ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2000
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

500 strana

SADRŽAJ
Predgovor 5
PRVI DEO
PREGLED TEORIJA KULTURA I CIVILIZACIJA
I Glava
TEORIJA KULTURE 9
1. Pojam kulture i civilizacije. Istorija pojmova 9
2. Pregled teorija o kulturi i civilizaciji 11
a. racionalističke teorije kulture 12
I Evolucionistička teorija 12
II Funkcionalistička teorija 13
b. Metafizičko-iracionalističke teorije 14
I Antiintelektualizam Franca Boasa 14
II Teorija kulturnih ciklusa ....18
III Psihoanalitička teorija kulture 22
3. Elementi kulture :..... 24
a. Pojam simbola. Simbol, alegorija, znak i jezik 24
b. Kultura kao sistem simboličkih oblika 28
4. Teorije o primitivnoj kulturi 28
a. Frejzerovo poimanje magije, religije i nauke 28
I Kritika Frejzera 32
b. Magija i religija u teoriji Bronislava Malinovskog 33
v. Dirkemovo shvatanje religije, magije i obreda 35
g. Misticizam i „primitivni mentalitet” u teoriji Lisjen Levi Brila .....37
d. Animizam i animatizam. Manizam, manaizam i totemizam 39
II Glava PREGLED CIVILIZACIJA 42
1. Nastanak civilizacija 42
a. Uvod 42
b. Pismo ranih civilizacija 43
v. Odlike kultura Istoka i Zapada 43
g. Tipologija mitologija i istorijskih kultura 44
2. Drevne civilizacije 46
a. Sumer i Vavilon 46
I Kulture na prostoru današnje Sirije 49
II Religija i kultura Jevreja ....#49
b. Egipat 51
v. Kina 55
g. Indija 64
I Indijske religije 65
II Umetnost Indije 68
III Budizam i druge kulture. Japan 70
d. Civilizacije Inka, Maja i Asteka 71
đ. Civilizacija Lepenskog Vira na tlu Balkana 74
e. Grčka 77
ž. Rim. 84
3. Srednjovekovne civilizacije 88
Kulture Istoka i Zapada na prelazu epoha 88
Teologija, religija, vera i kult. 89
a. Hrišćanska civilizacija 91
I Osnovi hrišćanske religije 91
II Umetnost u hrišćanskoj kulturi ...95
III Hrišćanstvo i sistem vrednosti 97
b Vizantijska civilizacija 98
I Teološki osnovi spora „istočne” i „zapadne” crkve 99
II Umetnost u pravoslavnoj kulturi 101
v. Islamska kultura i civilizacija 103
III Glava KULTURA, UMETNOST I MIT 110
1. Uvod u filozofiju mita 110
a. Pojam mita. 110
b. Određenje mita iz perspektive njegovih funkcija 113
v. Određenje suštine mita: prirodom, društvom, kulturom i duhom 116
g. Pregled opštih teorija mita 118
I Naturalistička teorija mita 118
II Animistička teorija mita. 119
III Vuntov pokušaj sinteze 120
d. Pregled metoda tumačenja mita 120
2. Kantova teorija simbola i arhetipova 122
3. Romantička teorija mita Fridriha Šelinga 125
a. Tautegorijsko tumačenje mita 126
b. Ideja „nove mitologije” 128
v. Mitologija i poezija 129
4. Psihoanalitičko razumevanje mita u umetnosti 131
a. Frojdova analiza mita o Edipu. Funkcija tragedije 132
b. Kritika Frojdove interpretacije mita o Edipu 134
5. Psihoanalitička teorija arhetipova i mitova K.G. Junga 137
a. Simbol kao iskustvo kolektivno nesvesnog 137
b. Poezija i simbol 139
v. Simboli - konkretizacije arhetipova 141
