ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 2014.
Autor: Domaći
Jezik: Srpski

Prvi svetski rat iz fondova naučno tehničkih muzeja Srbije

Muzej nauke i tehnike, Beograd, 2014.
161 ilustrovana strana u zaštitnoj fascikli + CD


Muzej nauke i tehnike u Beogradu i Zajednica naučno-tehničkih muzeja Srbije otvara izložbu „Prvi svetski rat iz fondova naučno-tehničkih muzeja Srbije“ povodom obeležavanja stogodišnjice od početka Prvog svetskog rata.

Autori izložbe: Danka Vlajnić, Ljiljana Đorđević, Aleksandar Saša Erdeljanović, Vladimir Jelenković , Jelena Jovanović Simić, Gordana Karović, Jasminka Korolija, Marija Milošević, Darko Mladenović, Tomislav Nikodijević, Miroslav Nikolić, Mirjana Novaković, Snežana Toševa i Mario Hrelja. Autor postavke: Marko Jovanović.

Svečano otvaranje: petak, 28. novembar 2014. godine u 18 časova, Muzej nauke i tehnike (Skender-begova 51, ulaz iz Dobračine 51). Izložbu će otvoriti Bratislav Petković.

Na izložbi će biti predstavljeno učešće Kraljevine Srbije u Prvom svetskom ratu sa 265 eksponata, foto dokumentacijom i arhivskom građom, od kojih će neki biti prvi put predstavljeni javnosti:

• Red vožnje voza kojim je Franc Ferdinand doputovao iz Metkovića na Ilidžu 25. juna 1914., kao i uloga železnice i železničara u ratu
• zarobljavanje brodova Srpskog brodarskog društva dva dana pre početka rata i njihovom potapanju u prvim nedeljama trajanja ratnih sukoba
• doprinos srpske pošte koja je tokom rata ustupila tehniku i stručnjake
• u američkoj štampi tog vremena najugledniji sagvornik na temu rata bio je Nikola Tesla, koji je izazvao veliko interesovanje svojim intervjuima
• srpski hemičari su svojim aktivnim angažovanjem na Solunskom frontu ali i van granica zemlje dali veliki doprinos, posebno prvi rektor Beogradskog univerziteta Sima Lozanić

• početkom rata srpsko vazduhoplovstvo je imalo samo nekoliko ispravnih aviona i jedan balon, pa ipak su piloti i balonisti uspeli da izvrše više uspešnih borbenih letova preko Drine i Save, naročito piloti Siniša Stefanović, Sava J. Mikić, Tadija Sondermajer i Aleksandar Deroko koji su bili deo beogradske vazduhoplovne scene u prvoj deceniji 20. veka
• dok su rudari na ratištima vojevali za svoju zemlju, u jamama Senjskog rudnika su ih zamenjivale njihove porodice, žene i deca
• Kragujevac je neprijatelju bio važna meta, jer su bombe pronađene posle ubistva Franca Ferdinanda bile proizvedene u kragujevačkoj vojnoj fabrici
Srpski vojni sanitet je i pored neadekvatnih uslova i opremljenosti uspeo da ostvari svoje zadatke u pogledu lečenja ranjenih vojnika, za transport ranjenika korišćena je i zaprežna sanitetska kočija tipa „Mundy“

• film Golgota Srbije (prvobitni naziv Za čast otadžbine) prvi put je prikazan 1. maja 1930. godine. Tokom narednih desetak godina režiser Stanislav Krakov je sa svojim timom putovao po svetu i iz raznih arhiva prikupljao značajne filmske materijale u vezi sa učešćem Srbije u Prvom svetskom ratu. Tako je oblikovan dugometražni zvučni film koji je cenzura zabranila martu 1940. godine. Tek pošto su autori izbacili neke sekvence (na primer, o ulozi Bugarske u ratu) stiglo je odobrenje cenzure za javno prikazivanje u avgustu iste godine. Golgota Srbije, koja je u novoj, produženoj i ozvučenoj verziji imala i alternativni naslov Požar na Balkanu, prikazivana je sa velikim uspehom u celoj zemlji sve do aprilske kapitulacije 1941. godine
• očuvanje sećanja na Prvi svetski rat, stradanje, herojstvo i požrtvovanost vojnika pretočeno je u memorijalnu arhitekturu, koja je imala izrazit nacionalni značaj i negovala je tradiciju i identitet srpskog naroda