ISBN: Ostalo
Godina izdanja: Db
Autor: Domaći
Oblast: Govedarstvo
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Razvoj nauke, tehnologije i tehnike u oblasti stočarstva u našoj zemlji nije praćen i odgovarajućom izdavačkom delatnošću, tako da se nedostatak savremene knjige iz govedarstva oseća već više od 30 godina. Želja nam je, otuda, da ovo monografsko delo upotpuni tu prazninu i pruži čitaocu odgovarajuća naučna saznanja i podatke o stanju, razvijenosti i problemima govedarstva u svetu i u našoj zemlji. U tom smislu u knjizi su iznete ne samo danas važeće teorijske postavke, i od većine naučnika i istraživača priznata objašnjenja, već i brojna tehnološko-tehnička iskustva koja se sa uspehom primenjuju u savremenim, modernim i na industrijskim principima zasnovanim rešenjima proizvodnje mleka i mesa goveda.

Knjiga Govedarstvo (koja se sastoji iz poglavlja: I Ekonomika govedarstva, II Nastanak goveda, III Građa i funkcija organizma goveda, IV Tipovi goveda i sistematika rasa, V Fiziologija reprodukcije i laktacija goveda, VI Ishrana goveda i proizvodnja mleka, VII Proizvodnja i poznavanje mesa, VIII Genetske osnove i izgradnja produktivnih populacija goveda i IX Objekti za smeštaj goveda) ima multidisciplinarni karakter jer, pored zootehnike, ishrane, genetike i reprodukcije, obuhvata i druge naučne oblasti kao što su anatomija, fiziologija, biologija, biohemija, zoohigijena, kao i ekonomske i građevinske probleme govedarske proizvodnje. Stoga, verujemo da će sa uspehom moći, bar u određenoj meri, da je koriste studenti i poslediplomci na poljoprivrednim i veterinarskim fakultetima. Istovremeno, očekujemo da će knjiga koristiti i kao priručnik naučnim radnicima i stručnjacima praktičarima, odnosno svima koji se na bilo koji način bave problemima govedarstva.

U radu na sistematizaciji ogromnog materijala svetske i domaće literature i prakse uložili smo značajan napor i volju kako bismo obuhvatili najveći deo onoga što je do sada publikovano i pružili zadovoljavajući odgovor na teme koje su predviđene programom. Bićemo zahvalni svim čitaocima na primedbama i sugestijama koje će doprineti da ova knjiga posluži svojoj nameni.

Želimo da zahvalimo svojim kolegama, asistentima i stručno-tehničkim saradnicima na zalaganju, ogromnoj pomoći i konkretnom radu na tehničkoj i drugoj pripremi knjige.
Posebnu zahvalnost izražavamo svim organizacijama, institucijama i ustanovama koje su finansijski pomogle izdavanje ovog monografskog dela.

Svesrdnu zahvalnost dugujemo recenzentima ove knjige, prof. dr Ante Raku i prof. dr Miji Nuskernu, koji su svojim sugestijama pomogli da monografija dobije u kvalitetu, a visokom stručnom ocenom obezbedi i njeno publikovanje.

Zahvaljujemo i izdavaču, Zavodu za udžbenike i nastavna sredstva u Beogradu, na plodnoj saradnji i uloženom trudu tokom pripreme i štampanja ove knjige.

Beograd, 10. mart, 1987. godine
Dr Novica Mitić, dr Jože Ferčej, dr Damjan Zeremenski i dr Ljubomir Lazarević

Predgovor

I. Ekonomika govedarstva (dr Novica A. Mitić)
PRIVREDNI ZNAČAJ GOVEDARSTVA
GOVEDARSKA PROIZVODNJA U SVETU
GOVEDARSKA PROIZVODNJA U SFR JUGOSLAVIJI
STRATEGIJA GENETSKOG POBOLJŠANJA GOVEDA I ULOGA NAUKE U UNAPREĐENJU GOVEDARSKE PROIZVODNJE
LITERATURA
SISTEMI GOVEDARSKE PROIZVODNJE
Sistemi ekstenzivne govedarske proizvodnje
Sistemi intenzivne govedarske proizvodnje
Literatura
II. Nastanak goveda (dr Novica A. Mitić)
SISTEMATSKO MESTO I DOMESTIKACIJA GOVEDA
SRODNICI GOVEDA:
Bivoli; Bizon; Banteng; Gaur; Gajal; Jak; Zebu
RODONAČELNICI GOVEDA:
Bos primigenius Bojanus; Bos brachyceros Adamec
ZOOLOŠKA KLASIFIKACIJA
Literatura

