Godina izdanja: 2021
ISBN: 978-86-7543-401-6
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

počeci : Jeronim Stridonski, Leonardo Bruni, Etjen Dole

Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića 2021 200 strana

odlična očuvanost

Naučna monografija autorke Tatjane Đurin, posvećena istoriji teorije prevođenja i formiranju pojma prevodioca kao svesnog tumača, a ne mehaničkog prepisivača.

Osnovna ideja knjige

Knjiga prati nastanak i rani razvoj svesti o prevođenju kao intelektualnoj i kreativnoj delatnosti, od pozne antike do renesanse, kroz tri ključne figure:

Jeronim Stridonski – temelj hrišćanske i srednjovekovne misli o prevođenju

Leonardo Bruni – humanistička revolucija u prevođenju klasičnih tekstova

Etjen Dole – rana moderna formulacija prevodilačkih principa

I. Jeronim Stridonski (4–5. vek)

Ključni doprinos:

Formula non verbum e verbo, sed sensum de sensu
→ „ne reč po reč, već smisao po smisao“

Značaj:

Prevod Biblije (Vulgata)

Jasno razlikovanje:

prevođenja svetih tekstova (veća doslovnost)

prevođenja profanih tekstova (slobodniji pristup)

Đurin pokazuje da kod Jeronima nastaje prva teorijska samosvest prevodioca u evropskoj tradiciji.

II. Leonardo Bruni (1370–1444)

Kontekst:

Renesansni humanizam

Povratak antičkim izvorima (grčki → latinski)

Ključni tekst:

De interpretatione recta

Principi:

Prevodilac mora:

savršeno poznavati oba jezika

razumeti stil, retoriku i duh autora

Prevod kao književno i intelektualno delo

Kod Brunija prevodilac postaje obrazovani humanista, a prevod čin kulturnog prenosa.

III. Etjen Dole (Étienne Dolet, 1509–1546)

Istorijski značaj:

Rana moderna teorija prevođenja

Žrtva cenzure (pogubljen zbog „jeretičkih“ prevoda)

Pet principa prevođenja:

Potpuno razumevanje smisla originala

Savršeno poznavanje oba jezika

Izbegavanje doslovnosti

Upotreba prirodnog, živog jezika

Očuvanje tona i energije teksta

Đurin ističe da je kod Dolea prevodilac već odgovoran autor, sa etičkim i društvenim posledicama svog rada.

Naučni značaj knjige

Prati genealogiju prevodilačke misli od antike do modernog doba

Povezuje filološku analizu sa:

istorijom ideja

kulturnom istorijom

teorijom interpretacije

Važan doprinos srpskoj i regionalnoj translatologiji

Za koga je knjiga

istraživače i studente prevođenja i filologije

teoretičare književnosti i kulture

prevodioce zainteresovane za istorijske osnove svoje profesije