ISBN: Ostalo
Autor: Domaći
Godina izdanja: K151
Jezik: Srpski

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju!

Autor - osoba Ivanji, Ivan, 1929- = Ivanji, Ivan, 1929-
Naslov Mađarska revolucija 1956. / Ivan Ivanji
Vrsta građe knjiga
Jezik srpski
Godina 2007
Izdavanje i proizvodnja Beograd : Samizdat B92, 2007 (Lazarevac : Elvod-print)
Fizički opis 233 str. : fotogr. ; 22 cm
Zbirka Edicija Samizdat ; knj. 51


Na presavijenom delu kor. lista autorova slika i beleška o njemu.
Predmetne odrednice Mađarska – Pobuna 1956
Jugoslavija – Spolјna politika – 1956




Mađarska revolucija pre pola veka, 1956. godine, predstavljala je prekretnicu u toku hladnog rata i veliko iskušenje za tadašnju jugoslovensku diplomatiju i obaveštajne službe. Ivan Ivanji je kao mladi novinar izveštavao o tim tragičnim događajima i proučio doskora nepristupačne podatke iz jugoslovenskih, sovjetskih, američkih i mađarskih arhiva. Ova knjiga po informacijama koje nudi odudara od brojnih drugih dela objavljenih na istu temu i ekskluzivno je ilustrovana fotografijama iz arhiva austrijskog fotografa Ericha Lessinga.

Do 1949. godine Mađarska je postala prava komunistička zemlja pod diktaturom Maćaša Rakošija i Mađarske komunističke partije. Sovjetske trupe su je odavno okupirale i još od 1944. godine se nalazile na njenoj teritoriji, prvo kao invazijska vojska, a onda kao obaveza članstva Varšavskog pakta. Stotine hiljada Mađara je 23. oktobra 1956. godine ustalo protiv vlade. Za samo nekoliko dana, milioni su učestvovali ili podržavali ustanak. Sve je počelo kao skup studenata Tehničkog univerziteta, koji su se okupili na Bem trgu u Budimpešti, kako bi organizovali mali protest solidarnosti za poljskog reformistu Vladislava Gomulku. Ubrzo, broj demonstranata se povećao, a mađarski vojnici su im se pridružili otkidajući sovjetske zvezde sa svojih kapa i bacajući ih u masu. Gomila je odlučila da pređe Dunav do zgrade Parlamenta. Na svom vrhuncu masa je brojala 100.000 ljudi i nije imala vođu. Protest je uglavnom bio miran, ali je do preokreta došlo kad je policija, AVH, pucala na gomilu i pobila hiljade ljudi. Razjarena masa je sva policijska vozila zapalila ili prevrnula, a ljudi su počeli da se naoružavaju. Sedišta AVH bila su zaposednuta i narod se domogao oružja koje su vlasti slale policiji. Sovjeti su ubrzo intervenisali trupama koje su već bile u Mađarskoj. Mađarska revolucija ili mađarski revolt, antisovjetski ustanak u Mađarskoj 1956. godine, Sovjeti su u krvi ugušili.

Kao lični svedok tog istorijskog trenutka, Ivan Ivanji je zapisao svoja brojna sećanja na te događaje. Mađarska revolucija bila je veliko iskušenje za tadašnju jugoslovensku diplomatiju i obaveštajne službe. Ivan Ivanji je kao mladi novinar izveštavao o tim tragičnim događajima i proučio doskora nepristupačne podatke iz jugoslovenskih, sovjetskih, američkih i mađarskih arhiva. Ova knjiga po informacijama koje nudi odudara od brojnih drugih dela objavljenih na istu temu. Ekskluzivno je ilustrovana fotografijama iz arhiva austrijskog fotografa Ericha Lessinga, koje je on za ovu priliku ljubazno ustupio Samizdatu B92.