III. Građa i funkcija organizma goveda (dr Novica A. Mitić)
ANATOMSKO FIZIOLOŠKE OSNOVE PRODUKTIVNOSTI GOVEDA
TELESNA GRAĐA I FUNKCIJE ORGANIZMA
Prednji deo tela
Srednji deo tela
Zadnji deo tela
TIPOVI GOVEDA
RASE GOVEDA I NJIHOVA KLASIFIKACIJA
Literatura

IV. Tipovi goveda i sistematika rasa goveda (dr Novica A. Mitić)
RADNI TIP GOVEDA
Podolska; Istarska; Kolubarska i Iskarska rasa
Literatura

TIP GOVEDA ZA PROIZVODNJU MESA:
Sorthorn; Hereford; Aberdinangus; Devon; Dželovej; Crveni linkoln; Šarole; Limuzin; Blonde d’Aquitaine; Kianina; Romanjola; Markigijana; Santa gertrudis; Brengas; Čerbrej; Bifmaster; Kazahska beloglava; Kalmickaja i Belgijska plavo-bela rase
Literatura

TIP GOVEDA ZA PROIZVODNJU MLEKA
Grupa crno-belih nizijskih goveda: Holandsko-frizijska; Crno-bela nemačka nizijska; Britansko-frizijska; Francusko-frizijska; Sovjetske crno-bele rase (Holmogorska, Jaroslavska i Tagijska); Holštajnsko- frizijska rasa i Crno-bela nizijska goveda u Jugoslaviji
Grupa crveno-belih nizijskih goveda: Crveno-bela holandska; Nemačka crveno-bela; Švedska crveno-bela i Holštajnsko crveno-bela rasa
Grupa engleskih mlečnih rasa goveda:
Džerzej; Gernzej i Ajšir rasa
Grupa crvenih rasa goveda: Crvena danska; Crvena stepska rasa
Grupa mrkih (smeđih) goveda: Američka braonsvis (Brown Swiss) rasa
Literatura
GOVEDA KOMBINOVANIH PROIZVODNIH OSOBINA (dr JOŽE FERČEJ)
Rase goveda trojnih osobina (rad, meso, mleko): Buša; Belo slovensko; Pomursko; Pincgavska Rase goveda dvojnih osobina (meso — mleko):
Šareno goveče (simentalac); Šareno goveče u Nemačkoj; Šareno goveče u Austriji; Šareno goveče u Italiji; Šareno goveče u Francuskoj; Šareno goveče u zemljama Istočne Evrope; Šareno goveče kao mesnata rasa i Šareno goveče u Jugoslaviji Smeđe švajcarsko goveče; Smeđe goveče u drugim zemljama; Smeđe goveče u Jugoslaviji i Sivo oberintalsko goveče Nemačko žuto goveče
Literatura

