ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Jezik: Srpski
Godina izdanja: Ss

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Vera Jovanovic

Vidosava Kovačević (Beograd, 15. maj 1889 — Beograd, 11. septembar 1913) bila je srpska slikarka, jedna od prvih srpskih slikarki koje su se školovale u Parizu. Pripadala je krugu stvaralaca sa početka 20. veka, okupljenih oko Umetničko-zanatske škole i profesora Riste i Bete Vukanović, kao i Marka Murata. Stvarala je u kratkom periodu, od 1905. do 1913. godine, tokom kog je prešla put od realizma do impresionizma. Zahvaljujući intenzivnom koloritu i energičnom slikarskom gestu, u poslednjim radovima njeno slikarstvo se približava ekspresionizmu.[1]

Biografija
Vidosava Kovačević rođena je 1889. godine u uglednoj beogradskoj porodici.[1] Njeni roditelji bili su srpski istoričar i političar Ljubomir Kovačević i njegova žena Draginja Draga.[2] Imali su šestoro dece. Sina Vladetu, koji je 1912. godine poginuo u Kumanovskoj bici i pet ćerki, od kojih je jedna bila Milica Rakić, supruga pesnika Milana Rakića, tadašnjeg konzula u Prištini.[3] Svu njihovu decu krstio je Stojan Novaković, tadašnji predsednik Srpske akademije nauke i jedan od najznamenitijih srpskih intelektualaca.[4]

Školovanje je započela 1895. godine u Varoškoj osnovnoj školi[5] a zatim završila Devojačku školu (1899—1905), gde joj je nastavnik crtanja bio slikar Rista Vukanović. Na njegovu sugestiju 1903. pohađala je časove crtanja, a umetničko obrazovanje započela 1905. godine na Umetničko-zanatskoj školi u Beogradu.[2]

Studije umetnosti
U Umetničko-zanatskoj školi Vidosavi su predavali vodeći srpski slikari toga vremena, Marko Murat, Rista i Beta Vukanović, Dragutin Inkiostri i Đorđe Jovanović. Završila je opšti kurs (1905—1906), specijalni kurs slikarstva (1906—1909), kurs za učitelje crtanja i lepog pisanja (1909—1910) i stekla najviše umetničko obrazovanje u ondašnjoj Srbiji. Letnje raspuste (1909—1911) provodila je kod sestre Milice u Prištini. U Beogradu je slikala u prirodi, ponekad sa grupom umetnika okupljenih oko Koste Miličevića, a najčešće sa Anom Marinković, sa kojom je studirala. U februaru 1912. godine otišla je u Pariz da nastavi školovanje. Nekoliko meseci pohađala je privatnu školu Rosi i Akademiju Žilijen, a u septembru 1912. godine konkurisala u Školi lepih umetnosti. Na prijemnom ispitu bila je osma od 120 kandidata i jedina među primljenim kandidatima sa južnoslovenskih prostora.

Iznenadna smrt
U novembru 1912. godine vratila se u Beograd zbog pogibije brata Vladete Kovačevića. Na putu se razbolela od gripa koji je dobila u Gatoriju na francusko-španskoj granici, gde je provela leto. Otišla je u Nicu na oporavak, ali se vratila u Beograd i umrla od galopirajuće tuberkuloze,[2] ubrzo pošto je ista bolest odnela i njenu sestru Jelu.[4]

Slikarski rad

Glava devojčice (ulje na platnu, 1912) je najpoznatije delo iz slikarskog opusa Vidosave Kovačević. Čuveni srpski istoričar umetnosti i likovni kritičar Lazar Trifunović ovu sliku Vidosave Kovačević smatra remek delom svoje epohe[6]
Vidosava Kovačević jedna je od prvih srpskih slikara koji su se školovali u Parizu. Njen slikarski razvoj kretao se od školskih pouka u stilu akademizma, preko secesijske stilizacije, rada u pleneru, svojstvenog impresionistima, do faze ekspresivnog kolorita i snažnog poteza.[2] Pripadala je prvoj generaciji srpskih likovnih umetnika koja je uspela da u potpunosti prevaziđe konzervativni akademizam 19. veka i bez problema korespondira sa najsavremenijim tendencijama evropske kulture. Eminentni srpski istoričar umetnosti i likovni kritičar Lazar Trifunović za Vidosavu je rekao da je „jedan od najlepših talenata srpske moderne”.[4]

