ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2000
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Knjiga je upotrebljiva.Isflekana u jednom uglu(kao na slikama).

2000; Broširani povez; ćirilica; 14 x 20 cm; 250 str

,,Politika
03.03.2001.
Srpska paganska religija
Mesijanski voda
Bojan Jovanovic: `Duh paganskog nasleda: u srpskoj tradicionalnoj kulturi`, `Svetovi`, Novi Sad, 2000.
Multidisciplinarna u samom pristupu otkrivanja naucnog saznanja, knjiga Bojana Jovanovica `Duh paganskog nasleda` predstavlja rezultat autorovog dugogodišnjeg rada na izucavanju srpske paganske religije i etnologije u širem smislu.
Zasnivajuci svoja temeljna znanja na rezultatima njegovih prethodnika u našoj nauci, kao što su T. Đordevic, V. Cajkanovic, J. Cvijic, V. Dvornikovic i drugi, Bojan Jovanovic je moderan naucnik koji se bavi i prati ostvarenja komparativnoreligijskih istraživanja, psihoanalitickih, antropoloških, socioloških, istoriografskih, teoloških itd. Ovo delo u nizu objavljenih knjiga iz iste oblasti predstavlja originalnu i kreativnu sintezu.
Vec posle prvih procitanih stranica shvatamo da se autor hvata u koštac s ontološkim problemima srpskog nacionalnog identiteta i tradicionalne kulture, s namerom da dosadašnji uvreženi diferencirani pogled na pagansku srpsku tradiciju i pravoslavno hrišcanstvo usmeri jedinstvenim pravcem konstatovanja jednog definisanijeg sinkretistickog karaktera tradicionalnih srpskih narodnih verovanja. Ugao gledanja i sagledavanja ove neosporno najvažnije problematike u proucavanju karakterologije Srba, osobenosti nacionalne kulture i identiteta, procene egzistencijalnog istorijskog toka srpskog etnosa u periodu istorije od srednjeg veka do danas, presudno je podstakao autorove mogucnosti dinamicke naucne sinteze.
Iz novog ugla
Bojan Jovanovic je odbacio iskušenje montaže kao sintetickog postupka gradenja slika o identitetu i primarni materijal sagledao u trenutku njegove žive i neposredne istorijske provere, hrabro pristupivši onome što kod nas do sada nije bilo uradeno.
Rec je o sasvim novom uglu posmatranja, originalnom i uspešnom pokušaju odredivanja granica paganskog i hrišcanskog identiteta, što nisu ucinili niti srpski etnolozi niti teolozi. U tom smislu, knjiga `Duh paganskog nasleda` nema naucnu staticnost, gde je citaocu potrebno da uloži dodatni napor da procitano funkcionalizuje u gradenju dinamicnijeg intelektualnog i duhovnog saznanja, nego je rec o delu kreativnog naucnika i mislioca koji svoju naucnu sintezu dovodi u najneposredniju korelaciju sa stvarnošcu, posledicama dosadašnjeg života.
Pored nastojanja da što preciznije objasni i definiše suštinu i prirodu paganstva, pre svega ono koje je nastajalo kao posthrišcanska faza regresije duha srpskog narodnog bica, od hrišcanske duhovnosti i podviga preobraženja života ka utilitarizmu i materijalizaciji duha, Jovanovic nas neprestano suocava s mogucnošcu da njegove zakljucke ucitavamo u fundamentalne probleme našeg duhovnog, kulturnog i istorijskog položaja danas. Svoja etnopsihološka, socijalnopsihološka i kulturno-istorijska istraživanja autor vodi putem razumevanja identiteta srpske kulture, gde je paganstvo kao stihija menjalo same forme i hristijanizovanog poimanja i verovanja.
Posledice velike krize u koju je zapalo srpsko pravoslavno hrišcanstvo posle Velike seobe Srba, krajem XVII veka, što ce srpski identitet latentno voditi disperzivnim smerom ne samo verske, folklorne, demografske, teritorijalno- administrativne nego krajem XX veka i disperzije jedinstvenog nacionalnog tela srpskog etnosa. Posthrišcansko paganstvo je bila prelazna faza ka nasilnom preveravanju Srba u Otomanskoj imperiji, Mletackoj republici i Habsburškom carstvu.
Paganski etnicki relativizam, kako to autor jasno predstavlja, stvorio je mnoge karike u lancu sinkretickog hrišcansko-paganskog identiteta. Tako je, na primer, lakovernost postala pseudoeticka kategorija srpskog mentaliteta, koja sama po sebi kao nehrišcanska postaje razorna po supstanciju srpske narodne vere i identiteta.
Dualisticki moral
Sve posledice dualistickog morala, odnosno etickog relativizma, Jovanovic definiše i ocenjuje u kontekstu našeg sveukupnog života, koji se danas dijagnosticira kao stanje najvece krize. Otkrivajuci sve ove punktove koji štetno regrediraju srpski identitet, svojim zakljuccima autor citaoca podstice da u njegov tekst ucita sve simetricne paradigme koje bi što sveobuhvatnije pokazale sliku sinkretickog bica identiteta srpskog naroda, i na taj nacin postaje jasno i rešenje.
Kroz pokazivanje etiologije raznih paganskih fenomena u srpskom narodnom verovanju i mentalitetu coveka cc veka, autor otkriva citav krug relativizovanih vrednosti identiteta koji su pogodni instrumentalizaciji. Rec je o utvrdivanju paganske naravi kao preciznijoj odrednici srpskog identiteta, paganskom odnosu prema mesijanskom vodi, karakteru srpske mitomanije, paganskoj nestalnosti i prilagodljivosti srpskog mentaliteta, karakteru novovekovnog tipa paganstva, srpskoj moralnoj ambivalentnosti, religioznom tipu srpskih pravoslavnih pagana, paganskoj prirodi osencenosti srpske recepcije greha i grehovnosti.
Milorad M. LAZIC