TIP GOVEDA ZA BORBU — SPORT Toro de lidia — Brava rasa
V. Fiziologija reprodukcije i laktacije (dr Novica A. Mitić)
A) REPRODUKCIJA
MESTO REPRODUKCIJE GOVEDA U ORGANIZOVANOJ PROIZVODNJI
ANATOMSKE ODLIKE I FIZIOLOŠKE FUNKCIJE ŽENSKIH POLNIH ORGANA I KORIŠĆENJE KRAVA U REPRODUKCIJI
JAJNICI
(Ovogeneza; Ovulacija; Atrezija folikula; Ženska jajna ćelija; Žuto telo)
Jajovodi
Materica
Vrat — grlić materice
Vagina
Polni otvor
NEUROHORMONALNI MEHANIZAM POLNIH FUNKCIJA ŽENSKIH GRLA PUBERTET I UVOĐENJE JUNICA U PRIPLOD
POLNI CIKLUS ŽENSKIH GRLA
Faze estrusnog ciklusa i njihove karakteristike: (Proestrus; Estrus; Postestrus; Diestrus)
Period postpartuma i intenzitet plodnosti krava
Kontrola estrusnog ciklusa i plodnosti:
Indukcija estrusa; Supresija estrusa; Sihronizacija estrusa; Kontrola plodnosti primenom progesteron testa u mleku i mlečnoj masti; Superovulacija
TRANSPLANTACIJA OPLOĐENIH JAJNIH ĆELIJA
Selekcija krava donora;
Priprema grla i sakupljanje oplođenih jajnih ćelija;
Prihvatanje, čuvanje i transport jajne ćelije;
Prenošenje jajnih ćelija i kontrola graviditeta
ANATOMSKE ODLIKE I FIZIOLOŠKE FUNKCIJE MUŠKIH POLNIH ORGANA I KORIŠĆENJE BIKOVA U PRIPLODU
Semenik
(Spermatogeneza)
Pasemenik
Funkcija pasemenika
Transport spermatozoida; Koncentracija spermatozoida: Maturacija spermatozoida; Lagerovanje spermatozoida
Semenovodi
Uretra
Akcesorne polne žlezde (Semene kesice, Prostata, Bulbouretralne žlezde)
Skrotalna vreća — mošnica
Kopulatorni organ mužjaka
Prepucijum
PROIZVODNJA I KVALITET SPERME
Pubertet i spermatogena maturacija; Proizvodnja i kvalitet semena odraslih bikova; Utucaj faktora sredine
EKSPLOATACIJA MUŽJAKA U PROCESU REPRODUKCIJE
MERILA REPRODUKTIVNE VREDNOSTI MUŠKIH GRLA
MORFOLOGIJA I FIZIOLOGIJA SPERME
Struktura sperme
Morfološke i fiziološke odlike spermatozoida
Spermalna plazma
Zrenje spermatozoida
Metabolički procesi u spermi i spermatozoidima
Kretanje spermatozoida
VEŠTAČKO OSEMENJAVANJE
Istorijat i privredni značaj veštačkog osemenjavanja
Tehnika sakupljanja semena
Ocena kvaliteta sperme
Razređivanje, konzervisanje i čuvanje sperme
Transport sperme
Osemenjavanje krava
Organizacija veštačkog osemenjava
OPLOĐAVANJE JAJNE ĆELIJE
GRAVIDITET KRAVA
Embriogeneza i razvoj fetusa
Prenatalni razvoj teleta
Morfološke i fiziološke promene organizma u toku graviditeta krave
Dužina graviditeta u krava
Hormonalno održavanje graviditeta
POROĐAJ
Simptomi bliskog porođaja
Tok normalnog — spontanog porođaja
Indukcija partusa
DELOVANJE ENDOGENETSKIH I EGZOGENIH FAKTORA NA REPRODUKTIVNE OSOBINE Morfološki oblici steriliteta
Funkcionalni poremećaji polnih organa
Abnormalna fertilizacija, embrionalna i fetalna smrtnost
PROBLEMI TELJENJA I RANO PREŽIVLJAVANJE TELADI
Uticaj endogenih faktora na probleme teljenja
Uticaj ishrane i gajenja na probleme teljenja
B) LAKTACIJA
ANATOMSKA GRAĐA I FIZIOLOŠKE FUNKCIJE MLEČNE ŽLEZDE
Mlečna žlezda — vime
Spoljni izgled mlečne žlezde
Unutrašnja struktura mlečne žlezde
PORAST I RAZVOJ MLEČNE ŽLEZDE
Embrionalni i fetalni period
Postnatalni rast i razvoj mlečne žlezde:
Period od rođenja do puberteta; Period graviditeta; Period laktacije; Suvi period
HORMONALNA KONTROLA RASTA I RAZVOJA MLEČNE ŽLEZDE
HORMONALNA KONTROLA LAKTACIJE
Održavanje laktacije
Veštačka indukcija laktacije
SINTEZA I OSOBINE POJEDINIH KONSTITUENATA MLEKA:
Voda; Mlečna mast; Belančevine mleka: Laktoza; Mineralne materije i vitamini
SASTAV I OSOBINE KOLOSTRUMA I PRELAZ U SEKRECIJU MLEKA
Literatura

