Godina izdanja: 2009
ISBN: 978-86-86563-66-8
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Arhitektura iz poznog bronzanog i starijeg gvozdenog doba u basenu Južne Morave - Aleksandar Kapuran

Late Bronze and Early Iron Age Architecture in the Južna Morava Basin

Centar za arheološka istraživanja 2009 187 strana : ilustrovano ; jezik srpski, engleski

odlična očuvanost

Knjiga/prilog obuhvata analizu arheoloških lokaliteta u dolini i basenu reke Južne Morave, sa nalazištima naselja i naselja-utvrđenja iz razdoblja kasnog bronzanog (oko 14–11 veka pre n.e.) i starijeg gvozdenog doba.

Uključuje dokumentaciju arhitekture — tipove građevina, gradnju (drvo, zemljani i vodom nabijani temelji, konstrukcije), raspored naselja — što omogućava rekonstrukciju načina stanovanja, organizacije zajednice i dinamike promene.

Praćen je i materijalni kontekst: keramika, artefakti, metalurški ostaci (u pojedinim slučajevima) — radi verifikacije kulturnih horizonata (npr. naselja pripadaju grupi kulturnih tipova poznatih za taj period, kao što je Brnjica culture).

Autor analizira promene kroz vreme — recimo prelazak iz bronzanog u gvozdeno doba — i kako se one manifestuju u arhitekturi i prostornoj organizaciji naselja.

Glavni zaključci i značaj

Postoji jasno prepoznatljiv kontinuitet i razvoj naselja u basenu Južne Morave od bronzanog ka gvozdenom dobu: arhitektura nije statična — menjale su se strukture, tipovi gradnje, adaptacije na uslove.

Naselja su imala složenu organizaciju — ne samo prostorni poredak kuća, već i verzije ranih utvrđenja / zaštitnih elemenata (u zavisnosti od lokaliteta), što govori o društvenoj organizaciji i mogućim migracijama, kontaktima ili spoljnoj ugroženosti.

Kulturna pripadnost (npr. Brnjica kultura u bronzanom dobu) dobija dodatnu potvrdu kroz arhitektonske ostatke i materijal — što pomaže pri razumevanju razlika i sličnosti unutar regiona i šire (Balkans, Carpathian-Danubian oblast).

Rad pruža retku, ali vrednu dokumentaciju o ranim fazama naseljavanja u delu Srbije, gde su nalazi često fragmentarni — arhitektura daje dimenziju „životnog sveta“ tadašnjih zajednica, ne samo grobova ili keramike.

Za koga je ovo važno

Za arheologe i istoričare koji proučavaju praistoriju Balkana, posebno prelaz bronzanog u gvozdeno doba.

Za istraživače društvene i naseljeničke evolucije — kako su se zajednice organizovale, stanovanje, zaštita, adaptacije kroz vekove.

Za sve koji žele da razumeju regionalne varijacije unutar kultura bronzanog i gvozdenog doba (na primer, kulturne grupe, materijalnu kulturu, gradnju).

Za studente, muzejare i konzervatore — kao referentan rad i izvor podataka o arhitekturi i metodologiji istraživanja naselja iz prahistorije.