Godina izdanja: 1994
ISBN: 86-379-0396-7
Autor: Domaći
Vrsta: Eseji i kritike
Jezik: Srpski

Autor - osoba Pavlović, Miodrag
Naslov Ogledi o narodnoj i staroj srpskoj peoziji / Miodrag Pavlović
Vrsta građe poezija
Jezik srpski
Godina 1994
Izdavanje i proizvodnja Beograd : Srpska književna zadruga, 1994
Fizički opis 287 str. ; 18 cm
Zbirka Mala biblioteka Srpske književne zadruge
Napomene cir.
Predmetne odrednice Srbija -- narodna poezija

SADRŽAJ
I
LIRSKA MITOLOŠKA NARODNA POEZIJA
Lirska mitološka narodna poezija 7
„Ženidba sjajnoga mjeseca“ 17
„Vilin čudesni grad“ 26
„Vila zida grad“ 33
Narodna pesma „Ženidba vrapca podunavca“ 44
„Jelen vodu mućaše“ 49
Rosa i bosiljak u narodnoj pesmi „Bosiljak i rosa“ 53
„Izjeden ovčar“ 60
Narodna pesma „Braća i sestra“ 67
Pevanje Petra Dolnjozemca 75
„Sveci blago dele“ 80
Pošto aždaja proždra jelena 85
II
JUNAŠTVO U ANTROPOLOŠKOM KLJUČU
Junaštvo u antropološkom ključu 95
Uz „Smederevsku bugaršticu“ 112
Marko se proizvodi u junaka („Uroš i Mrljavčevići“) 120
Pesma o Strahiniću Banu 127
„Zidanje Skadra na Bojani“ 139
„Zidanje Ravanice“ 148
Epsko pevanje o Kosovskom boju 156
„Smrt Marka Kraljevića“ 179
„Ženidba Milića Barjaktara“ 182
„Stari Vujadin“ ili rasprava o očima 187
Uz pesmu „Obretenije glave kneza Lazara“ 193
III
NAŠA SREDNJOVEKOVNA POEZIJA
Naša srednjovekovna poezija 201
Vizantijska kultura i srpska folklorna tradicija 207
Polaganje umirućeg na travu 213
Teodosijevo Žitije Petra Koriškog 218
Natpis na mramornom stubu na polju Kosovu 224
Čitati Danila II 230
Pohvalno slovo knezu Lazaru 239
Mitološki sloj u Njegoševom „Gorskom vijencu“ 249
EPILOG
Elementi za jednu poetiku srpskog pesništva 259
POGOVOR
Žarko Trebješanin: Čari Pavlovićevog odgonetanja srpske poetske baštine 269
Bibliografija teorijsko-esejističkih knjiga i studija Miodraga Pavlovića 283

Miodrag Pavlović (Novi Sad, 28. novembar 1928 – Tutlingen, 17. avgust 2014) bio je srpski književnik, pesnik i esejista, akademik SANU i dugogodišnji urednik Prosvete.
Rođen je 1928. u Novom Sadu. Osnovnu i srednju školu je završio u Beogradu, kao i Medicinski fakultet koji je studirao u periodu 1947-1954. On je pesnik, pripovedač, esejista, dramski pisac, prevodilac i antologičar. 1952. je objavio svoju prvu zbirku pesama pod nazivom „87 pesama”. Ova zbirka pesama se smatra prekretnicom u novijoj srpskoj poeziji i ona je u potpunosti opredelila dalji životni put Miodraga Pavlovića. Nakon njegove znamenite knjige „87 pesama”, koja je, nasuprot socrealizmu, proklamovala neonadrealistički protest, Pavlović je, onda kada je to bila ideološko-politička jeres, posegao za revalorizacijom naše nepravedno zapostavljene pesničke prošlosti. Miodrag Pavlović je u duhovnom sazvučju balkanske tradicije i živog preplitanja mitskih i istorijskih nanosa ustanovio nov tip srpskog pesništva.