VI. Ishrana goveda i proizvodnja mleka (dr Damjan Zeremski)
ANATOMSKE ODLIKE I FIZIOLOŠKE FUNKCIJE DIGESTIVNOG TRAKTA
Građa organa za varenje:
Varenje hrane
Varenje hrane u složenom želucu;
Varenje hrane u crevima
Metabolizam hranljivih materija
HRANA I HRANIVA ZA GOVEDA
Zelena hrana:
ZeIena hrana sa travnjaka
Zelena hrana sa oranica
Konzervisana hrana i hraniva
Slama i druga suva voluminozna hraniva
Sočna i vodenasta voluminozna hraniva
Zrnasta hraniva
Sporedni proizvodi prehrambene industrije; Sporedni proizvodi industrije ulja; Sporedni proizvodi prerade žitarica; Sporedni proizvodi industrije skroba; Sporedni proizvodi alkohola i vrenja: Sporedni proizvodi industrije šećera;
Hraniva životinjskog porekla:
Mleko i sporedni proizvodi prerade mleka
Sporedni proizvodi prerade mesa i ribe
Hraniva mineralnog porekla
Dodaci stočnog hraniva
Industrijski proizvedena stočna hrana
ANTINUTRITIVNI FAKTORI U STOČNOJ HRANI
Supstance koje depresivno deluju na varenje ili metaboličko iskorišćavanje proteina
Supstance koje smanjuju svarljivost ili ometaju iskorišćavanje mineralnih materija
Supstance koje inaktiviraju ili povećavaju potrebe u izvesnim vitaminima
Antivitamini rastvorljivi u mastima
PRINCIPI NORMIRANJA ISHRANE GOVEDA
Potrebe u hranljivim materijama: Energetske potrebe; Potrebe u proteinima; Potrebe u pojedinim elementima; Potrebe u vitaminima — Procena mogućnosti konzumiranja
Potrebe u vodi
NORMATIVI I PRAKSE ISHRANE
ISHRANA KRAVA U PROIZVODNOM CIKLUSU
Rana laktacija
Sredina laktacije
Kraj laktacije
Period zasušenja
NAUČNO PRAKTIČNA REŠENJA ISHRANE KRAVA
Nivo ishrane
Koncentracija obroka
Ishrana zelenom hranom
Ishrana konzervisanom hranom
ISHRANA PRIPLODNOG MATERIJALA
Ishrana teladi
Ishrana junica
Ishrana junica u prvoj godini života
Ishrana junica u drugoj godini života
Ishrana junica u periodu predteljenja
Ishrana bikova
SISTEMI DRŽANJA I TEHNIKA HRANJENJA GOVEDA
Vezani sistem
Poluslobodan sistem
Slobodan sistem
NAČIN ISHRANE (HRANJENJA) GOVEDA
Individualna ishrana; Grupni način ishrane
ORGANIZACIJA ISHRANE
Broj hranjenja
Tehnika hranjenja
FAKTORI KOJI UTIČU NA PRINOS I SASTAV MLEKA
Uticaj rase na prinos i sastav mleka
Uticaj veličine životinje na proizvodnju mleka
Uticaj laktacije na mlečnost krava i sastav mleka
Uticaj dužine života na proizvodnost krava i sastav mleka
Uticaj muže na količinu i sastav
Uticaj estruisa, bremenitosti i zdravstvenog stanja krava na prinos i sastav mleka
Uticaj ishrane u periodu odgajivanja na produkciju mleka
Uticaj ishrane u periodu laktacije na mlečnost
Specifični uticaji hrane na prinos, sastav i osobine mleka
Uticaj uslova sredine na proizvodnost krava i sastav mleka
Muža krava
Ručna (manuelna) muža
Mašinska muža
Sanitacija pribora i kontrola aparata za mužu
Postupak sa mlekom na mestu proizvodnje
Literatura

VII. Proizvodnja i poznavanje mesa (dr Jože Ferčej)
GOVEĐE MESO KAO SIROVINA ZA INDUSTRIJU I KAO NAMIRNICA
PORAST PROIZVODNJE GOVEĐEG MESA U SVETU
PORAST PROIZVODNJE GOVEĐEG MESA U SFR JUGOSLAVIJI
SASTAV I RAST MIŠIĆA
Mišićna vlakna
Masno tkivo
OSNOVE PROIZVODNJE GOVEĐEG MESA
Rast i razvoj goveda
Razmnožavnje i genetsko poboljšanje goveda za meso
Selekcijski programi rasa goveda kombinovanih osobina
Industrijsko ukrštanje značajan metod za proizvodnju goveđeg mesa
SISTEMI PROIZVODNJE GOVEĐEG MESA
TEHNOLOGIJA PROIZVODNJE GOVEDA ZA MESO
Sistemi tova goveda po kategorijama
Odgajivanje teladi
Tov teladi
Tov bikova
Sistemi tova goveda prema vrsti hrane
UTICAJ INTENZIVNOSTI ISHRANE NA RANDMAN I SASTAV GOVEĐIH TRUPOVA
Intenzivan tov bikova u SFR Jugoslaviji
Poluintenzivan tov bikova
Ekstenzivan tov junadi
Tov junica
Gajenje i tov volova
TEHNOLOŠKI KONCEPT KORIŠĆENJA PRVOTELKI ZA MESO
TEHNOLOGIJA PROIZVODNJE MESA PO SISTEMU KRAVA-TELE
ORGANIZACIJA OTKUPA I TRANSPORTA GOVEDA ZA KLANJE
OCENJIVANJE KVALITETA GOVEDA ZA KLANJE. TRUPOVA I POLUTKI I RAZVRSTAVANJE GOVEĐEG MESA U KATEGORIJE I KLASE
Značaj sporednih produkata
Literatura

