ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Godina izdanja: K26
Oblast: Ratarstvo
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Spasojevic
Stancev
Starcevic
Marinkovic

Žitarice su jednogodišnje biljke iz porodice trava (Gramineae), čiji zrnasti plodovi (žita) služe za ishranu ljudi i životinja i kao sirovina u prehrambenoj industriji. Nazivaju se i hlebna žita ili cerealije. Ona su vrsta trave koja se uzgaja iz jestivog zrna koje se zove caryopsis, a u sebi sadrži klice i mekinje. Žitarice u zrnu uzgajaju se u većim količinama i pružaju više energije od bilo koje druge vrste useva. One su sortirani usevi. Neke biljke se nazivaju žitaricama iako nisu trava. Žitarice imaju vrlo važnu ulogu u prehrani ljudi, a posebno kod dece.[1]

Plodovi žitarica su bogati ugljenim hidratima, belančevinama, celulozom, mineralnim materijama i vitaminima.

Reč žitarica potiče od Cerere, što je ime rimske božice žetve i poljoprivrede. U Engleskoj se reč corn (što znači kukuruz) koristi kada se misli na bilo koju vrstu žitarice, dok se u SAD naziv corn koristi samo se kad se misli na kukuruz. Pšenica, kukuruz i pirinač su najviše uzgajane žitarice. Pšenica je najvažnija žitarica, a od žitarica se za prehranu ljudi najviše koristi pirinač, koja je osnovna hrana Azije, posebno u Kini i Japanu. Kukuruz je žitarica koja se najviše prerađuje.


Ratarstvo je grana zemljoradnje koja se bavi uzgojem i proizvodnjom biljaka na oranicama. Najrazvijenije je u umerenim širinama i u agrarnim oblastima.

Može se podeliti na:

proizvodnju žita (pšenica, ječam, ovas, raž, kukuruz, heljda, pirinač, proso)
proizvodnju industrijskog bilja (kikiriki, uljana repica, konoplja, soja, pamuk, suncokret, hmelj, lan, duvan)
proizvodnju krmnog bilja (repa, kelj, vijuk, ljulj, lucerka, detelina)
povrtarstvo
Obrada zemljšita je svaki mehanički zahvat u podsferi raznim oruđima, a izvodi se: ručno, zaprežno i mašinski. Obrada zemljišta ima sledeće ciljeve i zadatke:

stvaranje antropogenog (kulturnog sloja) zemljišta
stvaranje povoljnih vodo-vazdušnih odnosa
uništavanje biljnog pokrivača
unošenje đubriva u zemljište
korigovanje klime (akumulacija, konzervacija, odvodnjavanje vode)
popravljanje fizičkog, hemijskog i biološkog kompleksa zemljišta
uništavanje zemljišnih štetočina i semena korova.
Obrada zemljišta se može podeliti na:

Osnovna obrada (oranje, rigolovanje, dubinsko rahljanje, specijalni načini)
Dopunska obrada (brananje, drljanje, kultiviranje, valjanje, frezovanje).

Zadatak osnovne obrade je da zahvati masu zemljišta do određene dubine u kojoj će se formirati glavna masa korenovog sistema gajene biljke i deo koji će primiti seme i osigurati aktiviranje bioloških procesa (klijanje i nicanje). U osnovnu obradu zemljišta ubrajamo: oranje, rigolovanje, dubinsko rahljenje i specijalne načine u koje se ubraja i tretiranje zemljišta eksplozivom.

Oranje

Brazda
Oranje je najzastupljeniji način osnovne obrade zemljišta. Oranjem se stvara dubok, rastresit sloj zemljišta u koji se polaže seme i ukorenjava biljka. Obavlja se plugom. Najzastupljeniji su raonični plugovi, a u upotrebi su diskosni, rotacioni, vibracioni i neki drugi plugovi. Glavni ciljevi koji se postižu radom raoničnog pluga su:

Prevrtanje zemljišta
Sitnjenje zemljišta
Mešanje zemljišta
Rigolovanje
Rigolovanje[1] je poseban način dubokog oranja, gde se vrši rastresanje, drobljenje i premeštanje zemljišnih horizonata na dubini od 60 cm do 100 cm i više. Rigolovanje se obavlja specijalnim plugom sa jednim plužnim telom velikih dimenzija, pri čemu je potrebna velika snaga traktora. Cilj je da se površinski plodniji sloj zemljišta zajedno sa mineralnim i organskim đubrivima premesti dublje, tamo gde će se obrazovati najveća masa korena budućih biljaka. Primenjuje se uglavnom kod zasnivanja višegodišnjih voćnih vrsta ili za hmelj i lucerku.

