ISBN: Ostalo
Godina izdanja: .
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

odlicno stanje


Autor (i): Salim Ceric
Format: 21x15 cm.
Broj strana: 246
Izdavač i godina izdanja: Svjetlost Sarajevo 1968.
Tvrd povez
Pismo: Latinica




Muslimani su južnoslovenski narod, priznat kao takav od 1971. godine u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji. U okviru SFRJ, Muslimani su pretežno živeli u SR Bosni i Hercegovini, u kojoj su bili najbrojniji narod (prema popisu iz 1991. godine bilo ih je oko 1.905.274 ili 43,65%). U vreme postojanja Jugoslavije, Muslimani su govorili srpskohrvatskim jezikom, a pre priznanja njihove narodnosti 1971. godine, izjašnjavali su se kao pripadnici drugih naroda u SFRJ (najčešće kao Srbi ili Hrvati, odnosno Jugosloveni), dok je pojam musliman bio samo odrednica za versku pripadnost. Potomci su Južnih Slovena (uglavnom Srba) koji su svojevoljno ili pod pritiskom prešli u islam za vreme osmanske vlasti.


Fragmentacija[uredi]
Za vreme postojanja SFRJ, velika većina muslimanskog naroda bila je izrazito jugoslovenski orijentisana.[6] Međutim, nakon tragične pogibije Džemala Bijedića, predsednika Saveznog izvršnog veća (1971—1977), koji je kao hercegovački Musliman bio iskreni Jugosloven, vodeći kadrovi SKJ iz redova Muslimana počeli su da vode oportunističku politiku interesnog zatvaranja u okvire republičkih granica.[7] Iako su Muslimani živeli ne samo u Bosni i Hercegovini, već i u pojedinim krajevima Srbije i Crne Gore, kao i širom Jugoslavije, partijska elita u Sarajevu je tokom osamdesetih godina u potpunosti zanemarila potrebu za očuvanjem narodnog jedinstva u okviru Jugoslavije kao zajedničke države, čime je postavljena osnova za uspon partikularističkih tendencija koje su bile fokusirane isključivo na Bosnu i Hercegovinu.[8]

Takvom politikom, dato je zeleno svetlo za uspon nacionalističkih snaga, na čelu sa Alijom Izetbegovićem i njegovom Strankom demokratske akcije, koja je 1990. godine na republičkim izborima zadobila poverenje velike većine bosansko-hercegovačkih Muslimana. Time je dat zamah separatističkim tendencijama ne samo u odnosu na Jugoslaviju kao zajedničku državu, već i u odnosu na celinu muslimanskog naroda, koji je živeo širom Jugoslavije. Takva politika je dostigla kulminaciju početkom 1992. godine, kada se velika većina bosansko-hercegovačkih Muslimana na referendumu opredelila za otcepljenje Bosne i Hercegovine od Jugoslavije, iako je takva odluka direktno dovodila do cepanja samog muslimanskog naroda i državno-političkog odvajanja od Muslimana u Srbiji i Crnoj Gori.

Dodatni korak ka razbijanju jedinstva učinjen je 1993. godine na Prvom bošnjačkom saboru u Sarajevu, kada je odlučeno da se dotadašnji jugoslovenski Muslimani preimenuju u Bošnjake, čime je tom starinskom regionalnom nazivu za stanovnike Bosne dato novo nacionalno značenje. Ova odluka izazvala je brojne nedoumice, kako među Muslimanima u Hercegovini, koji se nikada (čak ni u regionalnom smislu) nisu smatrali Bošnjacima, tako i među Muslimanima u Srbiji i Crnoj Gori, što je tokom narednih godina dovelo do novih rasprava i trajnih podela. Usvajanjem novog imena, među Muslimanima je započeo proces bošnjakizacije, koji se iz Bosne i Hercegovine proširio i na područja susednih država.

Nakon političkih promena u Saveznoj Republici Jugoslaviji (2000), pripadnici muslimanskog naroda u Srbiji i Crnoj Gori su takođe potpali pod udar bošnjačenja. Usprotivivši se veštačkom nametanju etničkog bošnjaštva, predsednik Matice muslimanske u Crnoj Gori, dr Avdul Kurpejović je 2014. godine naglasio da se `velikobošnjački nacionalistički, islamski asimilatorski program` temelji na Islamskoj deklaraciji Alije Izetbegovića.[9] Uprkos tendencijama koje se ispoljavaju u vidu bošnjačenja, odnosno prevođenja u bošnjački etnički korpus, deo etničkih Muslimana u Srbiji i Crnoj Gori zadržao je svoju narodnu posebnost i svoje tradicionalno ime.

