Godina izdanja: 1998
ISBN: 86-363-0633-7
Jezik: Srpski
Autor: Strani

Pun naziv: „Priče francuskih putnika sa puta po otomanskoj Bosni”, izbor, prevod i predgovor Miroslav Karaulac
Izdavač: Matica srpska (Novi Sad)
Zbirka: Korist i razonoda
Pismo: Ćirilica
Broj strana: 260
Povez: Broš
Visina: 21 cm
Stanje: NOVO

Osmansko carstvo vladalo je Bosnom (najpre kao sandžakom, a zatim kao ejaletom) i Hercegovinom (takođe kao sandžakom, a potom kao ejaletom) od 1463/1482. do 1908. godine.

Osmansko osvajanje Bosne i Hercegovine počelo je 1384. godine, nakon čega se invazija proširila na tzv. Bosansko krajište. Kraljevina Bosna je konačno pala 1463. godine, dok je Hercegovina potpala pod vlast Osmanlija 1482. godine. Zapadni delovi današnje Bosne odolevali su još jedan vek osmanskim napadima. Bosna je formalno nastavila da postoji pod kraljevskom kućom Berislavića, a konačno je pala 1527. godine padom Jajca. Te iste godine uspostavljena je prva okupaciona uprava.

Značajan broj stanovnika Bosne prešao je u islam nakon osmanskog osvajanja u drugoj polovini 15. veka, čime je Bosna dobila jedinstveni karakter u balkanskom regionu. Islamizacija nije bila nagla već postepena, zasnovana na različitim pravilima koje su nametali Osmanlije. Trebalo je više od jednog veka da muslimani postanu većina. Opšti stav među istoričarima jeste da islamizacija nije bila nasilna, već uglavnom mirna i dobrovoljna.

Do 1541. godine Turci su osvojili Slavoniju i veći deo Ugarske. Tokom narednog veka, većina bosanske provincije nije bila pogranično područje i razvijala se u relativnom miru. Upravom su rukovodili ejaleti Bosna i Hercegovina.

Međutim, nakon poraza Osmanskog carstva u ratu sa Austrijom 1683–1697. i potpisivanja Karlovačkog mira kojim su Slavonija i Ugarska pripale Austriji, severne i zapadne granice Bosne postale su granice između dva carstva.

Godine 1716. Austrija je okupirala severnu Bosnu i severnu Srbiju, ali su te teritorije vraćene Osmanskom carstvu 1739. godine mirom u Beogradu. Te granice ostale su na snazi narednih 150 godina, iako su pogranični sukobi nastavljeni.

Ratovi između Osmanlija, Austrije i Venecije osiromašili su Bosnu i podstakli migracije i naseljavanje: muslimanske izbeglice iz Ugarske i Slavonije naseljavale su se u Bosni i postepeno se asimilirale među Bošnjake, dok su se pravoslavni hrišćani, pretežno iz Kosova, ali i iz Srbije i Bosne, naseljavali u Slavoniji i Vojnoj krajini, na poziv austrijskog cara.

Prema jednom osmanskom muslimanskom izvoru o Austro-rusko-turskom ratu (1735–1739), koji je na engleski preveo C. Fraser, bosanske muslimanke su se borile u bici jer su „stekle hrabrost heroja” u odbrani tvrđave Östroviç-i âtık od austrijskih Nemaca. Bosanske muslimanke i muškarci bili su među žrtvama te bitke. Žene su se takođe borile u odbrani tvrđava Büzin i Çetin. Zabeleženo je da su žene i muškarci zajedno pružili otpor Austrijancima, a čak su i francuski izveštaji isticali hrabrost bosanskih muslimanki u borbama.

Osmanski sultani pokušali su da sprovedu različite vojne i ekonomske reforme početkom 19. veka kako bi rešili ozbiljne probleme uzrokovane pograničnim ratovima. Međutim, te reforme su često nailazile na otpor lokalnih kapetanija u Bosni.

Najpoznatiji ustanak dogodio se 1831–1832. godine pod vođstvom kapetana Huseina Gradaščevića, poznatog kao Zmaj od Bosne, koji je podigao opštu pobunu uz podršku hiljada bosanskih vojnika. Iako je pobeda u nekoliko bitaka bila na strani pobunjenika, ustanak je ugušen nakon odlučujuće bitke kod Sarajeva 1832. godine. Nejedinstvo, posebno zbog nedostatka podrške iz hercegovačkog plemstva, doprinelo je njegovom neuspehu. Pobuna je konačno ugušena do 1850. godine, ali je Osmansko carstvo nastavilo da slabi.

Osmanska vlast u Bosni i Hercegovini trajala je više od četiri veka, sve do 1878. godine, iako je formalno teritorija ostala deo Osmanskog carstva do 1908. godine kada je zvanično anektirana od strane Austro-Ugarske.

{KTJ30.011}
tags: Otomansko carstvo, Bosna, putopisi, Bosna i Hercegovina u Osmanskom Carstvu