Imao je vodeće mesto u modernoj srpskoj poeziji počev od već kultne knjige „87 pesma” čije je objavljivanje 1952. označilo definitivni raskid njega i njegove generacije sa nametnutim dogmama, estetskim i ideološkim, u stvaralaštvu. Izvanredan znalac srpske i evropske poezije, sjajan esejista. Jedan od najuticajnijih pesnika posleratne srpske književnosti. Njegova poezija i eseji su objavljeni na svim evropskim jezicima i nekoliko orijentalnih jezika. Njegova dela su naročito prevođena na nemački jezik i vrlo visoko ocenjivana u najuglednijim nemačkim listovima, čemu je znatno doprineo nemački prevodilac Peter Urban, Pavlovićev dugogodišnji prijatelj. Zastupljen je u prvoj antologiji moderne srpske poezije na nemačkom jeziku koja je izašla 2004. godine. Ova antologija se zove „Pesma pomera brda” prema jednom stihu Miodraga Pavlovića, antologija sadrži 260 pesama od 82 pesnika. 1960. je postao dramaturg u Narodnom pozorištu u Beogradu. Radio je 12 godina kao urednik u izdavačkom preduzeću „Prosveta”.
Bio je redovni član Evropske akademije za poeziju. Dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti postao je 1978, a redovni član 1985. godine. Bio je jedan od akademika koji su potpisali Apel protiv rata, ovaj apel je objavljen 18. novembra 1991. Bio je i jedan od izvršilaca poslednje volje Isidore Sekulić.
Umro je u Tutlingenu 17. avgusta 2014. godine, gde je živeo sa suprugom Marlenom, sa kojom je imao ćerke Kristinu i Jasminu.
Najznačajnija dela
Među najznačajnija njegova dela spadaju zbirke poezije „87 pesama” (1952), „Stub sećanja” (1953), „Hododarje” (1971), „Ulazak u Kremonu” (1989), „Kosmologija profanata” (1990), „S Hristom netremice” (2001), romani „Drugi dolazak” (2000), „Afroditina uvala” itd. Napisao je više knjiga eseja. Sastavio je nekoliko antologija poezije, među njima se posebno ističe „Antologija srpskog pesništva od XIII do XX veka” (1964, a potom veliki broj izdanja). Ova antologija je ponovo vratila na poetsku scenu neke zaboravljene pisce kao što je na primer Milica Stojadinović Srpkinja.
Poezija
87 pesama, Novo pokolenje, Beograd, 1952.
Stub sećanja, Novo pokolenje, Beograd, 1953.
Oktave, Nolit, Beograd, 1957.
Mleko iskoni, Prosveta, Beograd, 1963.
87 pesama (izbor poezije), Nolit, Beograd, 1963.
Velika Skitija, Svjetlost, Sarajevo, 1969.
Nova Skitija, izd. časopisa „Književnost“, Beograd, 1970.
Hododarje, Nolit, Beograd, 1971.
Svetli i tamni praznici, Matica srpska, Novi Sad, 1971.
Velika Skitija i druge pesme (izabrane i nove pesme), SKZ, Beograd, 1972.
Zavetine, Rad, Beograd, 1976.
Karike, Svetlost, Kragujevac, 1977.
Pevanja na Viru, Slovo ljubve, Beograd, 1977.
Bekstva po Srbiji, Slovo ljubve, Beograd, 1979.
87 pesama, Dečje novine, Gornji Milanovac, 1979 (treće izdanje).
Izabrane pesme, Rad, Beograd, 1979.
Vidovnica, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
Poezija I i Poezija II, u okviru Izabranih dela Miodraga Pavlovića, „Vuk Karadžić“, Beograd, 1981.
Divno čudo, Nolit, Beograd, 1982.
Zlatna zavada, Gradina, Niš, 1982.
Sledstvo, SKZ, Beograd, 1985.
Poezija, Prosveta, Beograd, 1986.
Svetogorski dani i noći, Jedinstvo, Priština, 1987.
Odbrana našeg grada, Smederevska pesnička jesen, Naš glas, Smederevo, 1989.
Ulazak u Kremonu, Nolit, Beograd, 1989.
Knjiga staroslovna, SKZ, Beograd, 1989; 1991 (drugo izdanje).
Bezazlenstva, Milić Rakić, Valjevo, 1989.
On, Bratstvo-jedinstvo, Novi Sad, 1989.
Divno čudo, NIRO „Književne novine“, Beograd, 1989 (drugo izdanje).
Cosmologia profanata, Grafos, Beograd, 1990.