Mađarska revolucija iz 1956. godine (mađ. 1956-os forradalom) bio je spontani revolt protiv komunističke vlade Mađarske i njenih nametnutih Sovjetskih patrona, koja je trajala u periodu od 23. oktobra do 10. novembra.[5] U početku bez vođe, to je bila prva velika pretnja sovjetskoj kontroli otkako je Crvena armija na kraju Drugog svetskog rata u Evropi proterala nacističku Nemačku sa svoje teritorije.

Pobuna je započela kao studentski protest, koji je privukao hiljade dok su marširali centralnom Budimpeštom do zgrade mađarskog parlamenta, pozivajući na ulice kombijem sa zvučnicima. Uhapšena je studentska delegacija koja je ušla u zgradu radija, kako bi pokušala da emituje zahteve učenika. Kada su demonstranti napolju zahtevali puštanje delegacije, policija državne bezbednosti, poznata kao ÁVH (skraćenica od Államvédelmi Hatóság, doslovno „Državna uprava za zaštitu“), iznutra je pucala na njih. Više učenika je ubijeno, a jedan je bio umotan u zastavu i držan iznad gomile. Ovo je bio početak sledeće faze revolucije. Kako su se vesti širile, nered i nasilje su eruptirali širom prestonice.

Pobuna se brzo proširila i vlada se srušila. Hiljade su se organizovale u milicije, boreći se protiv ÁVH i Sovjetskih trupa. Tokom pobune bilo je nasilnih incidenata; neki lokalni lideri i pripadnici ÁVH linčovani su ili zarobljeni, dok su bivši politički zatvorenici pušteni i naoružani. Radikalni improvizovani radnički saveti izuzeli su opštinsku kontrolu od vladajuće Mađarske radničke narodne stranke (Magyar Dolgozók Pártja) i zahtevali političke promene. Nova vlada Imre Nađa formalno je raspustila ÁVH, deklarisala da namerava da se povuče iz Varšavskog pakta i obavezala se da će ponovo uspostaviti slobodne izbore. Krajem oktobra borbe su gotovo prestale, a dani normalnosti počeli su da se vraćaju. Neki radnici nastavili su da se bore suprotstavljajući se staljinističkom režimu i pojavama „buržoaskih“ partija.[6]

U početku izgledajući otvoren za pregovore o povlačenju sovjetskih snaga, Politbiro se predomislio i krenuo da sruši revoluciju. Dana 4. novembra velike sovjetske snage napale su Budimpeštu i druge regione zemlje. Otpor Mađarske nastavio se do 10. novembra. U sukobu je ubijeno preko 2.500 Mađara i 700 sovjetskih vojnika, a 200.000 Mađara pobeglo je kao izbeglice. Masovna hapšenja i prokazi nastavili su se mesecima nakon toga. Do januara 1957. nova sovjetski postavljena vlada suzbila je svu javnu opoziciju. Ove sovjetske akcije, dok su jačale kontrolu nad Istočnim blokom, otuđile su mnoge zapadne marksiste, što je dovelo do podele i/ili značajnih gubitaka članstva za komunističke partije u kapitalističkim državama.

Dotadašnji premijer Imre Nađ sa još nekoliko saradnika sklonio se u jugoslovensku ambasadu u Budimpešti, a za novog premijera postavljen je Janoš Kadar. Uprkos garancija novih vlasti da neće progoniti političke zatvorenike, Nađ je posle napuštanja ambasade 22. novembra uhapšen i nakon montiranog procesa pogubljen u junu 1958.


Ivan Ivanji (Veliki Bečkerek, 24. januar 1929), književnik i prevodilac.

Roditelji, oboje lekari, Jevreji, ubijeni su 1941. godine posle nemačke okupacije Jugoslavije, a on se spasao bekstvom kod rođaka u Novi Sad. Tu je uhapšen u martu 1944. godine, posle čega je bio zatočen u koncentracionim logorima Aušvic i Buhenvald do aprila 1945. godine.

