikih svetskih sila, grupisanih u dva sukobljena vojna saveza: Saveznika (okupljenih oko Trojne Antante) i Centralnih sila.[1] Više od 70 miliona ljudi je bilo pod oružjem, a od toga preko 60 miliona ljudi u Evropi je bilo mobilisano u jedan od najvećih ratova u istoriji.[2][3] Posledice rata su bile da je ubijeno više od 15 miliona ljudi, 20 miliona ranjeno, a direktne učesnice rata pretrpele su i ogromna razaranja država i privreda.[4] Prvi svetski rat poznat je i pod imenima Veliki rat i Svetski rat (do izbijanja Drugog svetskog rata).

Prvi svetski rat su vodila dva velika saveza. Sile Antante su na početku činile Srbija, Crna Gora, Rusija, Francuska, Velika Britanija i Japan. Centralne sile su pre početka rata činile Nemačka, Austrougarska i Italija, koja je zbog Londonskog ugovora od 26. aprila 1915. godine, kojim je za Italiju predviđen deo Dalmacije, Istra, Gorica, Kvarnerska ostrva i Dodokanezi, pristupila silama Antante. Osmansko carstvo se pridružilo Centralnim silama oktobra 1914, a godinu dana kasnije to je uradila i Bugarska. SAD ulaze u rat 6. aprila 1917. posle objavljivanja Cimermanovog telegrama kojim dobijaju povod. Rumunija pristupa Antanti 1916 kada je potpisan Bukureški sporazum. Grčka je na početku rata bila neutralna, ali 1917. pristupa strani Antante. Do završetka rata, od evropskih zemalja Holandija, Švajcarska, Španija i skandinavske države su ostale zvanično neutralne.

Neposredni povod za rat je bio atentat na naslednika austrougarskog prestola, nadvojvodu Franca Ferdinanda u Sarajevu 28. juna 1914, koga je ubio Gavrilo Princip, Srbin iz Bosne, koja je tada bila deo Austrougarske. Objava rata Austrougarske Srbiji aktivirala je niz savezništava koja su pokrenula lančanu reakciju objava rata. Do kraja avgusta 1914. veći deo Evrope se našao u ratu.

Rat se vodio na nekoliko ratišta koji su presecali Evropu. Zapadni front se odlikovao sistemom rovova i utvrđenja koje je odvajala ničija zemlja. Ova utvrđenja su se prostirala dužinom većom od 600 km. Zapadni front prostirao se od Antverpena na severu do neutralne Švajcarske na jugu. Na Istočnom frontu, koji se vodio na dužini od 1600 km, velika prostranstva istočnoevropskih nizija i ograničena železnička mreža nisu omogućile da se ovde razvije stanje kao na Zapadnom frontu, iako su sukobi bili podjednako žestoki. Pored toga, žestoki sukobi su vođeni na Balkanskom, Bliskoistočnom i Italijanskom frontu, a neprijateljstva su se odvijala na moru, i po prvi put, u vazduhu.

Rat je okončan potpisivanjem nekoliko mirovnih sporazuma, od kojih je najvažniji Versajski mir 28. juna 1919, iako su sile Antante potpisale primirje sa Nemačkom 11. novembra 1918. Najuočljivija posledica rata je bila nova teritorijalna podela Evrope. Sve članice Centralnih sila izgubile su teritorije, a stvorene su nove države. Nemačko carstvo je izgubilo svoje kolonije, proglašeno je odgovornom za rat i prinuđeno da plaća veliku odštetu. Austrougarska i Osmansko carstvo su bili raspušteni. Od teritorija koje je zauzimala Austrougarska stvorene su Austrija, Mađarska, Čehoslovačka i Kraljevstvo SHS. Osmansko carstvo je ukinuto, teritorije Carstva van Anadolije su bile dodeljena kao protektorati silama Antante, dok je jezgro Osmanskog carstva reorganizovan u Republiku Tursku. Ruska Imperija, koja je izašla iz rata nakon Oktobarske revolucije, je izgubila veliki deo teritorije na zapadu, a na tim teritorijama stvorene su nove države: Finska, Estonija, Letonija, Litvanija i Poljska. Nakon rata osnovano je Društvo naroda kao međunarodna organizacija posvećena izbegavanju budućih ratova rešavanjem sporova između država diplomatskim putem. Prvi svetski rat je označio kraj poretka koji je postojao nakon Napoleonovih ratova i bio je važan faktor izbijanju Drugog svetskog rata.