Specijalni načini osnovne obrade
Specijalni načini obrade zemljišta imaju uglavnom meliorativni karakter. Ovakve mere su vrlo skupe, pa imaju karakter investicije. Koriste se sledeće mere kao specijalni načini obrade:

Izbacivanje peska
Mešanje horizonata
Primena eksploziva
Dopunska obrada zemljišta
Dopunskom obradom se ravna, usitnjava i rastresa plitak površinski sloj, smanjuje se evaporacija, poboljšavaju vodno-vazdušne i toplotne osobine, a time i biološko sazrevanje zemljišta, uništavaju se korovi i unose i mešaju sa zemljištem mineralna đubriva i pesticidi. U zavisnosti od vremenskog razmaka između osnovne obrade i setve dopunska obrada može predstavljati ili predsetvenu pripremu zemljišta ili zaštitnu obradu (negu osnovne obrade). Za dopunsku obradu se koriste različita oruđa: brana, drljača, tanjirača, rotositnilica, roto drljača, valjci, kultivatori i kombinovana oruđa. Površinska (dopunska) obrada se može vršiti u odnosu na vreme od osnovne obrade:

Istovremeno ili neposredno iza osnovne obrade
Sa većim vremenskim razmakom od osnovne obrade
Brananje
Brana je jednostavno oruđe izrađeno od nekoliko paralelno postavljenih drvenih ili metalnih gredica koje su međusobno spojene fleksibilnom vezom (lancima). Rad brane se ogleda u plitkom izravnavanju površinskog rastresitog sloja zemljišta od 3 cm do 5 cm dubine. Brananjem se na površini zemljišta lomi tanka pokorica, smanjuje se evaporacija, zemljište se zagreva, sitni, a površina poravnava, aktiviraju se mikroorganizmi, a korovi se provociraju i aktiviraju na nicanje. Brana se koristi na lakšim, strukturnim i nezakorovljenim zemljištima, rano u proleće.

Drljanje

Drljanje
Drljača je oruđe koje se sastoji iz rama za koji su vezani, na vrhu zaoštreni, zubi. Ram sa zubima se naziva krilo. Drljača se sastoji od više krila. Najčešće su trokrilne ili četvorokrilne, a po načinu dizanja gotovo isključivo nošene. Drljanjem se razbija pokorica, stvaraju se povoljni uslovi za aeraciju što poboljšava toplotne osobine i disanje zemljišta. Drljanje se može izvoditi u svim smerovima: uzduž brazde, dijagonalno, upravno na brazde i cik-cak.

Tanjiranje
Radni organi kod tanjirače su diskovi (tanjiri), koji mogu biti punog ili izrezanog oboda, a rade na principu rotacije, poređani su na poluosovini. Prema konstrukciji, tanjirače se dele na: jednostruke (dve poluosovine) i dvostruke (četiri poluosovine). Jednostruke tanjirače su nošene, a dvostruke su vučene ili polunošene. Radni organi tanjirače prodiru u zemljište od 10 cm do 15 cm, a maksimalno do 20 cm. Tanjirače veoma efikasno mešaju zemljište sa mineralnim đubrivima. Mogu se koristiti i za razbijanje travnog pokrivača na travnjacima pre oranja. Tanjiranje ne sme biti poslednji zahvat obrade, pošto iza tanjirače površina ostaje grebenasta, zato posle tanjiranja zemljište se mora poravnati drljačom.

Kultiviranje
Kultiviranjem se zemljište intezivnije rastresa i sitni, odnosno meša unutar brazde, ali se sloj zahvaćen obradom ne okreće. Kultiviranje je efikasan način mehaničkog uništavanja korova. Kultivatorima je slabo izraženo mešanje mineralnih đubriva i zemljišta. Kultivacija može da bude prva operacija na lakšim zemljištima i u aridnijem klimatu. Dubina kultiviranja se kreće od 5 cm do 30 cm, a u proseku 10 cm do 15 cm. Prosečna radna brzina je 7 km/h...