Esej o čoveku, KOV, Vršac, 1992.
Pesme o detinjstvu i ratovima, SKZ, Beograd, 1992.
Knjiga horizonta, Prosveta, Beograd, 1993.
Nebo u pećini, Krajinski književni krug, Negotin, 1993.
Međustepenik, KOV, Vršac, 1994.
Ulazak u Kremonu, GNB „Žarko Zrenjanin“ i Zenit“, Zrenjanin, 1995 (drugo izdanje).
Bekstva po Srbiji i Sledstva, „Valjevska štamparija“, Valjevo, 1995.
Nebo u pećini, Disovo proleće, Čačak, 1996 (drugo izdanje).
Izabrane i nove pesme, Prosveta, Beograd, 1996.
Novo ime kletve, SKC, Beograd, 1996.
Posvećenje pesme (izbor iz poezije), Prosveta, Niš, 1996.
Izabrane pesme, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1996.
Velika Skitija i druge pesme (izabrane i nove pesme), SKZ, Beograd, 1996 (drugo izdanje).
Srbija do kraja veka (izabrane pesme), Zadužbina Desanke Maksimović, Narodna biblioteka Srbije i SKZ, Beograd, 1996.
Proza
Most bez obala, Matica srpska, Novi Sad, 1956, 1982.
Bitni ljudi, Prosveta, Beograd, 1995.
Eseji
Rokovi poezije, SKZ, Beograd, 1958.
Osam pesnika, Prosveta, Beograd, 1964.
Dnevnik pene, Slovo ljubve, Beograd, 1972.
Poezija i kultura, Nolit, Beograd, 1974.
Poetika modernog, Grafos, Beograd, 1978. (Nagrada „Đorđe Jovanović”)
Ništitelji i svadbari, BIGZ, Beograd, 1979.
Nove slikarske godine Miće Popovića, „Merkur“, Apatin, 1979.
Eseji o srpskim pesnicima i Poetika modernog, u okviru Izabranih dela Miodraga Pavlovića, „Vuk Karadžić“, Beograd, 1981. (pogovor Nikole Miloševića).
Prirodni oblik i lik, Nolit, Beograd, 1984.
Slikarstvo Mladena Srbinovića, SANU, Beograd, 1985.
Obredno i govorno delo, Prosveta, Beograd, 1986.
Poetika žrtvenog obreda, Nolit, Beograd, 1987. (Nolitova nagrada)
Govor o ničem, Gradina, Niš, 1987.
Hram i preobraženje, Sfairos, Beograd, 1989.
Čitanje zamišljenog, Bratstvo-jedinstvo, Novi Sad, 1990.
Eseji o srpskim pesnicima, SKZ, Beograd, 1992.
Ogledi o narodnoj i staroj srpskoj poeziji, SKZ, Beograd, 1993.
Poetika žrtvenog obreda, SKC, Beograd, 1996 (drugo izdanje).
Drame
Igre bezimenih, Prosveta, Beograd, 1963.
Koraci u podzemlju, Matica srpska, Novi Sad, 1991.
Putopisi
Kina — oko na putu, izd. časopisa „Gradina“, Niš, 1982, SKC, Beograd, 1995 (drugo izdanje).
Putevi do hrama, Prosveta, Niš, 1991.
Otvaraju se hilandarske dveri, Prosveta, Beograd, 1997.
Antologije
Antologija moderne engleske poezije (sa Sv. Brkićem), Nolit, Beograd, 1957. i 1975.
Antologija srpskog pesništva od XIII do XX veka, SKZ, Beograd, 1964, 1984. (sa novim predgovorom), 1994 (sedmo izdanje).
Pesništvo evropskog romantizma, Prosveta, Beograd, 1969, 1979.
Antologija lirske narodne poezije, Vuk Karadžić, Beograd, 1982.; drugo izdanje „Književne novine“, Beograd, 1989.
Boj na Kosovu, Narodne pesme, Prosveta, Niš, 1989.
Predgovori
Radomir Prodanović: Glas, SKZ, Beograd, 1962. (sa Svetozarom Brkićem)
Velimir Živojinović Massuka: Pesme. Izbor i predgovor. Prosveta, Beograd, 1965.
