Godina izdanja: 2012
ISBN: 978-86-80093-79-6
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Monografija srednjevekovnog grada Magliča

Izdavači: Arheološki institut, Beograd / Zavod za zaštitu spomenika kulture, Kraljevo
Povez: broširan
Broj strana: 253
Ilustrovano.
Format: 24 x 28 cm
Tekst štampan dvostubačno.
Sa pečatom Zavoda za zaštitu spomenika, očuvanost 5-.

S A D R Ž AJ:
- Položaj, odlike tla, nasleđe prošlosti i komunikacije
- Maglič u istorijskim izvorima
- Otkrivanje Magliča
- Sistematska istraživanja
- Starije utvrđenje
- Srednjovekovni zamak
- Turska tvrđava
- Arheološki nalazi
- Katalog nalaza

Tvrđava Maglič je jedno od najočuvanijih srednjovekovnih utvrđenja. Za grad u dolini Ibra, smešten između Kraljeva i Ušća ne zna se pouzdano kad je sagrađen, niti ko je bio njegov prvi gospodar. Možda u vreme kad i Žiča, radi njene zaštite ili u doba kralja Milutina zbog zaštite od Kumana i Tatara. Postoji legenda da ga je sazidala Irina Kantakuzin, žena despota Đurđa Brankovića, omražena i zato nazvana prokletom Jerinom. Zdanje se i danas u narodu naziva Jerinin grad. Stručnjaci, međutim, tu legendu odbacuju, jer bi to značilo da je sagrađeno početkom 15 veka.

Autor navodi da je za nastanak Magličkog zamka od presudnog značaja bilo zasnivanje manastira u Žiči. Zadužbina Stefana Prvovenčanog, koja je postala sedište autokefalne srpske arhiepiskopije, građena je, što je i poznato, tokom druge decenije 13. veka. Poveljama ktitora dobila je imanja od kojih se najveći deo nalazio u široj okolini manastira. Žičkom vlastelinstvu darovana su i sela u okolini Magliča, ali se među darovanim naseljima ne spominje grad u Magliču.

Nije poznato ko su bili maglički neimari, niti odakle su poticali. Sudeći po onome što su ostvarili može se zaključiti da im je bila bliska arhitektura Romejskog carstva. To bi značilo da su došli iz grčkih zemalja, što je bilo čest slučaj. Ne isključuje se ni učešće graditelja sa područja srpskog primorja, kojima vizantijske tradicije nisu bile strane.

Kao jedan od glavnih problema na koje je naišao tokom istraživanja Popović navodi to što se ne zna ko je u to doba živeo iza zidina Magliča. Vojska i nekoliko monaha sigurno nisu bili glavni korisnici dvorane i prekrasnih palata. Do turskog osvajanja Magličkog zamka slike se nižu fragmentarno, kaže on, sastavljene na osnovu arheoloških istraživanja, ali preciznih podataka nema. Čak nije poznato ni da li je pre konačnog turskog osvajanja opsedan i napadan.

(K-104)