Autor: Domaći
ISBN: Ostalo
Godina izdanja: Ostalo
Jezik: Srpski

PRESLICA U TRADICIONALNOJ KULTURI SRBIJE

Odlično očuvana

Retko

Preslica u tradicionalnoj kulturi Srbije

Bratislava Vladić-Krstić

Izdavač: Etnografski muzej, Beograd 1995; tiraž: 500 primeraka;

bogato ilustrovano

Preslica je alat za predenje vlakana. Osmišljena je za pridržavanje vlakana držeći ih raspletene kako bi se lakše odvijao proces predenja. Najčešće se koristila za držanje lana, ponekad i vune, ali može se koristiti s bilo kojom vrstom vlakana. Preslica se koristila tako da su se vlakna oko nje omotavala i stezala vezivanjem užetom ili vrpcom.

U Zapadnoj Evropi postojale su dvije uobičajene vrste preslica, ovisno o metodi predenja. Tradicionalna forma preslice držala se pod pazuhom lijeve ruke za vrijeme predenja, a proizvedena nit namatala se na vreteno. Bila je dugačka oko 1 metar, a prelja je formirla nit lijevom rukom izvlačeći vlakna iz preslice i namatala ju na vreteno desnom rukom.[1] Ovakav oblik preslice je stariji, pošto je ručno predenje prethodilo predenju na kolovratu.

Preslica se također može montirati kao dodatak kolovratu. Na kolovratu je smještena u blizini kalema, tako da bude pri ruci prelji. Ova je verzija kraća, ali se po svemu ostalom ne razlikuje od tradicionalne preslice.

Suprotno zapadnoj verziji, tradicionalna ruska preslica oblikovana je u obliku slova `L`, s horizontalnom tablom zvanom dontse (ruski: донце) i vertikalnim plosnatim dijelom, obično u obliku vesla, na čijoj se unutarnjoj strani vezao ili drukčije pričvrstio svežanj vlakana. Prelja je sjedila na dontseu, a vertikalni dio preslice nalazio se na njenoj lijevoj strani iz kojeg je izvlačila vlakna lijevom rukom. Ova vrsta preslice mogla se kombinirati i s vretenom i s kolovratom. Ruske tradicionalne preslice često su bile bogato ukrašene rezbarijama i crtežima, te predstavljaju važan element ruske narodne umjetnosti.[2]