Politika
27.11.2000.
Bojan Jovanovic (1950), naucni saradnik balkanološkog instituta SANU, doktor etnoloških nauka, objavio je kod novosadskog uglednog izdavaca `Svetovi` (urednik Jovan Zivlak) studiju `Duh paganskog nasleda` (u srpskoj tradicionalnoj kulturi). Urednik knjige naglašava:
`Jovanoviceva istraživanja su i etnopsihološka i socijalno psihološka, kao i kulturnoistorijska i ona u traganju za identitetom srpske kulture ne idu samo u smeru otkrivanja i razumevanja složenih procesa u stvaranju obrazaca i formi srpske kulture, nego i u tumacenju razlicitih formi instrumentalizacije tradicionalne kulture`.
Sam autor veli:
`U verovanjima, obredima i mitskim predstavama uocavamo delovanje paganskog duha koji je postao bitan cinilac srpskog kulturnog i duhovnog identiteta. Shvacen kao manje vredan, on je osporavan uvek kada se kolektivni identitet nastojao predstaviti drugacijim nego što stvarno jeste. Medutim, upravo je u tom procesu lažnog potvrdivanja nesvesno isijavao nepriznavani duh paganstva cije se odlike prepoznaju u mentalitetu, ponašanju i životu srpskog naroda...`

,,Bojan Jovanović nesumnjivo je naš najznačajniji antropolog, te su sva njegova dela napisana na visokom stručnom nivou i odišu sadržajnom radoznalošću. Preplitanje objašnjenja, otkrića, naučne lucidnosti i izlagački metodi Jovanovićevim knjigama obezbedili su odabranu i odanu čitanost. Nije tu, naravno, bitna veza između akribije i metafore, retoričke preciznosti i podteksta, već njegovo originalno, mudro stremlјenje ka cilјu, a to je svakako doživlјaj vremena u otkrićima i osobeni stil verifikacije otkrića u vremenima. To nisu samo analize i dešifrovanja nego izazovi za angažovanje pojedinačne čitalačke pažnje na velike teme – istorijske, kulturološke, etnološke, antropološke provenijencije, čuda u istorijskom i postistorijskom drhtanju bliskog, nacionalnog i dalekog sveta, razdoblјa lјudskog znaka u prelomnim trenucima koji uvek sarađuju dozirano i odgovorno u stvaranju mudrog priloga s jasnim odnosom prema prioritetnoj tematskoj destinaciji, u složenosti i aspektima, kontekstima i sudovima, pamćenju i posledicama, preciznosti i izazovu... Pred nama je čudesna knjiga o paganstvu, ispisana stilom autora koji uvek podržava mudrosti želјnog čitaoca i neprestano provocira u njemu ozarujući razgovor i ohrabrenje lucidne ravnopravnosti uživanja u saznanju.."