ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1974
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Autor - osoba Gavrilović, Slavko, 1924-2008 = Gavrilović, Slavko, 1924-2008
Naslov Vojvodina i Srbija u vreme Prvog ustanka / Slavko Gavrilović
Vrsta građe stručna monografija
Ciljna grupa odrasli, ozbiljna (nije lepa knjiž.)
Jezik srpski
Godina 1974
Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Institut za izučavanje istorije Vojvodine, 1974 (Novi Sad : Prosveta)
Fizički opis 473 str. ; 25 cm
Zbirka Monografije / Institut za izučavanje istorije Vojvodine ; ǂknj. ǂ9
ISBN (Broš.)
Napomene `Povodom 170-godišnjice Prvog srpskog ustanka` --> str. 3
Napomene i bibliografske reference uz tekst
Zusammenfassung
Registri.
Predmetne odrednice Prvi srpski ustanak 1804-1813
Vojvodina -- Istorija -- 1804-1813
Stanje: mestimično uredno podvlačeno, ne smeta čitanju.

PREDGOVOR
Odnosi izmeću Vojvodine i Srbije u vreme prvog ustanka nisu tema nepoznata našoj istorijskoj nauci, kao što nisu ni odnosi izmeću Srbije u Habsburške Monarhije.
U manjoj ili većoj meri ali sporadično i u diskontinuitetu; odnosa Austrije u Srbije dotiču se L. Ranke, St. Novaković, Mil. Vukićević, M. Đorđević i drugi. Celovitije ta je tema obrađivana u delima A. Bera, Fr. Kronesa i B. Kalaija. čije je rezultate naša nauka, u opštijim pregledima istorije ustanka i Srbije, uglavnom i preuzimala. Ber je, na osnovu građe bečkih arhiva, dao dobar, mada samo u glavnim crtama, istorijat austrijsko-srpskih odnosa u celom toku ustanka, dok su Krones i Kalai to učinili, iako dokumentovanije, prvenstveno za period 1807–1810, koji se, uglavnom, poklapa sa delovanjem barona Simbšena kao komandujućeg generala u Sremu i Slavoniji preko koga je ostvarivana politika bečkog dvora prema Srbiji.
Odnos pravoslavnih u Monarhiji, a prvenstveno Srba u današnjoj Vojvodini, prema Srbiji u vreme prvog ustanka prikazivan je u mnogim radovima domaćih istoričara te u delu Kronesa, a naročito Kalaija. Celovitog monografskog dela o toj tematici, ipak, nema; prikazivane su pojedine ličnosti u vezi sa ustankom, pojedini aspekti srbijansko-vojvođanske saradnje, odjeci ustanka u seljačkim bunama u Sremu i Banatu, nacionalno-revolucionarna propaganda i njeno suzbijanje, udeo Vojvođana u naoružavanju Srbije, trgovina i krijumčarenje, dezerterstvo i emigracija. Od ličnosti iz Vojvodine vezanih za prvi ustanak, najviše pažnje poklonjeno je mitropolitu Stevanu Stratimiroviću i episkopu Jovanu Jovanoviću, Savi Tekeliji, Vićentiju Rakiću i, naravno, Dositeju Obradoviću, Ivanu Jugoviću, Božidaru Grujeviću i drugima čije je delovanje bilo od naročite važnosti kako za razvitak ustanka tako i za Srpstvo uzeto u celini.
Veći deo radova o prvom ustanku nastao je pre Drugog svetskog rata na podlozi dotad pristupačnih izvora, pa je stoga razumljivo da je u njima moralo biti praznina, a tu sudbinu nisu izbegli ni radovi koji su direktnije prikazivali odnos pravoslavnih, odnosno Srba u Monarhiji prema njemu, kako oni predratni tako i mnogi posleratni. Danas, međutim, dobar deo tih praznina moguće je popuniti s obzirom na novu građu koja je publikovana od oslobođenja naovamo. Mislimo, u prvom redu, na Ivićeve Spise bečkih arhiva o prvom srpskom ustanku, 1809 1812, na Građu zemunskih arhiva o prvom srpskom ustanku, na građu iz zagrebačkih i karlovačkih arhiva, sakupljenu u našoj knjizi Građa o Sremu i njegovim vezama sa Srbijom 1804–1815. i knjizi Živana Sečanskog Građa o Ticanovoj buni, na Građu za istoriju prvog srpskog ustanka od Radoslava Perovića, na druge manje zbirke i pojedinačna akta po raznim časopisima. Pored toga, praznine se moraju popunjavati i još neobjavljenom građom o ustanku i njegovim odjecima u Habsburškoj monarhiji, kao što su građa arhiva u Pančevu, te ponešto akata u arhivima SANU u Beogradu i Karlovcima, u Arhivu Vojvodine u Karlovcima, Arhivu Hrvatske u Zagrebu i drugde, što je, dobrim delom, učinjeno u našem radu.