Poezija od Vojislava do Bojića, Nolit, Beograd, 1966.
Isidora Sekulić: Eseji I, Prosveta, Svjetlost, Naprijed, Beograd, Sarajevo, Zagreb, 1967.
Vladislav Petković-Dis: Utopljene duše, Prosveta, Beograd, 1968.
Jovan Jovanović-Zmaj: Pevanija, Prosveta, Beograd, 1968.
Stanislav Vinaver: Evropska noć i druge pesme, SKZ, Beograd, 1973.
Sima Pandurović: Pesme, Rad, Beograd, 1975.
Jovan Sterija Popović: Pesme, Rad, Beograd, 1976.
Petre Andreevski: Pesme, Narodna knjiga, Beograd, 1977.
Despot Stefan Lazarević: Slova i natpisi, Slovo ljubve, Beograd, 1979.
Rober Marto: Na Kirkinom ostrvu, Gradina, Niš, 1984.
Šarl Bodler: Odabrana proza, Nolit, Beograd, 1957.
Aleksandar Blok: Ni snovi ni java, SKZ, Beograd, 1959.
Moris Blanšo: Eseji, Nolit, Beograd, 1960.
Vilijem Fokner: Rekvijem za iskušenicu, SKZ, Beograd, 1960.
Petrus Borel, esej. Predgovor knjizi Petrus Borel: Šampaver, Prosveta, Beograd, 1962.
Horhe Luis Borhes: Maštarije, Nolit, Beograd, 1963.
Sen-Džon Pers, predgovor knjizi Morekazi od Sen-Džon Persa, Prosveta, Beograd, 1963.
Od kamena do sveta, predgovor knjizi Vaska Pope Nepočin polje. Prosveta, Beograd, 1963.
Vlada Urošević: Usnuli grad, Slovo ljubve, Beograd, 1977.
Jovan Jovanović Zmaj: Đulići Đulići uveoci, Dečje novine, Gornji Milanovac, 1979.
Petar Petrović Njegoš: Luča mikrokozma, Rad, Beograd, 1979.
Ljubomir Simović: Hleb i so, SKZ, Beograd, 1987.
Matija Bećković: Kaža, SKZ, Beograd, 1988.
Đorđe Sp. Radojičić: Staro srpsko pesništvo, Bagdala, Kruševac, 1988.
T. S. Eliot: Pusta zemlja, Prosveta, Niš, 1988.
Knjige o poeziji Miodraga Pavlovića
Radoman Kordić: Govor s dna, Vuk Karadžić, Beograd, 1976.
Časlav Đorđević: Miodrag Pavlović pesnik humanističke etike, Svetlost, Kragujevac, 1974.
Bogdan A. Popović: Epski rasponi Miodraga Pavlovića, Grafos, Beograd, 1985.
Zlata Kocić: Rtanjska svetila, Prosveta, Niš, 1996.
Časlav Đorđević: Pesnikovo svevideće oko, Prosveta, Beograd, 1997.
Temati u časopisima posvećeni kritičko-teorijskom radu Miodraga Pavlovića
Savremenik, br. 6, 1981. sa prilozima Ljiljane Šop, Nenada Ljubinkovića, Slavka Gordića, Predraga Protića i Mirka Magaraševića.
Gradina, br. 5, 1988. Antropološka mislenica Miodraga Pavlovića sa prilozima Sretena Petrovića, Vladete Jerotića, Bojana Jovanovića, Dejana Ajdačića, Novaka Kilibarde i Časlava Đorđevića.
Raskovnik, jesen–zima 1988. Uz 60-godišnjicu Miodraga Pavlovića, Narodno stvaralaštvo – tema i nadahnuće, sa prilozima Dragana Kočiševića, Ljubomira Simovića, Časlava Đorđevića, Zorana Gluščevića, Bogdana A. Popovića, Nenada Ljubinkovića, Snežane Samardžije, Ljubinka Radenkovića i Žarka Trebješanina.
Braničevo, br. 1–2, 1990. Mitotvorstvo i mitorušilaštvo sa prilozima Radomana Kordića, Miroslava Lukića i Aleksandra M. Petrovića.
Književnost, 5–6-7, 1992. sa prilozima Draška Ređepa, Pavla Zorića i Vojina Matića.
MG53 (N)