ISBN: Ostalo
Godina izdanja: 1975
Autor: Domaći
Vrsta: gramatika, istorija jezika
Jezik: Srpski

Autor - osoba Đorđić, Petar, 1904-1989 = Đorđić, Petar, 1904-1989
Naslov Staroslovenski jezik / Petar Đorđić
Vrsta građe naučna monografija
Ciljna grupa odrasli, ozbiljna (nije lepa knjiž.)
Jezik srpski
Godina 1975
Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Matica srpska, 1975 (Beograd : BIGZ)
Fizički opis 277 str. ; 24 cm
(Karton)
Napomene Bibliografija: str. 263
Registar.
Predmetne odrednice Staroslovenski jezik – Gramatika


PREDGOVOR
U ovoj i svakoj drugoj knjizi sa istim naslovom, izlaže se gramatička struktura staroslovenskog jezika. Pri tome se obično primenjuje, osobito u fonetici, uporedno-istorijski metod. To znači da se u ovoj knjizi razmatra i postanak i razvitak pojedinih staroslovenskih jezičkih osobina, Poreklo njihovo je najčešće pre- istorijsko i to praslovensko i, u daljoj prošlosti, praindoevropsko: to je period pre pojave slovenske pismenosti.
Pored preistorijskog perioda uzet je u obzir i sadašnji stadijum u razvitku staroslovenskog jezika. To je novina u ovoj knjizi. Kao jezik kulta no svojoj prvobitnoj i glavnoj primeni staroslovenski jezik u svojoj suštini je još i danas u upotrebi, a nazivamo ga novocrkvenoslovenski jezik. Taj jezik je i u osnovici književnog, upravo knjiškog jezika u Srba u predvukovskom periodu, tj. počevši od druge četvrtine XVIII veka.
U knjizi su isto tako obrađene osnovne relevantne osobine i adaptiranog staroslovenskog jezika kojim je pisana sva naša srednjovekovna književnost.
Zatim je novina i upotreba normalizovanog staroslovenskog pravopisa ne samo u morfološkim obrascima i rečničkim odrednicama (što se i do sada praktikovalo) nego i u kraćim ili dužim tekstovima, upravo kontekstima u kojima se nalaze ilustrativni primeri, poglavito za one morfološke kategorije kojih nema u našem jeziku ili koje imaju drukčije značenje i upotrebu.
Ilustrativni primeri su uzimani, iz praktičnih razloga, uglavnom iz jevanđelja i no pravilu birani su tekstovi koji nemaju varijanata. Radi poređenja navođen je i odgovarajući tekst iz klasičnoga Vukova prevoda Novoga zaveta.
Gramatička obrada staroslovenske jezičke građe u ovoj knjizi nije podjednako iscrpna. Stepen iscrpnosti obrade zavisi od veće ili manje specifičnosti pojedinih gramatičkih kategorija, bilo u stepenu produktivnosti ili u konfrontaciji sa stanjem u srpsko- hrvatskom jeziku. Zato je obrada nekih morfoloških kategorija upotpunjena i građenjem reči i njihovom sintaksičkom upotrebom.
O staroslovenskoj leksici uopšte raspravlja se u posebnom poglavlju, što je takođe novina u publikacijama ovakve vrste.
Staroslovenski (u širem značenju) tekstovi koji se nalaze pri kraju knjige dati su u izvornom pravopisu, a normalizovani pravopis naveden je u napomenama uz tekstove. Tekstovi koji pripadaju srednjem i novom periodu upotrebe staroslovenskog jezika u našoj pismenosti većinom su izvorni sastavi u kojima se, pored standardnih tzv. redakcijskih inovacija, nahode i „prostonarodni“ srpskohrvatski i ruski (u novom periodu) jezički elementi.
Rečnik, kojim se ova knjiga završava, ima diferencijalni karakter, tj. uzete su samo one staroslovenske reči koje se no etimologiji ili no značenju razlikuju od srpskohrvatskih ekvivalenata.
Izražavam najdublju zahvalnost recenzentima prof. univ. dr Đorđu Živanoviću i naučnom savetniku Narodne biblioteke SRS dr Ireni Grickat-Radulović, zatim docentu univ. dr Veri Jerković, prof. Aleksandru Ćiriću i asistentu Instituta za srpskohrvatski jezik mr Nikoli Rodiću, koji su, svi zajedno, doprineli da ova knjiga ugleda sveta.

MG P53 (N)