ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1987
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Autor: Dobrila Vlajković
Izdavač: Narodni muzej, Kragujevac
Broj strana: 40
Pismo: Ćirilica
Povez: Mek
Format: 21cm

Etnologija je nauka koja proučava kulturu različitih naroda, odnosno načine života, verovanja, običaje, društvenu organizaciju i materijalne predmete koji su karakteristični za određenu grupu ljudi. Može se smatrati i kulturnom antropologijom.
U sećanjima na kneza Miloša, njegov nekadašnji činovnik Aleksa Simić je, između ostalog, zabeležio da je odelo varoškog stanovništva već 30-ih godina 19. veka bilo pokazatelj materijalnog i socijalnog položaja. Osetljivost prema odevanju ljudi iz svoje okoline nije pokazivao samo knez, već i kneginja Ljubica. Poznato je da je kneginja negodovala kada bi videla da su druge žene i njihova deca bolje obučeni od nje i njene dece: „Kad one nose tako za čim ćedu se moje kćeri i ja odlikovati od njih?” Budući da su knez i njegova porodica uživali najviši društveni status, nikom nije bilo dopušteno da i na posredan način – odevanjem, taj status dovodi u pitanje.
Odevanje varošana razlikovalo se od odevanja stanovništva na selu. Krajem 20-ih i početkom 30-ih godina 19. veka u Kragujevcu i drugim varošima počela je da se uobličava osnovna forma srpske građanske nošnje. Budući da domaće stanovništvo nije imalo urbanu tradiciju, ona je nastajala specifičnom reinterpretacijom orijentalnih i levantsko-balkanskih delova odeće, uz postepeno prihvatanje elemenata evropskog građanskog kostima. Nemački putopisac Vilhelm Rihter, koji je sredinom 30-ih godina boravio u Kragujevcu, ostavio je, između ostalog, i opis građanske nošnje. Vrednost njegovom opisu daju i lični utisci koje je on, kao stranac u srpskoj sredini, o njoj stekao. Njegov opis ženske nošnje prenosimo u celosti: „Glavu žena pokriva mali crveni fes, koji je obavijen unaokolo maramom, zvanom šamija; preko ove dolazi lepa crna kosa, spletena u debelu viticu a kod bogatih pričvršćena brilijantskom kopčom. Gornji deo tela pokriva delimično glavna haljina, čiji je najviše upadljivi prednji izrez tako veliki da nagotu celih grudi mora da omota marama. Preko ove haljine sa dugim zlatno izvezenim rukavima, čiji kruti krajevi („špicevi”) prelaze daleko preko šake, nose tesno pripijenu jaknicu sa polurukavima koja jedva dostiže struk [libade]. Uspravni okovratnik je, kao i sve ostalo, bogato snabdeven vezom koji, nežno izrađen na svetlom materijalu, ne deluje rđavo. U zimu dolazi preko svega toga jedan uvek raskopčani ogrtač od čoje, svile ili somota, nazvan zubun, sa kragnom daleko natrag zabačenom, a u struku pripijen. Ovaj deo odeće obično pokazuje društveni položaj svoga vlasnika; jer kod bogatijih je on često preterano opterećen zlatnim vezovima. I ovde su polurukavi opšiveni krznom. Crvena obuća s vrhom povijenim naviše, ili žute papuče kod otmenih, jedna zlatna ili srebrna kićanka na fesu završavaju celu odeću. Kruto i dostojanstveno šetaju žene o praznicima ulicama u velikom društvu; čovek misli da vidi izvesnu pozorišnu garderobu, jer je crveno upravo omiljena boja”.

Knjiga je dobro očuvana, izuzev što je poslednja strana cepnuta pri vrhu (prikazano na slici). Ilustrovana.