Godina izdanja: 1990
ISBN: 86-13-00471-7
Jezik: Srpski
Autor: Strani

Posveta na predlistu.

Autor - osoba Fairfield, Cicily Isabel
Naslov Crno jagnje i sivi soko : putovanje kroz Jugoslaviju / Rebeka Vest ; preveo sa engleskog, priredio i napisao predgovor Nikola Koljević
Vrsta građe dr.knjiž.oblici
Jezik srpski
Godina 1990
Izdanje 2. izd.
Izdavanje i proizvodnja Beograd : BIGZ, 1990 (Beograd : BIGZ)
Fizički opis 420 str. ; 22 cm
Drugi autori - osoba Koljević, Nikola (prevodilac) (urednik) (autor dodatnog teksta)
Zbirka Posebna izdanja / BIGZ
(broš. s omotom)
Napomene Prevod dela: Black lamb and grey falcon / Rebecca West
Pravo ime autora: Cicily Isabel Fairfield
Tiraž 5000
Jugoslavija Rebeke Vest / Nikola Koljević: str. 5-19
Beleška o piscu: str. 420-[421].
Predmetne odrednice Jugoslavija – Putopisi

Rebeka Vest (Rebecca West, pravim imenom Cicely Isabel Fairfield, 1892–1983) bila je britanska književnica, novinarka i esejistkinja, jedna od najznačajnijih intelektualki 20. veka. Rođena je u Irskoj, odrasla u Škotskoj i Engleskoj, a pseudonim „Rebecca West” uzela je prema junakinji Ibsenove drame Rosmersholm. Njena karijera obuhvatala je više od sedam decenija, tokom kojih je objavljivala romane, eseje, reportaže i književne kritike. Bila je politički angažovana, feministkinja, i izuzetno oštra posmatračica kulturnih i društvenih prilika, što se ogleda u njenim tekstovima u vodećim britanskim i američkim časopisima. Kao romansijerka proslavila se delima poput Return of the Soldier (1918), prvim britanskim romanom o Prvom svetskom ratu, a kao esejistkinja i reporterka stekla je reputaciju beskompromisnog analitičara politike i ideologije. Tokom Drugog svetskog rata pisala je o nacističkim suđenjima i totalitarizmima, a njena dela ostaju svedočanstvo epohe i izraz njene intelektualne hrabrosti.
Najznačajnije njeno delo u kontekstu jugoistočne Evrope svakako je monumentalna knjiga Crno jagnje i sivi soko (Black Lamb and Grey Falcon, 1941), obimna reportaža i putopis nastala na osnovu Vestovih putovanja po Kraljevini Jugoslaviji 1937. godine. Knjiga, koja na engleskom ima oko 1.200 stranica, kombinuje istoriju, antropologiju, kulturološke eseje i lične impresije. Vest se u njoj bavi složenim identitetom Balkana, isprepletanim slojevima imperijalnih nasleđa (osmanskog, habsburškog, vizantijskog), kao i političkim tenzijama među narodima koji su tek nedavno ušli u zajedničku državu. Crno jagnje i sivi soko posmatra Balkan i kao ogledalo evropske sudbine u 20. veku, ukazujući da nasilni nacionalizmi, sukobi i religijske podele nisu periferni, već suštinski deo evropske istorije. Vestova je knjigu pisala u vreme uspona fašizma i pred izbijanje Drugog svetskog rata, pa njeni oštri uvidi u razaranje zajedništva, ulogu mitova i istorijskog pamćenja, kao i uvek prisutnu senku nasilja, imaju proročku dimenziju. Delo je postalo nezaobilazno u proučavanju Balkana, ali i klasik političkog putopisa, jer prevazilazi opis putovanja i ulazi u duboko promišljanje identiteta, istorije i sudbine naroda.
Recepcija Crnog jagnjeta i sivog sokola u Jugoslaviji i kasnije bila je složena i višeslojna. Kada je knjiga objavljena 1941, ubrzo nakon nemačkog napada na Jugoslaviju, izazvala je snažan odjek u Velikoj Britaniji i Americi, jer je nudila obimnu i strastvenu odbranu jugoslovenskih naroda i njihove borbe protiv fašizma. Međutim, u samoj Jugoslaviji knjiga dugo nije bila prevedena niti široko dostupna. Prvi prevod pojavio se tek 1980-ih, a šira recepcija usledila je tek nakon raspada Jugoslavije i ratova devedesetih godina.
Za vreme socijalističke Jugoslavije knjiga je imala ambivalentan status. S jedne strane, smatrana je monumentalnim dokumentom o zemlji, ali s druge strane, Vestova je iznosila vrlo kritičke opaske o komunistima i staljinističkim tendencijama, što nije bilo u skladu s dominantnim narativom. Takođe, njeni naglašeni opisi nacionalnih specifičnosti nisu se uklapali u jugoslovensku ideologiju „bratstva i jedinstva“.
Devedesetih godina knjiga je doživela svojevrsnu renesansu: u njoj su intelektualci i novinari pronalazili „proročanske“ odjeke raspada Jugoslavije i krvavih ratova. Vestova je, sa svojom analizom istorijskog pamćenja, mitskih obrazaca i sklonosti balkanskih društava ka ponavljanju sukoba, često citirana kao neko ko je „predvideo“ tragediju kraja 20. veka. U isto vreme, drugi su osporavali njene sudove, nazivajući ih zapadnjačkim, egzotičnim i donekle paternalističkim pogledom na Balkan.
Ipak, Crno jagnje i sivi soko ostalo je nezaobilazno delo: i u akademskim studijama o Balkanu, i u širem kulturnom diskursu. Čita se kao enciklopedija istorijskih, antropoloških i etnografskih detalja, ali i kao delo koje u sebi spaja lirizam, političku analizu i filozofsku refleksiju o smislu istorije i nasilja. Danas knjiga funkcioniše i kao dokument jednog vremena i kao univerzalni komentar o ljudskoj civilizaciji na rubu samouništenja.

MG 163 (NS)