Tematika: Ostalo
Godina izdanja: 1900 - 1949.
Autor: Domaći
ISBN: K180
Kulturno dobro: Predmet koji prodajem nije kulturno dobro ili ovlašćena institucija odbija pravo preče kupovine
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Treba da se opsece.

1934 g.


Đurđeva Jerina
Đurđeva Jerina je srpska narodna pjesma. Prvi put ju je zapisao Vuk Stefanović Karadžić u djelu Pjesme junačke najstarije, knjiga druga 1845.

Opis
Na početku pjesme, Đurđeva Jerina od Smedereva pita svoga unuka Maksu Grgurevića za koga da uda svoju ćerku. Makso joj po redu veli da je da za Vilipa Mađara, moskovskog kralja, ili u najgorem slučaju za turskog cara. Jerina ga udari, i uda ćerku za turskog cara, davši zemlju i gradove u miraz.

Ova radnja bi možda trebala da objasni na još jedan način padanje Srba pod tursku vlast, ovog puta intrigama žena na vrhuncu moći, naročito neomiljene Jerine. U stvarnosti, drugi faktori su tu bili mnogo značajniji.


I danas se u narodu Jerinino ime spominje isključivo u negativnom kontekstu, čemu su nesumnjivo mnogo doprinela narodna predanja i pesme. U nauci se, međutim, Jerina Branković spominje kao jedna od najtragičnijih ličnosti naše srednjovekovne istorije, kojoj je narodna tradicija učinila veliku nepravdu.

Kada su u pitanju velike i značajne istorijske ličnosti, narod često ume biti nepravedan prilikom donošenja konačnih sudova o njima. To se možda najbolje može videti na primeru jedne od najomraženijih srednjovekovnih ličnosti iz porodice Brankovića – Đurđeve Jerine, u narodnoj tradiciji upamćene kao „Prokleta Jerina”.

U narodnom predanju Jerina je poznata kao bezdušna i nemilosrdna vladarka, koja je po cenu mnogobrojnih ljudskih života podizala gradove i utvrđenja, po čemu je i ostala upamćena. Stoga je sasvim logično što je njen lik često poređen sa vilom koja zida grad od ljudskih kostiju. I u epskoj narodnoj poeziji pominje se njeno čuveno „gradozidanije”.

Međutim, istoričar umetnosti i teolog Leontije Pavlović, koji je svoj obiman naučni rad posvetio Smederevu, Jerininom gradu, „gradu od davnina” i srpskoj prestonici XV veka, pišući o istoriji Smedereva tvrdi da Jerina nijednu tvrđavu nije sazidala.


Jerina Branković (rođena Irina Kantakuzin, grč. Ειρήνη Καντακουζηνή; u narodnoj tradiciji poznata kao Prokleta Jerina) je bila srpska despotica, poreklom Grkinja iz porodice Kantakuzina, žena despota Đurđa Brankovića (vl. 1427 — 1456), za koga se udala 26. decembra 1414. Nakon Đurđeve smrti 1456. godine vladala je Srbijom kao despotica-regent.[1] Njena vladavina trajala je jedva više od godinu dana — u noći drugog maja 1457. godine umrla je, prema jednim izvorima, kao monahinja u manastiru na Rudniku, dok ju je prema drugima otrovao njen sin Lazar, kako bi okončao majčino regenstvo i preuzeo vlast.


Ne zna se tačno godina njenog rođenja, uzima se približno da je to 1400, moguće je da je rođena i nekoliko godina ranije. Njen otac bio je Dimitrije I Kantakuzin, koji je imao titulu sevastokratora od decembra 1357. i despota Moreje 1383. Rođen je bio oko 1343. a umro između 1384. i 1420. Dimitrije je bio unuk vizantijskog cara Jovana VI Kantakuzina (car 1347 — 1354). Od njene porodice, u Srbiji je naročito bio poznat Jerinin brat Toma Kantakuzin.

Bila je nepopularna u narodnom predanju i nazvana Prokleta Jerina, najviše zbog izgradnje grada Smedereva, tadašnje nove srpske prestonice. Po narodnom predanju njena vladavina je bila surova. Umrla je kao monahinja u Rudniku 2. ili 3. maja 1457[2], pretpostavlja se da je otrovao njen sin Lazar. Stari gradovi širom prostora naseljenih Srbima su po njoj dobili imena Jerinin grad.

Sa despotom Đurđem imala je petoro dece:

Todor Branković (1415—1428)
Grgur Branković (1416/1417 — 1459)
Stefan Branković (1425—1476), srpski despot 1458 — 1459
Lazar Branković (1421/1427 — 1458), srpski despot 1456 — 1458
Katarina Branković (1418/1419 — 1492), udata 20.04. 1434. za grofa Ulriha II Celjskog (1406—1456)
Turci su 1441. zarobili Grgura i Stefana Brankovića i 8. maja te godine ih oslepeli po naredbi sultana Murata II.

Prema istorijskim izvorima, Jerina je bila druga žena despota Đurđa Brankovića. Ne zna se ime njegove prve žene sa kojom je imao ćerku Jelenu, ali je izvesno da je bila trapezuntska princeza. Za Maru, Đurđevu, navodno, najstariju kćerku, ne zna se pouzdano da li je bila Jerinina ćerka, ili Đurđeva ćerka iz prvog braka.

Za Jerinu se može reći da je bila tragičan lik, kome je narodno predanje učinilo veliku nepravdu.

Po njoj je nazvan roman Senka despotice Vidana Nikolića, u kasnijim izdanjima nazvan „Prokleta Jerina”....