g. Kritika Jungove teorije arhetipova 142
6. Rezultati ostalih pravaca psihoanalitičke škole 143
7. Filozofija simboličkih formi Ernsta Kasirera 146
a. Teorije o čoveku. „Divlji” i „civilizovani” čovek 146
b. Sistem simboličkih formi 148
v. Mit i umetnost 149
g. Zakon pražnjenja. Smisao simboličkih formi. Katarza 149
8. Strukturalistička teorija mita 150
a. Osnovi antropološkog shvatanja Kloda Levi-Strosa........ 151
9. Sociološko-istorijska teorija mita 158
a. Psihoanaliza i fašizam 158
b. Fromova teorija simbola 159
v. Ritualno-mitološka teorija Nortropa Fraja 160
g. Blohova teorija simbola, mitova i arhetipova 163
10. Mit, savremena književnost i kultura 167
a. Demitologizacija i remitologizacija 167
b. Mit u savremenoj književnosti 169
v. Nacistički mit i film 174
g. Mit, masovna kultura i kič 176
DRUGI DEO
UMETNOST I KULTURA DANAS
AVANGARDA, MASOVNA KULTURA I KIČ 179
1. Teorijski pristupi umetnosti 179
2. Struktura umetničkog dela 182
3. Problemi estetske i književne recepcije... 185
a. Vrednost i vrednovanje umetničkog dela 185
b. Struktura estetskog akta 186
v. Sudovi ukusa i kritičko prosuđivanje dela 188
g. Teorije umetničke recepcije 192
1 Kantova tipologija ukusa i stilova 194
P Estetika lepog i estetika ružnog 196
111 Uživanje i uosećavanje 198
d. Pretpostavke modernog ukusa 201
I Konformistički ukus 203
II Avangardistički ukus 207
III Tradicionalistički ukus 211
IV Kritika modernog ukusa 214
đ. Teorija književne recepcije 216
V Kompenzatorska funkcija trivijalne književnosti ...217
VI Elitna književnost u funkciji društvene kritike 222
TREĆI DEO
KULTURNA ISTORIJA SRBA
I Glava
KULTURNA ISTORIJA SREDNjEG VEKA 227
1. Uvod u kulturnu istoriju Srba 227
a. Doseljavanje na Balkan i stvaranje države 230
b. Društveni odnosi, pravni poredak i zakonodavstvo 238
2. Kulturna istorija srednjeg veka 239
a. Prijem hrišćanstva i crkvena autonomija 2®
I Isihazam i monaštvo 241
II Jeresi u pravoslavlju. Bogumilstvo 242
III Obnova Pećke patrijaršije i osnivanje Karlovačke mitropolije 243
b. Jezik i književni život 244
I Jezik u srednjem veku 244
II Književnost 246
- Crkvena književnost, žanrovi 247
v. Arhitektura, slikarstvo i vajarstvo 250
I Arhitektura. Manastiri i crkve 250
Manastiri i crkve srpskih vladara 257
II Likovna umetnost i minijatura. Slikarstvo 259
II Glava KULTURNA ISTORIJA NOVOG VEKA 263
3. Kulturna istorija novog veka (XV - XIX) 263
a. Stvaranje modernne srpske države 263
♦. Narodni jezik - osnova književnog jezika 265
v. Narodna i umetnička književnost 268
g. Arhitektura, slikarstvo i vajarstvo 274
I Razvoj crkvene i svetovne arhitekture 274
II Slikarstvo i vajarstvo 275
d. Muzika u Srba 279
đ. Obrazovanje i nauka. 286
4. Srpska politička i kulturna istorija - ukratko 287
ČETVRTI DEO
SRPSKA MITOLOGIJA
UVOD U SLOVENSKU I SRPSKU MITOLOGIJU 293
I Glava ELEMENTI RELIGIJE 297
1. Pojam mita, kulta i rituala. 297
2. Religija, magija i običaj 300