Sve u svemu, skoro jedan vek posle Rankea, Bera, Kronesa, Kalaija, St. Novakovića, Mil. Vukićevića te više decenija posle Dimitrija Ruvarca, Nikole Radojčića, Jovana Toškovića, Đoke Slijepčevića, Alekse Ivića i drugih, oseća se potreba za celovitijim, monografskim a na dosadašnjoj literatura, starijoj i novijoj publikovanoj građi, te na arhivskim izvorima pisanim delom o Vojvodini, odnosno Habsburškoj Monarhiji i prvom srpskom ustanku.
Ovaj rad predstavlja takav pokušaj.
Prijatna mi je dužnost da se zahvalim akademiku prof. dr Pavlu Iviću, koji mi je omogućio da se koristim još neobjavljenim delovima Spisa bečkih arhiva o prvom srpskom ustanku, koje on, kao ostavštinu svog pok. oca Alekse Ivića priprema za publikovanje u izdanju SANU.

Slavko Gavrilović (Sremske Laze, 1. februar 1924 – Novi Sad, 15. septembar 2008) je bio srpski istoričar i akademik SANU.
Osnovnu školu završio je u rodnom selu, a šest razreda gimnazije u Vinkovcima. Sedmi razred gimnazije završio je u Sremskim Karlovcima školske 1941/42, a potom je prekinuo školovanje i vratio se u rodni kraj.
Priključio se Narodnooslobodilačkom pokretu 1943. i u njemu ostao do 1945. kada je nastavio školovanje i naredne 1946. maturirao u gimnaziji u Novom Sadu. Iste godine je upisao studije istorije na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Diplomirao je 1951. godine diplomskim radom iz Opšte istorije novog veka.
Od septembra 1949. bio je stalno zaposlen u Srednjoj fiskulturnoj školi u Zemunu, a potom je od 1951. do 1953. bio profesor Učiteljske škole u Prizrenu, kada je položio i državni stručni ispit u Beogradu. U septembru 1953. prešao je na dužnost kustosa u Muzeju Vojvodine u Novom Sadu, da bi 1955. bio izabran za asistenta na grupi za istoriju Filozofskog fakulteta u Novom Sadu. Aprila 1956. doktorirao je sa tezom „Agrarni pokret u Sremu i Slavoniji početkom XIX veka“ i iste godine izabran za docenta na katedri za Istoriju naroda Jugoslavije novog veka.
U nastavničkom zvanju kao vanredni i redovni profesor bio je sve do početka 1988. kada je prešao u Istorijski institut Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu, zadržavši se istovremeno kao predavač u skraćenom radnom odnosu na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. U istorijskom institutu je bio naučni savetnik, a vršio je i funkciju predsednika Naučnog veća sve do penzionisanja.
Naučne institucije
Za dopisnog člana SANU izabran je u novembru 1978, a za redovnog člana u decembru 1985. godine. Pristupnu besedu Učešće Srba u društvenom i političkom životu Hrvatske i Slavonije u prvoj polovini 19. veka održao je 14. juna 1986. godine.
U Odeljenju istorijskih nauka SANU rukovodio je odborom za istoriju srpskog naroda od XVI do XVIII veka, kao i Odborom za istoriju Srpske revolucije 1803-1830. Nekoliko puta je bio i na čelu Sentandrejskog odbora SANU.
Bio je stalni član Matice srpske, član njenog upravnog odbora. Bio je prvi urednik Zbornika Matice srpske za istoriju i član uređivačkog odbora Srpskog biografskog rečnika.
Istraživanja
Predmet istraživanja akademika Slavka Gavrilovića bila je istorija panonskog i balkanskog prostora u rasponu od XVI do XIX veka, pre svega istorija srpskog naroda i njegovih neposrednih suseda. Objavio je nekoliko desetina monografija, zbornika arhivske građe kao i stotine naučnih radova i priloga.
Nagrade
Dobitnik je Oktobarskih nagrada Beograda i Novog Sada i nagrade za životno delo Univerziteta u Novom Sadu.
Zanimljivosti
Sin akademika Slavka Gavrilović, Vladan Gavrilović, vanredni je profesor na Nacionalnoj istoriji novog veka u Novom Sadu.
MG144 (N)