ISBN: Ostalo
Godina izdanja: .
Oblast: Pravoslavlje
Jezik: Srpski
Autor: Strani

Odlično stanje

Retko


Devet vekova kasnije: beleške uz `Istočni raskol`
Iv Kongar



Devet vekova kasnije: beleške uz `Istočni raskol` je nova njiga u srpskoj teologiji, prvo delo Iva Kongara na srpskom jeziku.
U knjizi se nalazi predgovor dr Zorana Đurovića, esej o Ivu Kongaru. Predgovor dodatno obogaćuje ove več vredno delo koje predstavlja korak dalje u ekumenskoj misli.


Iv Kongar (1904–1995) je bio francuski dominikanski teolog i jedan od začetnika nove teologije (nouvelle théologie), koja je imala za cilj da crkvu reformiše iznutra i da je vrati na put otaca (u Pravoslavnoj crkvi se za ovaj princip zalagao čuveni o. Georgije Florovski, a taj pravac poznatiji je kao neopatristička sinteza). U tom duhu Kongar piše i svoj prvi ozbiljan rad na temu ekumenizma „Podeljeni hrišćani“ (1937) koji izaziva veoma burne reakcije u crkvi na Zapadu. Njegov teološki rad prekida mobilizacija 1938, a onda i ratno zarobljeništvo u periodu od 1940. do 1945. Po povratku iz zarobljeništva Kongar počinje opet da drži predavanja iz eklisiologije u Sošou u Francuskoj, ne odustajući od svojih ekumenskih stavova. Crkva u Francuskoj u to vreme, zahvaljući, pre svega, dominikaskim i jezuitskim profesorima iz škola La Saulchoir i Fourvière dobija jedno novo ili bolje rečeno staro predanjsko lice. Otvara se ka drugim hrišćanskim crkvama i ka narodu, suprotstavljajući novotomizmu i sholastičkoj teologiji živu teologiju, kako ju je nazivao Žan Danijelu. Ostaće poznata iz tog perioda izjava Šenua, Kongarovog učitelja, koji je rekao da je u to vreme katolička teologija oblikovana sholastikom postala logička vežba i da je kao takva mogla da postoji i bez vere. Jedan takav duh, duh žive vere i teologije, poneo je profesora Kongara da napravi presudan korak u svom teološkom radu i 1950. napiše knjigu Istinita i lažna reforma u crkvi. Za tadašnji vrh Katoličke crkve to je bio veliki udarac, tačnije to je bio potez koji papa Pije XII nije mogao da oprosti ovom velikom teologu. Rim je inače i pre pisanja ove knjige stavio pod jedan vid prismotre Kongara zbog njegovih susreta sa protestantima i pravoslavnima, što je u to vreme bilo nepojmljivo za Katoličku crkvu, čija je teologija videla ekuemnizam isključivo kao povratak „otpalih“ crkvi Rima, nikako povratku izvorima, kako je ekumenizam viđen očima dominikanskog oca. Profesori poput Šenua, Danijelua, Libaka i Kongara bivaju jasno upozoreni od crkve iste godine, jer predstavljaju opasnost po krute stavove koje je papa tada zauzimao, naročito u oblasti međucrkvenog dijaloga. Cenzura nad Kongarovim delima se od pisanja ove knjige drastično pooštrava. Proverava se i najmanji spis iz njegovog pera, a onda 1954. godine ovaj veliki katolički teolog biva uklonjen sa profesorske katedre i proteran. Od Jerusalima, preko Kembridža i Rima, Kongar dolazi u Strazbur, gde u jednom samostanu boravi pod kaznom.

U to vreme, u tek oslobođeni Pariz dolazi apostolski nuncije nadbiskup Anđelo Ronkali. Nakon nekoliko godina, kao što smo pomenuli, pojavljuje se jedna od najproblematilnijih knjiga u Katoličkoj crkvi u 20. veku – Istinita i lažna reforma u crkvi. Nuncije i sam veliki ekumenista, koji se još kao ambasador Svete Stolice i papin izaslanik u Bugarskoj i Turskoj zalagao za poseban dijalog sa „pravoslavnom braćom“, kako je nazivao Istočnu crkvu, usled velike cenzure uspeva ipak da nabavi kopiju knjige. Papa Pije XII umire 1958. Na konklavi posle jedanaet krugova glasanja za novog papu biva upravo izabran Anđelo Ronkali, tadašnji kardinal i patrijarh Venecije, pre toga diplomatski predstavnik Svete Stolice u Parizu. Novi papa uzima ime Jovan XXIII, po svetom Jovanu Krstitelju i svetom Jovanu Bogoslovu. Njegov pontifikat upravo je bio takav, po Krstitelju misionarski i po Bogoslovu vizionarski. Nije slučajno da su vernici Jovana XXIII prozvali dobri papa. Čovek takvog srca i takve harizme, koji je ljudima jasno i glasno poručio da je crkva njihov dom i da su im vrata širom otvorena, a Istočnu crkvu nazvao sestrinskom nije mogao, a da ne učini i nešto konkretno i veliko što bi izmenilo tok života Katoličke crkve. Postoji jedna anegdota, koja se i danas prepričava u Vatikanu, kako je papa rekao jednom kardinalu da će sazvati 1963. godine Drugi vatikanski koncil. Misleći da je u pitanju još jedna šala harizmatičnog pape, kardinal je odgovorio da je to potpuno nemoguće, a na to je papa Jovan XXIII smireno rekao: Dobro, ako tako kažeš, sazvaću ga onda 1962. Tako je i bilo!