Završio je srednju tehničku školu u Novom Sadu, posle toga studirao arhitekturu, a zatim i germanistiku u Beogradu. Preko dvadeset godina bio je prevodilac za nemački jezik Josipu Brozu Titu, kao i drugim državnim i partijskim funkcionerima u socijalističkoj Jugoslaviji. Paralelno s karijerom pedagoga, novinara, dramaturga i brojnim funkcijama koje je obavljao u kulturnom životu Beograda i diplomatiji, Ivanji se bavio i književnošću i od rane mladosti objavljivao poeziju, prozu, eseje, bajke i drame.

Književni rad
Njegovim najznačajnijim delima smatra se romaneskna trilogija o rimskim carevima rođenim na južnoslovenskim prostorima Dioklecijan, Konstantin i Julijan, romani Čoveka nisu ubili, Na kraju ostaje reč, Preskakanje senke, Barbarosin Jevrejin u Srbiji, Guvernanta, Balerina i rat i Milijarder, kao i zbirke pripovedaka Druga strana večnosti i Poruka u boci. Svoja dela sam prevodi na nemački ili piše na nemačkom jeziku (Kaiser Konstantin, Kaiser Diokletian, Geister aus einer kleinen Stadt, Buchstaben von Feuer, autobiografski roman Mein schönes Leben in der Hölle i dr.). Objavio je i knjigu svojih sećanja Titov prevodilac, o vremenu kada je radio kao lični prevodilac predsednika SFR Jugoslavije.

Preveo je na srpski desetine knjiga i drama najznačajnijih nemačkih i mađarskih pisaca (Ginter Gras, Volfgang Borhert, Gustav Mejrink, Bertolt Breht, Milo Dor, Šandor Petefi, Endre Adi, Šandor Vereš i dr.).

Njegova dela prevođena su na nemački, italijanski, engleski, mađarski, slovački i slovenački jezik.
Glavna dela
Čoveka nisu ubili (roman), Beograd, „Prosveta“, 1954.
Kengur, helikopter i drugi (bajke), Beograd, „Mlado pokolenje“, 1964.
Dioklecijan (roman), Beograd, „Prosveta“, 1973.
Nemačke teme (eseji), Beograd, „Nolit“, 1975.
Ajkula sa nežnim srcem i druge bajke, Beograd, „Nolit“, 1984
Konstantin (roman), Beograd, „Narodna knjiga“. 1988. ISBN 978-86-331-0040-3.
Preskakanje senke (roman), Beograd, „Nolit“. 1989. ISBN 978-86-19-01711-4.
Druga strana večnosti: priče o smrti, Beograd, „Prosveta“. 1989. ISBN 978-86-07-01039-4.
Barbarosin Jevrejin u Srbiji (roman), Beograd, „Stubovi kulture“, 1998.
Guvernanta (roman), Beograd, „Stubovi kulture“. 2002. ISBN 978-86-7979-021-7.
Balerina i rat (roman), Beograd, „Stubovi kulture“. 2003. ISBN 978-86-7979-063-7.
Poruka u boci (priče), Beograd, „Stubovi kulture“. 2005. ISBN 978-86-7979-112-2.
Staljinova sablja (roman), Beograd, „Stubovi kulture“. 2008. ISBN 978-86-7979-227-3.
Julijan (roman), Beograd, „Stubovi kulture“. 2008. ISBN 978-86-7979-249-5.
Aveti iz jednog malog grada, Zrenjanin, Gradska narodna biblioteka „Žarko Zrenjanin“, 2009, ISBN 978-86-7284-115-2.
Titov prevodilac, Beograd, „Laguna“. 2014. ISBN 978-86-521-1501-3.
Milijarder (roman), Beograd, „Laguna“. 2014. ISBN 978-86-521-1691-1.
Mein schönes Leben in der Hölle, Wien. 2014. ISBN 978-3-7117-2008-5. (na jeziku: nemački)