ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2016.
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Magija i životni krug u običajima i verovanju Svrljiga / Sreten Petrović

Svrljig 2016. Mek povez, ćirilica, 328 strana.
Knjiga je odlično očuvana.
R23



Sadržaj:
UVOD
I MITOLOGIJA I MAGIJA U ŽIVOTNOM KRUGU
1. MAGIJSKO PRODUŽENjE ŽIVOTA DECE NA RASKRŠĆU
Pojam raskršća u verovanju, mitologiji i magiji
Smisao rituala „vrljanja dece na raskrsje”
— O rezultatima istraživanja običaja povezanih sa raskršćem .
Uloga svekrve i ujaka u ritualu. Avunkulat
Kum, krštenje i davanje imena
Promena kuma na raskršću
— Kum — neznanac, stranac, prosjak
Zašto u Svrljigu na raskršću deci daju različita imena?
— Prethodne kulturološke ideje
— Šta je potvrđeno u etnotrafskim istraživanjima?
Raskršće i ime „Vuk”
— Vučje božanstvo i „vučji kult”
Zašto se daje ime „Najden” na raskršću?
— Široka lepeza kumova
2. ROĐENjE I SVADBA
Matrijarhatski elementi u „ritualima prelaza”
— Odlike patrijarhatskog kulturnog modela
— Odlike matrijarhatske kulture
3. ODLAZAK NA ONAJ SVET
Uloga žene koja „nema prvenče” — u pogrebnom ritualu
— Šta nam govori izvorni materijal?
— Rezultati uporednot istraživanja. Svrljig i susedne oblasti
— Pokušaj tumačenja
Smisao dvojnih zadušnica: petkom i subotom
Lapot — realnost ili fikcija
— Eksplikacija osnovnog stava
— Šta se danas zna o lapotu?
— Folklorna tradicija
— Doprinos pozitivnih nauka o fenomenu „lapota”
— Religijski razlog za ubijanje staraca: vladara, poglavice, vrača
— Praksa ubijanja staraca kod Slovena, posebno na Balkanu
— „Daća za života” — preosmišljavanje drevne prakse ubijanja
— Praksa lapota u Svrljitu
EKSKURS o jednom razumevanju rituala „ubijanja staraca”
II STARA VEROVANjA U GODIŠNjIM SVETKOVINAMA
4. OBREDNI HLEBOVI U GODIŠNjIM OBIČAJIMA
Bekstvo u bolji svet kroz estetizaciju svakodnevlja
Evolucija i transformacija obrednih hlebova
— Sličnosti i razlike magijskih i mitološko-religijskih rituala
— Lunarni kult i trački areal
— Patrijarhatski model i praksa izrade „srpastih” hlebova
— Hlebovi sa lunarnim simbolizmom
— Obred i mitsko-matijska uobrazilja u konstituisanju slike sveta
Stvarni smisao slavskog obrednog hleba „baba“
— Poreklo „krsnog imena” kod Srba
— Slavski hleb „baba” u istočnoj Srbiji
— Smisao „krsnog imena” kod Srba i drugih etničkih grupa
— O božanstvu Baba i Božjoj bradi
— Mitološko-magijski smisao „babe”
5. VELIKI PRAZNICI I DUH STARE VERE U SVRLjIGU
Četvrtak i Spasovdan — praznici božanstva visokog ranga
Đurđevdan i žrtvovanje devojaka
Gole mađijarke na vratilu „obiraju tuđu sreću“
Badnji dan i Božić kao Stara i Nova godina Zašto božićno „prase” — a ne jagnje?
— Žrtveno prase i kult svinje
III MITSKA I DEMONSKA BIĆA
6. ZMAJ-PRIJATELj U SRBA I BUGARA. SVRLjIŠKI ZMAJ
Struktura zmaja u srpskoj i bugarskoj mitologiji
— Semantička upotrebljivost bajke za svrhu tumačenja obreda i mita
— Konkretna analiza
7. ZMAJEVITI JUNACI U SRPSKOM EPU I PREDANjU
„Iznenadni san” mitskih junaka i demonskih bića
— Animistička i dualistička verovanja Slovena i drugih naroda
— „San” u funkciji animističkih verovanja kod Srba
— Tipologija herojskog sna
— Fenomenološka analiza
„San i vidovitost” znamenitih mitoloških bića
— Svođenje
— O mitskom, vidovitom snu Marka Kraljevića i svetla Nikole
— O nedoumicama, konkretno
IV OSNOVI STARE SRPSKE RELIGIJE
8 DIJALEKTIKA SVETOG I NARODNO VEROVANjE Kako proučavati mitologiju Srba?
— Praznoverje i magija. Crkva i drevna vera
— Pojedinac ne stvara kulturni model — on ga konkretizuje
— Magijsko dejstvo predmeta koji su izgubili funkciju
— Problem tumačenja i zapisivanja folklornog materijala
Hrišćanstvo i drevna slovenska religija
— „Sveto“ u religiji i mitolotiji
— Drevna slovenska vera i prijem hrišćanstva
— Ka kosmičkom hrišćanstvu
— O mogućnom Šelingovom doprinosu filozofiji pravoslavlja
— Kritički stav crkve prema mnogoboštvu i narodnoj religiji.
— Mit o tzv. čistim relitijama
Rituali, običaji i religija
— Običaj, obred i/ili ritual — kao jezičko i stvarno pitanje
— Ritual i ritualizam u savremenim relitijama
Svrljig i šopski kulturni areal
— Iskušavanje metode — konkretno
KORIŠĆENA LITERATURA / LITERATURA
INDEKS MANjE POZNATIH TERMINA
IZVORI OBJAVLjENIH TEKSTOVA
BELEŠKA O PISCU