Prva faza
Stručno obrazovanje Vidosava je započela 1905. godine na Umetničko-zanatskoj školi u Beogradu. Toj fazi školovanja pripadaju crteži, akvareli, ulja na platnu i vezovi nastali u periodu između 1905. i 1910. godine. Na delima nastalim tokom školovanja se prepoznaje nastavni program škole i veliki uticaj profesora — minhenskih đaka i prvih srpskih modernista,[2] Riste i Bete Vukanović i Marka Murata. Ovi radovi svedoče o crtačkom sazrevanju i postepenom prelazu sa tradicionalnog likovnog jezika na modernija i slobodnija rešenja.[7] Radovi iz tog perioda odlikuju se sigurnim crtežom, studioznošću, izuzetnim smislom za kompoziciju i dobro savladanom anatomijom. Pokazala je i izuzetan smisao za vajarstvo, ali je portretno slikarstvo ostalo dominantan žanr do kraja njenog života. Likove je postavljala na tamnu pozadinu, baveći se isključivo realističnom obradom svetlog lica. Jasnom i detaljnom obradom fizionomije ostajala je u okviru pouka akademizma.[2]

Druga faza
Dela naslikana u Beogradu, neposredno nakon završetka školovanja i ona koje je slikala tokom boravka u Parizu pripadaju drugoj fazi stvaralaštva. U ovom periodu, koji je trajao svega dve godine (1911—1912) tragala je za ličnim likovnim izrazom. Pod uticajem Koste Miličevića oslobađala je potez, unosila bogatiji kolorit i rasvetljavala paletu. Posebnu pažnju poklanjala je psihologiji ličnosti, karakterologiji pokreta, emocionalnosti i duševnom stanju.[2] Na njima se može uočiti osamostaljenje slikarskog jezika mlade umetnice i izdvajanje poteza kao osnovnog nosioca slikarskog izraza. U ovom periodu Vidosava Kovačević dostiže vrhunac svog likovnog jezika i stila, te se dela iz ove faze mogu smatrati najvrednijim dostignućima njenog opusa. Među njima su najznačajnija: Studija za portret, Banaćanin, Predeo sa mostom, Plaža i Glava devojčice.



Kosta Josipović (Beograd, 2. maj 1887 – Skoplje, 7. avgust 1919), srpski umetnik, slikar impresionista

Biografija
Rođen je u činovničkoj porodici. Kao talentovan učio je u prvoj generaciji polaznika slikarstvo kod Riste Vukanovića u Umetničkoj-zanatskoj školi. Za tu školu - njenu novu zgradu je kasnije radio dekorativne ukrasne elemente. Usavršavanje je nastavio u 25. godini, u Nemačkoj, sa državnom stipendijom, gde je (od maja 1912) u Minhenu u klasi profesora Huga Habermana.[1] Tada se družio sa Momčilom Nastasijevićem i drugim srpskim studentima umetnosti. Pre i po povratku iz Minhena živi i radi u Beogradu. Javlja se kao učitelj crtanja - grafičkog skiciranja u beogradskim školama 1911. godine.[2] Vodio ga je 1911. godine kao svog pomoćnika Dragutin Inkiostri, u Italiju, u Torino, na Međunarodnu izložbu dekoratovnih umetnosti.

Ranjavan u Balkanskom i Prvom svetskom ratu, lečen u Bizerti i Nici gde neprekidno slika. Njegova slika `Na mrtvoj straži` izložena ja 1912. godine u Beogradu na Četvrtoj jugoslovenskoj izložbi. Vratio se 1918. godine u vojničke redove, da bi učestvovao u proboju Solunskog fronta, kada je teško ranjen. Preminuo je u skopskoj vojnoj bolnici 1919. godine.[3]

Kao impresionist Kosta Jovanović zvani Sos poznat je po delu `Jedrilice na vodi`, koje je radio po uzoru na Kloda Monea. Radio je 1909. godine u pastelu portret devojke Jele Kovačević, 1910. godine `Potrtret gospođe Živković` i jedan od njegovih poslednjih radova iz 1917. godine, `Portret mlade Italijanke`.

Radio je ikone (16) na ikonostasu pravoslavne crkve u Ribnici, kod Mionice.[4]

Poznat po slici „Pred Bitoljem“ inspirisanoj istorijskim događajem iz I Balkanskog rata. Za razliku od epskog slikarstva Paje Jovanovića i ostalih savremenika, Josipović slika istorijski trenutak na sasvim novi i neobičan način bez tendencije ka glorifikaciji svoje vojske. Nema zaleđenog rama u kom su akteri u žaru borbe uhvaćeni u najdramatičnijem trenutku. Josipović figure slika bez portretnih karakteristika i bez težnje za karakterizacijom. Figure su tako organizovane i slikane da stvaraju vrlo ubedljivu iluziju kretanja. Godinu dana kasnije Aleksa Šantić piše pesmu sa istim nazivom, možda inspirisanu ovim ingenioznim delom Koste Josipovića. Izgubljena je njegova ratna istorijska kompozicija `Prelaz preko Albanije`.