VIII. Genetske osnove za izgradnju produktivnih populacija goveda (dr Ljubomir Lazarević)
GENETSKA OSNOVA POBOLJŠANJA GOVEDA
Kvalitativne osobine goveda
Nasleđivanje boje dlake goveda
Nasleđivanje degenerativnih osobina
Otkrivanje štetnih gena
Kvalitativne promene
Heritabilitet
Metodi izračunavanja heritabiliteta
Genetske korelacije između osobina
Genetsko poboljšanje kvalitativnih osobina
METODI GENETSKOG POBOLJŠANJA GOVEDA
Frekvencija gena i genotipova
Selekcija
Srodstvo jedinki
Genetski inžinjering
OCENJIVANJE PRIPLODNE VREDNOSTI GOVEDA
Ocena priplodne vrednosti po poreklu
Ocenjivanje priplodne vrednosti po fenotipu
Fenotipovi osobina plodnosti
Fenotipovi osobina mlečnosti
Fenotipovi muznih osobina
Fenotipovi tovnih osobina
Fenotipovi prinosa i kvaliteta mesa na grlima i polutkama
Fenotipovi telesne razvijenosti i tipa krava
Fenotipovi obolenja goveda
Standardni fenotipovi
Standardni fenotip prinosa mleka
Standardni fenotip telesne mase i intenziteta prirasta
Ocenjivanje bikova po fenotipu
Ocenjivanje krava po fenotipu
Ocenjivanje krava na osobine plodnosti
Ocenjivanje krava na telesnu građu i razvijenost
Ocenjivanje krava za osobine zdravlja i dugovečnost
SELEKCIJA GOVEDA PO FENOTIPU
SELEKCIJA GOVEDA NA VIŠE OSOBINA
Tandem metod
Metod nezavisnog nivoa selekcije
Metod selekcijskih indeksa
OCENJIVANJE GOVEDA PO POTOMSTVU
METODI PROGENOG TESTA BIKOVA
PROGENI TEST BIKOVA U NAŠOJ ZEMLJI
NAJNOVIJA SAZNANJA O PROGENOM TESTU BIKOVA
METODE ODGAJIVANJA GOVEDA
Odgajivanje u čistoj rasi van srodstva
Teorijska osnova heterozisa
Eksperimentalni rezultati ukrštanja goveda
Odgajivanje goveda melioracijskim ukrštanjem
ORGANIZACIJA GAJENJA GOVEDA NA ODREĐENOJ TERITORIJI
Ekonomsko-ekološki uslovi za razvoj govedarstva
Rasna rejonizacija goveda
Selekcijsko odgajivački programi oplemenjivanja goveda
Programi selekcije i odgajivanja šarenog govečeta
Program selekcije i odgajivanja crno-belih goveda
Bikovi u programima selekcije i odgajivanja goveda
Krave u programima selekcije i odgajivanja goveda
Priplodni podmladak i programirana selekcija
Stanice za performans test mladih bikova
Centri za proizvodnju i plasman semena
Smotre i izložbe priplodnih goveda
Literatura

IX. Objekti za smeštaj goveda
(dr Damjan Zeremski)
Značaj i uloga
Izbor lokacije
Izbor tipa objekta
Izbor građevinskog materijala
Opšti tehnološko-tehnički i higijenskosanitarni uslovi
STAJE ZA KRAVE MUZARE
Vezani sistem držanja
Slobodan sistem držanja krava
STAJA ZA ZASUŠENE KRAVE
PORODILISTE ZA PROFILAKTORIJUMOM
STAJA ZA TELAD
STAJA ZA PRIPLODNE JUNICE
STAJA ZA TOV JUNADI
PRATEĆI OBJEKTI
Objekti za zdravstvenu zaštitu
Objekti za prihvatanje i primarnu obradu leševa
Objekti za smeštaj i čuvanje hrane Objekti za izđubrivanje
OSNOVI TEHNOLOGIJE I ORGANIZACIJE RADA NA SAVREMENOJ GOVEDARSKOJ FARMI
Horizontalna povezanost radnih operacija
Vertikalna povezanost radnih procesa
Literatura

INDEKS AUTORA
INDEKS MATERIJE