3. Smisao žrtvenog obreda 302
4. Žrtvenici i hramovi 309
5. Mit i folklor. Izvori za rekonstrukciju mitologije 311
II Glava OSNOVI ANIMOLOGIJE. 317
1. Principi animologije 317
III Glava OSNOVI DEMONOLOGIJE 323
A) BEZLIČNI DEMONI I BOŽANSTVA 323
1. Religija i kult kamena 323
2. Religija i kult drveta, biljaka, vatre, vode i izvora 324
3. Zmija kao demonsko biće 327
4. Zmija i zmaj 329
5. Vuk i pas kao demonska bića 333
6. Konj - demonsko biće srpske religije 335
7. Petao u liku demonskog bića `.... 338
B) DEMONI U LjUDSKOM I POLULjUDSKOM OBLIKU 340
1. Vampir 340
2. Veštica i mora....... 343
3. Aždaja i ala 344
4. Divovi 345
5. Vile 346
6. Suđenice - Suđaje - Usud 348
7. Navi 349
8. Zduhači - Zmajevi 350
9. Kuga, čuma, mora, babice 353
10. Đavo 354
V) KULTNA MESTA U SRPSKOJ RELIGIJI 357
1. Raskršća i groblja 357
2. Boginja raskršća u literaturi 359
I JUGlava
OSNOVI MITOLOGIJE 362
A) DREVNIJI MITOLOŠKI SISTEM SRBA 362
1. GTojam „Boga” 362
2. Način sahranjivanja i promene vera 364
3. Pretpostavke srpskog mitološkog sistema 365
4. Kako sistematizovati drevni srpski panteon 369
5. Ko je vrhovni bog srpskog panteona 375
6. Odlike vrhovnog božanstva 377
7. Da li je Svetovid božanstvo najvišeg ranga u slovenskoj mitologiji? 380
8. Da li je Triglav kruna južnoslovenskog mitološkog panteona? 384
9. Trojan - vrhovni bog srpskog mitološkog sistema? 389
10. Svarog - Svarožić - Koledo 392
11. Koledo 396
Muška božanstva sa posebnim funkcijama 398
1. Dažbog - Dajbog 398
2. Perun 402
a) Perun kod Istočnih i Zapadnih Slovena 402
b) Perun kod Srba 404
3. Kupalo 407
4. Volos - Veles 408
5. Belbog i Crnobog 412
6. Radigost/Radgost 413
7. Jarilo/Jarovit 414
8. Rujevit i Porevit 416
9. Hors ...........416
Bogovi jesenjeg i zimskog ciklusa 417
1. Podzvižd 417
2. Davor 418
Ženska božanstva 41#
1. Živa/ Živana 419
2. Mokoša - Makoša 420
3. Suđenice - Rođenice 421
4. Lada - Ljelja - Poljelja 421
5. Devica - Deva 422
6. Baba 425
7. Rusalke 428
8. Morena - Morana - Vodan 430
9. Prpruša i Dodola 432
B) JASTREBAČKI PANTEON: NOVIJI MITOLOŠKI SISTEM SRBA 435
Epski politeizam - mlađi oblik mitologije 435
1. Istorijski mit kao antropološko transponovanje kosmogonije 435
2. Mitska genealogija srpskih zmajevitih junaka 437
3. Alegorijski metod tumačenja epskih struktura 442
4. Implicitni erotizam zmaja 446
5. Obeležja mitskoga zmaja 449
6. Vrhovni Bog Jastrebačkog mitološkog sistema 452
7. Miloševa legenda 455
V Glava
SRPSKA MITOLOGIJA U OBIČAJIMA 457
A) ANTROPOLOŠKI CIKLUS 457
1. Rođenje deteta 457
2. Krštenje i strižba deteta 460
3. Svadbeni običaji 461
4. Smrt i pogrebni običaji 462
5. Narodni sud. Prokletije i lapot 466
B) IZ AGRARNOG I GODIŠEG CIKLUSA 467
1. Magijski obredi za dobijanje kiše. Borba sa olujom i gradom 467
2. Slave i zavetine 469
I Mitološko-magijski smisao „babe” 469
V. IZGRADNjA KUĆE, ŽRTVOVANjE NA TEMELjU 471
LITERATURA I SKRAĆENICE IZVORA.. 472
REČNIK POJMOVA 487
BELEŠKA O PISCU 495


Њ03