Događaj koji će promeniti život i delovanje Katoličke crkve, njen odnos prema vernicima, svetu i drugim hrišćanskim crkvama, sazvan je od strane pape upravo 1962. Mnogi kardinali i biskupi nisu shvatali potrebu za novim koncilom i tumačili ovaj papin potez negativno. No, papa se držao. Za teološke savetnike u pripremi Drugog koncila papa je imenovao ljude, od kojih su neki izazivali podsmeh, kao mladi Jozef Racinger, potonji papa Benedikt XVI, za koga su se pitali „šta tu traži ovaj tinejdžer“, a izbori pojedinih su izazivali i ozbiljna negodovanja, kao što je imenovanje za jednog od vodećih savetnika, dojučerašnjeg progonjenog i cenzurisanog dominikanskog profesora Iva Kongar. On je kao peritus (stručni savetnik) učestvovao u sastavljanju i redigovanju ključnih dokumenata Drugog vatikanskog koncila, najvažnijeg događaja u novijoj istoriji crkve. Posebno je imao uticaja na donošenje dogmatske konstitucije o Crkvi Lumen gentium, kao i dekreta o ekumenizmu Unitatis redintegracio. U godinama Koncila (1962–1965), kao i u postkoncilskom periodu biva prepoznat kao vodeći teolog Katoličke crkve, koga teolozi i vernici počinju da nazivaju ocem koncila ili ocem otaca. Papa Pavle VI je 1985. imao nameru da Iva Kongara uključi u rad jednog vanrednog sinoda za analiziranje rezultata Drugog vatikanskog koncila, a papa Jovan Pavle II da ga 1994. rukopoloži za biskupa. No, bolest je bila ta koja je od 1980. godine pratila dominikanskog profesora, tako da to toga nije došlo.

Božija promisao bila je takva da Iv Kongar posle ratnog zarobljeništva i crkvenog progonstva zablista kao zvezda nekada mudracima i da crkvu povede bliže Hristu i njenom predanju. Dominikanac Pol Filibert, jedan od velikih stučnjaka za Drugi vatikanski koncil objavio je da je u ličnoj biblioteci pape Jovana XXIII pronađena kopija celokupne Kongarove knjige koja mu je donela najveće probleme. Istinita i lažna reforma u crkvi je čitava bila ispisana na marginama. Bio je to plan za sazivanje Drugog vatikanskog koncila, čijim će se ocem nazvati Iv Kongar.

Zamislite jednog nuncija u Parizu koji kao diplomata usled svih ogromnih obaveza izazvanih tek završenim Drugim svetskim ratom, pronalazi knjigu koju je Katolička crkva u to vreme najviše cenzurisala i čiji se autor nalazio u samostanu u progonstvu, zabranjen i zaboravljen. Umnožava, skriva i čiva kopiju, jer bi automatski bio skunut sa službe da je vrh crkve bilo šta saznao. Čita i promišlja o problemima, o Kongaru, a onda postaje papa. Opet čita tu knjigu, ovog puta i piše i to na njenim marginama. “Izvodi“ progonjenog francuskog dominikanskog profesora iz progonstva i imenuje stručnjakom za pripremu Koncila, dok na marginama njegove knjige ispisuje plan za isti. Iv Kongar postaje jedan od najpriznatijih teologa 20. veka i otac koncilskih otaca, zabranjena knjiga izlazi u štampu, papa Jovan XXIII postaje svetac (proglasio ga je papa Francisko 2014), a Drugi vatikanski koncil događaj koji vraća crkvi njen identitet. Poslednji biće prvi ili duh diše tamo gde hoće!