Savremeno stanje[uredi]

Etnička karta Raške oblasti prema popisu iz 2002. godine, sa naznačenom većinom etničkih Muslimana u pojedinim mestima na području opština Prijepolje, Sjenica, Pljevlja, Bijelo Polje i Berane.

Udeo etničkih Muslimana u stanovništvu Crne Gore prema popisu iz 2011. godine
Za više informacija pogledajte: Etnički Muslimani u Srbiji, Etnički Muslimani u Crnoj Gori, Etnički Muslimani u Bosni i Hercegovini i Etnički Muslimani u Hrvatskoj
Prema popisu stanovništva iz 2002. godine, na području Srbije je zabeleženo 19.503 etničkih Muslimana, od čega je 11.252 popisano na centralnim područjima Srbije, 3.634 na području AP Vojvodine, a 4.617 na području Grada Beograda. Rezultati poslednjeg popisa iz 2011. godine pokazuje da se ukupan broj etničkih Muslimana u Srbiji povećao, tako da je zabeleženo ukupno 22.301 (+14 %) pripadnika muslimanskog naroda, od čega je 14.945 popisano na centralnim područjima Srbije, 3.360 u Vojvodini i 3.996 u Beogradu.[10]

Prema popisu stanovništva iz 2003. godine, u Crnoj Gori je bilo 24.625 etničkih Muslimana, dok je prema poslednjem popisu iz 2011. godine u Crnog Gori živelo 20.537 (-17 %) pripadnika muslimanskog naroda. Prema službenim rezultatima popisa stanovništva iz 2013. godine, u Bosni i Hercegovini je živelo 12.121 pripadnika muslimanskog naroda. Prema rezultatima popisa iz 2011. godine, na području Hrvatske je živelo 7.558 etničkih Muslimana. Prema popisima stanovništva 2002. godine, u Sloveniji je živelo 10.467 pripadnika muslimanskog naroda, dok je u Severnoj Makedoniji živelo 2.553 etničkih Muslimana.

Srodne zajednice[uredi]
Po veri i običajima, Muslimanima su bliske četiri zajednice koje su za vreme postojanja Jugoslavije ubrajane u isti korpus:

Srbi muslimani: Po pripadnosti islamskoj veri i zajedničkom poreklu, Srbi muslimani su zajednica koja je etničkim Muslimanima najbliža po zajedničkim tradicijama, običajima i istorijskom nasleđu.
Bošnjaci: Pored Bosne i Hercegovine, značajan broj pripadnika bošnjačke nacije živi u Srbiji i Crnoj Gori, uglavnom u Raškoj oblasti i Polimlju (jugozapadna Srbija i severoistočna Crna Gora). Najvećim delom potiču od islamizovanih Srba sa prostora srednjovekovne Bosne i Srbije.
Goranci: Najvećim delom žive u Gori, najjužnijoj oblasti AP Kosova i Metohije. Goranci su srpskog porekla, ali su sa vreme SFRJ bili prinuđeni da se izjašnjavaju kao Muslimani. Danas se slobodno izjašnjavaju kao Goranci i kao takvi su priznati na popisima stanovništva u Srbiji. Međutim, Goranci koji su ostali da žive u Gori imaju mnogo problema sa privremenim vlastima samoproglašene `Republike Kosovo`. Na Gorance se vrši veliki pritisak da prihvate bošnjački ili albanski kao maternji jezik i uglavnom se tretiraju kao Bošnjaci, dok se kao Goranci mogu izjašnjavati samo formalno.[11]
Torbeši: Etničke Muslimane u Makedoniji smatraju kao posebnu etničku grupu Makedonaca, koja govori makedonskim jezikom. Ovi makedonski muslimani su takođe poznati pod imenom Torbeši, mada se oni u etničkom smislu radije izjašnjavaju kao Turci i Albanci (sam naziv Torbeš smatraju uvredljivim). Oni su južnoslovenskog porekla, a islamsku veru su primili tokom razdoblja turske vlasti.
Vidi još[uredi]
Etnički Muslimani u Srbiji
Etnički Muslimani u Crnoj Gori
Etnički Muslimani u Bosni i Hercegovini
Etnički Muslimani u Severnoj Makedoniji
Etnički Muslimani u Hrvatskoj
Srbi muslimani
Goranci
Torbeši
Pomaci
Bošnjaci
Integralno bošnjaštvo
Bošnjački nacionalizam
Bošnjakizacija
Južni Sloveni

kuran koran ljubibratić bosna i hercegovina istorija bosne i hercegovine ... istorija muslimana ...